Αναζήτηση
Ο έρπης ζωστήρας είναι μια επώδυνη νόσος που επηρεάζει τα νεύρα και την περιοχή του δέρματος που καταλήγουν. Μάλιστα και σύμφωνα με μαρτυρίες ασθενών ο πόνος που συχνά βιώνουν περιγράφεται ως αφόρητος, με τον κίνδυνο εκδήλωσής του να αυξάνεται όσο αυξάνεται και η ηλικία.
Εν τω μεταξύ κάποιοι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν σοβαρές επιπλοκές στο κεντρικό νευρικό σύστημα, στην όραση και στην ακοή, αλλά η συχνότερη επιπλοκή είναι η μεθερπητική νευραλγία που μπορεί να διαρκέσει από 3 μήνες έως και 10 χρόνια.
Υπό τα δεδομένα αυτά η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων εξέδωσε στις αρχές της εβδομάδας οδηγίες για τον εμβολιασμό έναντι του έρπητα ζωστήρα, για την καλύτερη ενημέρωση του κοινού σχετικά με τα διαθέσιμα προληπτικά όπλα.
Αναλυτικότερα και όπως σημειώνουν οι ειδικοί της Εταιρείας, ο ιός του έρπητα ζωστήρα (Varicella Zoster Virus – VZV) μολύνει τον άνθρωπο στην παιδική ηλικία και προκαλεί ανεμοβλογιά. Στη συνέχεια ο ιός μεταπίπτει σε λανθάνουσα κατάσταση, συνήθως στα γάγγλια των νεύρων. Ο ιός ενεργοποιείται εκ νέου στη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, όταν εξασθενήσει το ανοσοποιητικό σύστημα (π.χ. λόγω της λήψης ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων, εξαιτίας κακοήθους νοσήματος, HIV λοίμωξης αλλά και λόγω της μεγάλης ηλικίας που συνοδεύεται από ανοσογήρανση).
Ωστόσο η επανενεργοποίηση του ιού προκαλεί έρπητα ζωστήρα, που χαρακτηρίζεται από επώδυνες δερματικές βλάβες, κατά μήκος ενός νευροτομίου. Η συχνότητα του ζωστήρα αυξάνεται με την ηλικία, από 5 κρούσματα ανά 1.000 άτομα πληθυσμού ενηλίκων ηλικίας 50-59 ετών σε 11 κρούσματα ανά 1.000 άτομα ηλικίας ≥80 ετών.
Η μεθερπητική νευραλγία, όπως σημειώνουν οι επιστήμονες, είναι η συνηθέστερη επιπλοκή, η οποία χαρακτηρίζεται από επίμονο και δυσίατο πόνο μετά την αποδρομή των δερματικών βλαβών, που μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Η συχνότητα της νευραλγίας είναι 10%-13% των ατόμων άνω των 50 ετών που εμφάνισαν έρπητα ζωστήρα και αυξάνεται περισσότερο με την ηλικία.
Τα διαθέσιμα εμβόλια
Σήμερα, όπως επισημαίνεται στις σχετικές οδηγίες της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων, υπάρχουν δύο διαθέσιμα εμβόλια:
Ζων εμβόλιο του έρπητα (Zoster Vaccine Live – ZVL, Zostavax): Μία δόση ζώντος εξασθενημένου ιού έχει εγκριθεί για ανοσοεπαρκή άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω. Δεν επιτρέπεται η χορήγησή του σε ανοσοκατασταλμένα άτομα.
Ανασυνδυασμένο εμβόλιο του έρπητα (Recombinant Zoster Vaccine, RZV-Shingrix): Το RZV έχει εγκριθεί για ανοσοεπαρκή άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω και για ανοσοκατασταλμένα άτομα 18 ετών και άνω. Το εμβολιαστικό σχήμα περιλαμβάνει δύο δόσεις εμβολίου χορηγούμενες σε διάστημα 2-6 μηνών, για τους ανοσοεπαρκείς ενηλίκοςς και σε διάστημα 1-2 μηνών για τους ανοσοκατεσταλμένους ενηλίκους.
Αναφορικά με την προστασία που παρέχουν τα εμβόλια, το ζων εμβόλιο του έρπητα (ZVL) έχει αποτελεσματικότητα της τάξεως του 70% σε άτομα 50-59 ετών, όμως μειώνεται στο 64% στα άτομα 60-69 ετών και στο 38% σε άτομα 70 ετών και άνω.
Η αποτελεσματικότητα του ανασυνδυασμένου εμβολίου (RZV) είναι άνω του 90% για όλες τις ηλικιακές κατηγορίες. Επιπλέον, διαπιστώθηκε πως η μέση αποτελεσματικότητα του ανασυνδυασμένου εμβολίου ανήλθε σε 89% έως και 10 έτη μετά τον εμβολιασμό. Σημειώνεται, δε, πως μελετήθηκε και σε ομάδες ασθενών με αιματολογική κακοήθεια, ή με αυτόλογη μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων και βρέθηκε αποτελεσματικότητα στην πρόληψη του έρπητα ζωστήρα 68%-87% και στην πρόληψη μεθερπητικής νευραλγίας 89%.
Υπό τα δεδομένα αυτά η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων προτείνει να εμβολιάζονται έναντι του έρπητα ζωστήρα οι ενήλικοι πολίτες 50 ετών και άνω και οι ενήλικοι ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για έρπητα ζωστήρα. Και στις δύο περιπτώσεις, δε, οι ειδικοί σημειώνουν πως προτιμάται το ανασυνδυασμένο εμβόλιο (RZV).
Ειδικές οδηγίες
Όπως σημειώνεται μεταξύ άλλων, εάν ο ασθενής έχει προηγούμενο επεισόδιο έρπητα ζωστήρα, το εμβόλιο χορηγείται ύστερα από 12 μήνες. Εάν πάλι ο ασθενής έχει ήδη λάβει το ζων εμβόλιο του έρπητα (ZVL), ο εμβολιασμός μπορεί να επαναληφθεί με ανασυνδυασμένο εμβόλιο (δύο δόσεις) ύστερα από 12 μήνες.
Στην περίπτωση δε που ο ασθενής δεν έχει ιστορικό ή εμβολιασμό έναντι ανεμοβλογιάς συνιστάται αντισωματικός έλεγχος. Εφόσον προκύψει πως δεν υπάρχουν αντισώματα χορηγείται εμβολιασμός έναντι της ανεμοβλογιάς σύμφωνα με τις οδηγίες. Δεν χορηγείται εμβόλιο έναντι του έρπητα ζωστήρα σε άτομα που δεν έχουν ιστορικό ή εμβολιασμό ή αντισώματα ανεμοβλογιάς.
Τέλος, οι επιστήμονες διευκρινίζουν πως δεν υπάρχουν δεδομένα για τα εμβόλια έναντι του έρπητα σε εγκύους.
