Αναζήτηση
Εικόνα 1η.
Σάββατο βράδυ.
Η οικογένεια, πατέρας, δικηγόρος, μητέρα, γιατρός
γιος 1ος: 20 χρονών φοιτητής, Αποστόλης
γιος 2ος: 13 χρονών μαθητής, Κωνσταντίνος
κόρη: 12 χρονών μαθήτρια, Πηνελόπη
κάθονται στον καναπέ στο σαλόνι και βλέπουν στην τηλεόραση ένα μουσικό πρόγραμμα.
Σε ένα διάλειμμα του προγράμματος ο εκφωνητής λέει: «Ολοι αύριο στο μεγάλο ντέρμπι».
Κι αμέσως ακούστηκαν οι ύμνοι των δύο αιωνίων αντιπάλων και δυνατές κραυγές φιλάθλων.
– Πατέρα θα πάμε οπωσδήποτε, έτσι; ρωτάει ο μεγάλος γιος, ο Αποστόλης. Μου είπες ότι βρήκες εισιτήρια στη «μαύρη αγορά».
– Τι είναι μαύρη αγορά; πετάγεται η Πηνελόπη.
– Σώπα, μικρούλα, παρεμβαίνει η μητέρα, δεν είναι αυτά για κορίτσια.
– Εγώ θέλω να μάθω, πετάγεται ο Κωνσταντίνος, γιατί είμαι αγόρι και θα κάνω τον μάγκα στους φίλους μου. Πείτε μου να ξέρω.
Ο πατέρας ξεροβήχει, κοιτάζει λοξά τη μητέρα και του απαντάει σχεδόν αδιάφορα.
– Κωστάκη, μαύρη αγορά είναι όταν δεν αγοράζεις εισιτήρια από τα ταμεία των συλλόγων αλλά σε διάφορα στέκια από ανθρώπους που διαθέτουν πολλά τέτοια.
– Και πού τα βρίσκουν αυτοί; ξαναρωτάει ο μικρός γιος, και γιατί είναι κακό αυτό; έτσι δεν γίνονται και ουρές μπροστά στα γήπεδα, όπως έχω δει στην τηλεόραση.
Παρεμβαίνει ο Αποστόλης.
– Αδελφάκι, αυτοί οι τύποι έχουν τα «λούκια», τις σχέσεις τέλος πάντων και βρίσκουν τρόπους να παίρνουν φτηνά ή τζάμπα πολλά εισιτήρια και τα πουλάνε σε διπλή και τριπλή τιμή χωρίς να δίνουν στην Εφορία τίποτα, ενώ οφείλουν.
– Επειδή όλα αυτά γίνονται στα κρυφά γι’ αυτό μιλάμε για «μαύρο χρήμα και μαύρη αγορά», προσθέτει ο πατέρας χωρίς να είναι βέβαιος ότι αυτή είναι και η σωστή ερμηνεία.
Την ίδια ώρα χτυπάει το τηλέφωνο, το σηκώνει ο πατέρας και ακούει ένα φίλο του να του λέει πως βρήκε άλλα τέσσερα εισιτήρια και του προτείνει να πάρουν μαζί και τα μικρά παιδιά, τον Κωνσταντίνο και την Πηνελόπη και τα δύο δικά του.
Ο Κωνσταντίνος πετάει από τη χαρά του.
– Ναι, ναι, μπαμπά, θα έρθω και εγώ. Θα κάνω μεγάλη καζούρα στους φίλους μου τη Δευτέρα στο σχολείο.
Η Πηνελόπη έμοιαζε να μην ενδιαφέρεται ιδιαίτερα. Γυρίζει προς τη μητέρα της και της λέει: «Μαμά δεν θέλω να πάω, αυτά δεν είναι για κορίτσια, έχω ακούσει πως γίνονται καβγάδες, πέφτει ξύλο, και όλοι βρίζουν. Προτιμώ να πάω με τις φίλες μου να παίξουμε ήσυχα».
– Καλά, πάμε τώρα για ύπνο, λέει ο πατέρας, κλείνοντας την τηλεόραση. Αύριο το πρωί θα ξαναδούμε τι θα κάνουμε.
Εικόνα 2η.
Κυριακή πρωί.
Καφενείο φιλάθλων.
Δύο τύποι φοράνε κασκόλ διαφορετικών χρωμάτων (πράσινο – κόκκινο), παίζουν τάβλι, ενώ άλλοι δύο-τρεις πίνουν καφεδάκι και διαβάζουν αθλητικές εφημερίδες.
– Θα σας σκίσουμε σήμερα, λέει με έμφαση ο ένας ενώ ρίχνει τα ζάρια. Φέρνει 5-2. Τόσα θα σας ρίξουμε, συνεχίζει, «πεντάρα».
– Σιγά τα αβγά, του απαντάει ο άλλος, ρίχνοντας με τη σειρά του τα ζάρια και κάνοντας «πόρτα». Ετσι θα σας «κλείσουμε», να μην μπορείτε να φύγετε, συνεχίζει γελώντας με το αστείο του.
Αυτοί που κρατάνε αθλητικές εφημερίδες, διαφορετικής ομάδας, διαβάζουν δυνατά τους τίτλους.
– Ο ένας (με κίτρινα): «Θα αρπάξουν τα λάφυρα των προέδρων οι πειρατές του πρωταθλήματος».
– Ο άλλος (με μαύρα): «Οι αετοί με τα ακονισμένα νύχια θα κατασπαράξουν τις κότες».
– Ο τρίτος (με μοβ): «Τρύπια η άμυνα των ομάδων που χρυσοπληρώνουν ξένους παίκτες, θα τους γαζώσουν οι δικοί μας μάγκες».
Οι δύο που έπαιζαν τάβλι, έσκυψαν μπροστά για να μην ακούγονται και είπαν ψιθυριστά: «Ασ’ τους να λένε, εμείς ελέγχουμε τα παιχνίδια. Οι πρόεδροί μας να ‘ναι καλά. Ξέρουν να ρίχνουν τα κορόιδα».
Εικόνα 3η.
Πρακτορείο ΟΠΑΠ.
Τραπέζι με πελάτες που συμπληρώνουν δελτία.
Πάγκος του πράκτορα, με μηχανή.
1ος πελάτης, μεγάλης ηλικίας, συνταξιούχος.
– Θα παίξω 1 στο πρώτο ημίχρονο και 2 τελικό.
– Γιατί, τον ρωτάει ο καταστηματάρχης; Αφύσικο μου φαίνεται να κερδίζει στο πρώτο ημίχρονο ο γηπεδούχος και να χάνει στο τέλος.
– Εχω ακούσει φήμες ότι το ματς είναι στημένο, ο διαιτητής και κάποιοι παίκτες είμαι μέσα στο «κόλπο» ν’ αφήσουν να μπει γκολ ακόμα κι από θέση οφσάιντ. Ή θα δώσει πέναλτι. Ετσι θα φέρει υψηλή απόδοση στο Στοίχημα. Θα παίξω 30 ευρώ και αν όλα πάνε καλά όπως που είπαν οι «δικοί μας» θα εισπράξω 400-500 ευρώ. Μια ολόκληρη σύνταξη χωρίς να δουλέψω ούτε μια ώρα. Μεγάλη υπόθεση το στοίχημα, συμπλήρωσε.
2ος πελάτης, νεαρός, άνεργος.
– Θα παίξω τρία ματς over, θα μπουν πολλά γκολ, τα έχω εντοπίσει. Τα μελετάω δύο μήνες τώρα. Είναι η ώρα για το μπαμ.
– Καλά πού τα βρήκες τα λεφτά να παίξεις; τον ρωτάει ο καταστηματάρχης.
– Είναι τα τελευταία μου, λέει ο νεαρός. Τα παίζω όλα για όλα. Τι να τα κάνω τα 20 ευρώ, ν’ αγοράσω βιβλία να διαβάσω;
3ος πελάτης, σοβαρός επιστήμονας.
– Εχω ακούσει για στημένα παιχνίδια και για πληρωμένους διαιτητές. Εγώ όμως δεν τα πιστεύω αυτά. Η ομάδα μου «πετάει». Οι μεταγραφές έπιασαν τόπο. Ο πρόεδρος χάλασε πολύ χρήμα. Γιατί να γίνει βρώμικο παιχνίδι αφού τους κερδίζουμε στα ίσια; Θα παίξω στο 1 τουλάχιστον 100 ευρώ.
4ος πελάτης, γυναίκα, νοικοκυρά.
– Δεν το ξέρει ο άντρας μου ότι κάθε εβδομάδα έρχομαι και παίζω τις λίγες οικονομίες μου.
– Και πού ξέρεις τι σημειώνεις, ρωτάει ο καταστηματάρχης.
– Στην αρχή σημείωνα στην τύχη. Τώρα ρωτάω μια κουνιάδα μου που ξέρει να διαβάζει και τον καφέ και μου λέει.
– Εχεις κερδίσει ποτέ; ρωτάει ο καταστηματάρχης.
– Ε! καμιά φορά παίρνω τα λεφτά μου πίσω, αλλά εγώ επιμένω. Η κουνιάδα μου είπε πως όπου να ‘ναι θα πιάσω μεγάλο ποσό.
Εικόνα 4η.
Σκοτεινό δωμάτιο.
Ανθρώπινες 4-5 φιγούρες που φαίνονται αχνά. Ρούχα μαύρα, γκρι και ριγέ γύρω από ένα τραπέζι όπου πάνω είναι δύο σφυρίχτρες και χαρτονομίσματα.
Αυτός που μοιάζει με αρχηγό, με άσπρο κουστούμι, λέει:
– Οπως είπαμε και σχεδιάσαμε. Αύριο το ματς πρέπει να τελειώσει ισόπαλο 3-3. Οι άλλοι θα προηγηθούν στο ημίχρονο με 1-3 και στο δεύτερο οι δικοί μας θα τους ισοφαρίσουν 3-3.
– Εχει κανείς κάτι να ρωτήσει;
Οι άνθρωποι με τα μαύρα, τα γκρι, κουνάνε το κεφάλι τους συμφωνώντας.
– Αν κάτι στραβό συμβεί, έχω ειδοποιήσει την «εξέδρα» για επεισόδια και διακοπή του αγώνα. Σ’ αυτή την περίπτωση τον κρίσιμο ρόλο θα αναλάβει το δεξί μου χέρι, και δείχνει τον τύπο με τα ριγέ ρούχα.
– Ολα ΟΚ, under control.
– Ολα ΟΚ, πρόεδρε.
Εικόνα 5η.
Αμφιθέατρο Πανεπιστημίου.
Φοιτητές, φοιτήτριες, γεμάτο.
Στην έδρα ο Καθηγητής Εγκληματολογίας παραδίδει το μάθημα «Ο σύγχρονος Χουλιγκανισμός».
«Στην Ελλάδα χούλιγκαν ονομάζουμε αυτόν τον εξαγριωμένο οπαδό ο οποίος μπαίνει στο γήπεδο για να τα “σπάσει”. Αλλοτε ήταν παιδιά που δεν περνούσαν καλά στο σπίτι τους, άλλοτε ήταν νεαροί που τους έβαζαν διάφοροι για να κερδίζουν λεφτά, άλλοτε πήγαιναν όλοι μαζί φωνάζοντας συνθήματα κατά των αντιπάλων κι άλλοτε – δυστυχώς – πρόκειται για πραγματικούς εγκληματίες που μέσα στο πλήθος βρίσκουν τρόπο να κλέβουν ή και να μαχαιρώνουν».
– Και ποιος είναι το θύμα αυτής της βίας; πετάγεται ένας φοιτητής από τα πρώτα καθίσματα που άκουγε με ενδιαφέρον.
– Θύματα της βίας είναι άλλοτε τα μέλη των αντίπαλων οργανωμένων οπαδών, άλλοτε ο οποιοσδήποτε φίλαθλος ή περαστικός, άλλοτε η ευρύτερη περιοχή (όπου καίγονται και καταστρέφονται αυτοκίνητα φτωχών βιοπαλαιστών), άλλοτε η ίδια η ομάδα (που χάνει πόρους και τιμωρείται). Στην πραγματικότητα θύμα είναι και όλη η ελληνική κοινωνία που θέλει να πάει στο γήπεδο και φοβάται. Πρόσφατα απειλήθηκαν και οικογένειες (παικτών, διαιτητών κ.ά.).
– Και δεν υπάρχει «αντίδοτο», μέτρα αυστηρά από την Πολιτεία; ρωτάει με αφέλεια ένα κορίτσι από τα πίσω καθίσματα.
– Και τι δεν έχει προταθεί: κάμερες, εισιτήρια με όνομα, αθλητική αστυνομία, διεθνής επιτήρηση, διακοπή πρωταθλήματος. Πόσοι και πόσοι νόμοι και θεσμοί δεν ψηφίστηκαν; Τα ευχολόγια περί πρόληψης (στο σχολείο, στην τοπική κοινωνία) ούτε έπιασαν (επί 30 χρόνια που λέγονται), ούτε μπορεί να λειτουργήσουν. Η πρόληψη χρειάζεται πολύ χρόνο και δουλειά σκληρή από όλους.
Πρέπει όλοι οι φορείς να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Το ίδιο και οι παίκτες και οι δημοσιογράφοι. Ολοι πρέπει να βοηθήσουν και ν’ αλλάξουν μυαλά.
– Βία, ντόπινγκ και στημένα παιχνίδια έχουν μολύνει το τόσο λαϊκό και δημοφιλές άθλημα όπως το ποδόσφαιρο και δεν βλέπω λύση, κλείνει τη διάλεξή του ο Καθηγητής Εγκληματολογίας.
Εικόνα 6η.
Τρεις το μεσημέρι.
Στο γήπεδο, καθισμένοι στην εξέδρα ο πατέρας, η μητέρα και τα τρία παιδιά μαζί με τους φίλους τους και τα παιδιά τους.
Η συμφωνία ήταν αυτή. Να πάνε όλοι μαζί για να προσέχουν ο ένας τον άλλο. Ιδίως τις γυναίκες και τα κορίτσια.
Η ατμόσφαιρα τεταμένη. Είχαν φτάσει 1½ ώρα νωρίτερα για να μην τους πάρουνε τις θέσεις και έχουν ακούσει όλες τις βρισιές του κόσμου. Ευτυχώς τα εισιτήριά τους βρίσκονταν στο διάζωμα που χωρίζει τις κερκίδες των φανατικών κι έτσι γύρω τους δεν υπάρχει μεγάλη ταραχή.
Η μία κερκίδα φώναζε: «Αλήτες», η άλλη: «Βούλγαροι».
Οταν ακούγονταν κάτι άλλα συνθήματα ιδιαίτερα υβριστικά οι μητέρες έκλειναν τα αφτιά των κοριτσιών για να μην ακούνε.
Οταν άρχισε το ματς ο αγωνιστικός χώρος γέμισε από καπνογόνα και βεγγαλικά.
– Πώς τα βάζουνε μέσα όλα αυτά, αφού μας έκαναν προσεκτικό έλεγχο πριν μπούμε, ρώτησε ο Αποστόλης και ίσα που πρόλαβε να σκύψει για να γλιτώσει ένα βεγγαλικό που ερχόταν κατά πάνω του.
– Κάποια κόλπα θα ξέρουν, απαντάει ο φίλος της οικογένειας. Κάποιους θα «δωροδοκούν».
Κανένας δεν κοίταγε τι γινότανε μέσα στο τερέν. Ποιος κλώτσαγε και ποιος απέκρουε.
Ολοι είχαν το μυαλό τους στα συνθήματα από τις εξέδρες και στα βεγγαλικά.
Ο διαιτητής και τα μεγάφωνα καλούσαν σε ηρεμία αλλά οι χούλιγκαν των ομάδων είχαν τον δικό τους νόμο.
Εξαφνα, ένας σοβαρός μέχρι τότε κύριος με σινιέ κοστούμι, που καθόταν ακριβώς πίσω από τις δύο οικογένειες, σηκώθηκε όρθιος και βρίζοντας χυδαία πέταξε προς τον επόπτη ένα μπουκάλι νερό.
Ο επόπτης έσκυψε και έτσι δεν του ήρθε κατακούτελα.
– Πάμε να φύγουμε, είπαν σχεδόν ταυτόχρονα οι πατεράδες και οι δύο οικογένειες σηκώθηκαν από τις θέσεις τους και με δυσκολία διέσχισαν τον διάδρομο για να βγουν από το διάζωμα και ύστερα από το γήπεδο.
Πήγε να φέρει αντιρρήσεις ο Αποστόλης αλλά το βλέμμα του πατέρα τον έκανε να σιωπήσει.
Εικόνα 7η.
Κυριακή βράδυ.
Αθλητική εκπομπή.
Η οικογένεια μπροστά στην τηλεόραση βλέπει το τι έγινε στο γήπεδο.
Με έκπληξη διαπιστώνει ότι ούτε οι βρισιές ακούγονταν ούτε όλοι οι βανδαλισμοί και τα επεισόδια δείχτηκαν.
– Σε άλλο γήπεδο πήγαμε; σχολίασε μισογελώντας η μητέρα.
– Μαμά, φοβήθηκα, ευτυχώς που φύγαμε νωρίς, είπε η Πηνελόπη.
– Πόσο ήρθε τελικά το σκορ; ρώτησε σχεδόν αδιάφορα ο Αποστόλης.
– 1-3 στο πρώτο ημίχρονο, 3-3 τελικό, πετάχτηκε ο Κωστάκης που είχε ενημερωθεί από τους φίλους του νωρίτερα.
– Περίεργο, πολύ περίεργο, μονολόγησε ο πατέρας και έκλεισε την τηλεόραση γιατί αύριο οι μεγάλοι είχαν δουλειά και οι μικροί σχολείο και Πανεπιστήμιο.
Εικόνα 8η.
Γραφείο υπουργού Αθλητισμού.
Σύσκεψη. Παράγοντες αθλητισμού, ομοσπονδιών, σωματείων. Ολοι σοβαροί και συνοφρυωμένοι.
– Δεν πάει άλλο, ξεκινάει την κουβέντα ο υπουργός. Εχουμε μπροστά μας Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα, θα παίζουν οι εθνικές ομάδες, θα μεταδίδουν τους αγώνες παγκόσμια δίκτυα, δεν είναι δυνατόν 100-200 χούλιγκαν να μας κάνουν διεθνώς ρεζίλι.
– Δεν είναι μόνο 100-200, τόλμησε να ψελλίσει ο γενικός γραμματέας. Είναι πολλοί.
– Δεν με ενδιαφέρει πόσοι είναι, απάντησε με απότομο ύφος ο υπουργός και απευθυνόμενος προς τους παριστάμενους προέδρους ομάδων, διαιτησίας ποδοσφαιριστών, ΜΜΕ είπε με δυνατή φωνή: «Μαζέψτε τους, εδώ και τώρα. Αλλιώς όλοι θα πάτε, θα πάνε εννοώ, φυλακή».
Οι συνομιλητές κοιτούσαν ο ένας τον άλλο και κατά τη συζήτηση έριχναν την ευθύνη ο ένας στον άλλο.
Τρεις ώρες διάλογος που δεν κατέληξε πουθενά. Ο υπουργός βγήκε στην τηλεόραση το ίδιο βράδυ και ανακοίνωσε την ψήφιση νέου νόμου με αυστηρότερες ποινές.
Εικόνα 9η.
Αμφιθέατρο, μάθημα Ποινικού Δικαίου. Ο Καθηγητής προτείνει λύσεις για την αντιμετώπιση του χουλιγκανισμού.
– Πρέπει να δούμε γιατί τα «σπάνε» οι παίκτες, οι φίλαθλοι, ή και οι «καθωσπρέπει» θεατές. Κι όχι μόνο μέσα στο γήπεδο αλλά και έξω από αυτό πριν αρχίσει το ματς ή και μετά το τέλος.
Οργανωμένοι οπαδοί, αυτό που ονομάζουμε «σύνδεσμοι», κουβαλάνε ρόπαλα και πέτρες και τις πετάνε στους αστυνομικούς ή στους αντιπάλους και συχνά «ανοίγουν κεφάλια».
– Και πώς θα το κατορθώσουμε; ρωτάει με ενδιαφέρον ένας φοιτητής που ήταν φανερά φίλαθλος κάποιας ομάδας.
– Point system, απαντάει αμέσως ο Καθηγητής. Μονάδες ποινής, ερμηνεύει τον όρο. Οποιος βρίζει, ανεβάζει πανό με ρατσιστικά συνθήματα, μπαίνει χωρίς εισιτήριο στο γήπεδο, τα σπάει και δέρνει, όχι μόνο θα τιμωρείται ο ίδιος αλλά και η ομάδα του. Κι αν η ομάδα συμπληρώσει έναν αριθμό ποινών θα υποβιβάζεται σε κατώτερη κατηγορία.
Από κάτω, οι φοιτητές επικροτούν.
Κανένας όμως επίσημος ή υπεύθυνος δεν είναι παρών για ν’ ακούσει.
Εικόνα 10η.
Παιδιά παίζουν μπάλα σε μια αλάνα, κοντά στο σχολείο και γελάνε χαρούμενα. Την Κυριακή έχουν ενδοσχολικό πρωτάθλημα και θέλουν να κερδίσουν.
– Fair play, τους είχε πει ο Καθηγητής στη γυμναστική. Στον ερασιτεχνισμό κερδίζει ο καλύτερος και όχι ο πιο πονηρός, είχε προσθέσει. Εδώ δεν χρειαζόμαστε προέδρους, διαιτητές, στοιχήματα και βία. Για μας ο αθλητισμός είναι πολιτισμός. Αυτό θέλουμε και αυτό υπηρετούμε με χαρά. Στην εξέδρα του μικρού γηπέδου της γειτονιάς θα ‘ναι μεθαύριο οι γονείς σας, όλη η οικογένεια. Να παίξετε γι’ αυτούς, για εσάς και για το ίδιο το παιχνίδι. Αυτό αξίζει. Γι’ αυτό ν’ αγωνιστούμε. Εντιμα και καθαρά.
*Ο Γιάννης Πανούσης είναι ομότιμος καθηγητής Εγκληματολογίας
