Την ώρα που ο πόλεμος στην Ουκρανία εισέρχεται σε μία νέα πιο επικίνδυνη φάση με κλιμάκωση των επιχειρήσεων και από τις δύο πλευρές, στη Ρωσία φαίνεται πως οι αντιπολεμικές φωνές προσπαθούν ακόμα να ακουστούν, παρά την καταστολή του καθεστώτος.
Αυτοσχέδια μνημεία ενάντια στον πόλεμο εμφανίζονται σε κρυμμένες γειτονιές της Μόσχας, όπου Ρώσοι αποτίνουν φόρο τιμής στους αμάχους Ουκρανούς που χάνουν τη ζωή τους. Ένα άγαλμα της Ουκρανής ποιήτριας Lesya Ukrainka, ένα σχετικά άγνωστο μνημείο κρυμμένο ανάμεσα στις ογκώδεις πολυκατοικίες της ρωσικής πρωτεύουσας, έχει μετατραπεί σε μνημείο αφιερωμένο στα θύματα του πολέμου.
Ουκρανία: Ο πόλεμος των μισθοφόρων
Ήθελα να δείξω ότι δεν είναι όλοι αδιάφοροι
Η Ναταλία Σαμσόνοβα, που το επισκέπτεται για να αφήσει λουλούδια, λέει στον Guardian, ότι φαντάζεται τις υπόκωφες κραυγές των παγιδευμένων κάτω από τα ερείπια, τη φωτιά και τη μυρωδιά του καπνού, τη θλίψη της μητέρας που έχασε τον σύζυγο και το βρέφος της κάτω από τα ερείπια του κτιρίου στο Ντνίπρο που βομβαρδίστηκε από τη Ρωσία.
«Δεν ξέρω τι άλλο μπορώ να κάνω… Ήθελα να δείξω ότι δεν είναι όλοι αδιάφοροι [για τον πόλεμο] και ότι κάποιοι άνθρωποι εξακολουθούν να έχουν συνείδηση», αναφέρει ενώ τα μάτια της γεμίζουν δάκρυα. Είναι η δεύτερη φορά που επιστρέφει για να καταθέσει λουλούδια στο αυτοσχέδιο μνημείο για τα θύματα του χτυπήματος της 14ης Ιανουαρίου που σκότωσε 46 ανθρώπους και τραυμάτισε περισσότερους από 80. Περνάει από εκεί όταν έρχεται να επισκεφθεί τη μητέρα της, η οποία ζει σε κοντινή απόσταση.
Ένας ηλικιωμένος άνδρας υποκλίνεται σιωπηλά στο άγαλμα και κάνει τον σταυρό του καθώς περνάει. Επιστρέφοντας από το μάθημα αυτή την εβδομάδα, ο Ilya, ένας φοιτητής, διαβάζει τα αφιερώματα που έχουν αφεθεί στο άγαλμα. Αυτά Περιλαμβάνουν μια εικόνα του κατεστραμμένου κτιρίου στο Ντνίπρο και μια πινακίδα που γράφει: “Ουκρανία, είμαστε μαζί σου!”
Υπό την απειλή της σύλληψης
Εδώ και μέρες, ένα περιπολικό της αστυνομίας με φώτα που αναβοσβήνουν έχει σταθμεύσει δίπλα στο άγαλμα, προειδοποιώντας όσους είναι πρόθυμοι να υποβάλουν τα σέβη τους με την απειλή της σύλληψης ή χειρότερα.
«Δεν υπάρχει χώρος για να αντιταχθείς ή ακόμη και για να θρηνήσεις ή να προσευχηθείς για τους νεκρούς», λέει ο Ίλια, δείχνοντας δύο αστυνομικούς που στέκονται κοντά στο άγαλμα. «Η πίεση είναι πάρα πολύ μεγάλη. Θα εκραγεί».
Δεν πρόκειται για μια αφηρημένη απειλή. Την περασμένη εβδομάδα, μια γυναίκα συνελήφθη κοντά στο άγαλμα επειδή κρατούσε μια πινακίδα που έγραφε: «Η Ουκρανία δεν είναι εχθρός μας, είναι αδέλφια μας». Την Παρασκευή ένα δικαστήριο επικύρωσε τη σύλληψη της Ekaterina Varenik για «αντίσταση κατά της άρχής».
Μετά το χτύπημα στην πολυκατοικία στο Ντνίπρο, μικρές ομάδες Ρώσων άρχισαν να οργανώνουν «μνημόσυνα» σε πόλεις της χώρας: σε ένα άγαλμα του Ουκρανού συγγραφέα Taras Shevchenko στην Αγία Πετρούπολη, σε μια προτομή του ίδιου συγγραφέα στο νότιο Κρασνοντάρ και σε ένα μνημείο στην πόλη Εκατερίνμπουργκ των Ουραλίων.
Οι δημοτικές υπηρεσίες καθαρίζουν τα μνημεία από τα αφιερώματα, αλλά αυτά εμφανίζονται ξανά την επόμενη ημέρα.
Στην αρχή του πολέμου χιλιάδες ήταν οι Ρώσοι που βγήκαν στους δρόμους για να εκφράσουν την αντίθεσή τους. Η επιστράτευση που ανακοίνωσε επίσης ο Πούτιν συνοδεύτηκε με λιποταξία και εγκατάλειψη της χώρας. Ωστόσο, η καταστολή, οι συλλήψεις και οι φυλακίσεις έχουν περιορίσει αισθητά τη δημόσια διαφωνία που προσπαθεί να βρει κανάλια να εκφραστεί.
