Ο επικεφαλής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της υπηρεσίας συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης είπε πέρυσι ότι θα πρέπει να σταματήσει να λειτουργεί στην Ελλάδα η Frontex λόγω κατά συρροή καταχρήσεων από Έλληνες συνοριοφύλακες, συμπεριλαμβανομένων των βίαιων pushbacks στην Τουρκία και του διαχωρισμού των παιδιών μεταναστών από τους γονείς τους, σύμφωνα με εμπιστευτικά έγγραφα που εξετάστηκαν από τους New York Times.
Ο οργανισμός της ΕΕ, Frontex, αναπτύσσει συνοριοφύλακες από όλη την Ευρώπη για να βοηθήσουν τις ελληνικές αρχές στις συνοριακές επιχειρήσεις και παρέχει εξοπλισμό όπως ελικόπτερα, βάρκες και drones που πληρώνουν οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι.
Λέσβος: Νέο ναυάγιο με νεκρούς κι αρκετούς αγνοούμενους μετανάστες
Αντί να ακολουθήσει τη σύσταση, να λάβει νομικά μέτρα κατά της Ελλάδας ή να διερευνήσει τα ευρήματα, η Ε.Ε. συνέστησε μια σκοτεινή «ομάδα εργασίας». Σε ένα επακόλουθο πόρισμα που υποβλήθηκε τον περασμένο μήνα, ο επικεφαλής των δικαιωμάτων δήλωσε ότι «δεν υπήρξε καμία αλλαγή στην αναφερόμενη πρακτική», γράφουν οι New York Times.
Αλλά η προσφυγική κρίση το 2015-2016 αναδιατύπωσε την πολιτική σε ολόκληρη την Ευρώπη, ωθώντας ακόμη και τις παραδοσιακά προοδευτικές χώρες της ΕΕ προς τα δεξιά και τροφοδοτώντας την άνοδο των πολιτικών ταυτότητας.
Μετά από αρκετά χρόνια με λιγότερες αφίξεις μεταναστών στην ΕΕ, η αγωνία για τη μετανάστευση έχει πλέον επιστρέψει.
Γιατί στην Ελλάδα;
Σχεδόν πέντε εκατομμύρια άνθρωποι, αριθμός ρεκόρ, αναζήτησαν προστασία στην Ευρώπη πέρυσι. Η συντριπτική πλειοψηφία, περίπου τέσσερα εκατομμύρια, ήταν Ουκρανοί που ήρθαν μέσω νόμιμων οδών και τους παραχωρήθηκε αμέσως το δικαίωμα παραμονής και εργασίας.
«Η Ε.Ε. ως οργανισμός και η Ελλάδα ως κράτος πρώτης γραμμής έχουν νομική υποχρέωση να προστατεύουν τα εξωτερικά σύνορα της ζώνης Σένγκεν», δήλωσε η Μοντέρα-Μαρτίνεζ, αναφερόμενη στην εσωτερική περιοχή χωρίς σύνορα της Ευρώπης. «Διότι από τη στιγμή που κάποιος μπαίνει μέσα, μπορεί να κινείται ελεύθερα».
Οι υπόλοιποι περίπου 800.000 αιτούντες άσυλο, κυρίως από τη Συρία και το Αφγανιστάν, έφτασαν στο μπλοκ μέσω ανεπίσημων διαδρομών, συμπεριλαμβανομένων των ελληνοτουρκικών συνόρων.
Για χρόνια, η Ελλάδα, μια από τις μεγαλύτερες πύλες της Ευρώπης για τους μετανάστες που φτάνουν μέσω της Τουρκίας, έχει επικριθεί από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τα βίαια pushbacks στην Τουρκία χωρίς να επεξεργαστεί τα αιτήματά τους για άσυλο.
Αλλά η ΕΕ χρειάζεται η Ελλάδα να κρατήσει σφιχτά τα σύνορά της. Οι περισσότεροι μετανάστες και αιτούντες άσυλο που φτάνουν στην Ελλάδα εγκαθίστανται αλλού στο μπλοκ, σε μέρη όπως η Γερμανία, όπου υπάρχουν περισσότερες θέσεις εργασίας και εδραιωμένες κοινότητες μεταναστών.
«Σαν συμπέρασμα, επί του παρόντος, δεν βλέπουμε λόγο να αποχωρήσουμε από μια από τις πιο δύσκολες συνοριακές περιοχές ολόκληρης της ΕΕ», ανέφερε η Frontex σε δήλωση.
Τι αποκάλυψαν τα έγγραφα
Ο εκτελεστικός διευθυντής της Frontex, Fabrice Leggeri, παραιτήθηκε μετά από κατηγορίες για παρενόχληση, κακοδιαχείριση και παραβιάσεις δικαιωμάτων. Η νέα ηγεσία υποσχέθηκε αλλαγές, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης του ρόλου του επικεφαλής των δικαιωμάτων.
Ο υπεύθυνος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Jonas Grimheden, εκδίδει εμπιστευτικές τριμηνιαίες εκθέσεις για τις συνθήκες και τις καταχρήσεις στα σύνορα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων χωρών όπως η Πολωνία και η Ιταλία, καθώς και η Ελλάδα.
Στις αναφορές των δύο τελευταίων τριμήνων, που είδαν οι Times, το ελληνικό τμήμα είναι το μεγαλύτερο και πιο δραματικό.
Ο αξιωματικός έγραψε ότι είχε συγκεντρώσει συνεχείς «αξιόπιστες αναφορές» ότι οι ελληνικές αρχές διώχνουν συστηματικά μετανάστες τόσο στα θαλάσσια όσο και στα χερσαία σύνορα, που τους απαγορεύουν την πρόσβαση στην προστασία, διαχωρίζουν τα παιδιά από τους γονείς τους και αντιμετωπίζουν τους μετανάστες με «εξευτελιστικό» τρόπο.
Ο υπεύθυνος ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Frontex, Jonas Grimheden
Η σοβαρότητα αυτών των ισχυρισμών ώθησε τον αξιωματικό να συστήσει την αναστολή της επιχείρησης, αφού εξέδωσε τρεις κλιμακούμενες «γνώμες», τεκμηριώνοντας λεπτομερώς τα ευρήματά του, κατά τη διάρκεια του 2022, ανέφεραν τα έγγραφα.
Η τεκμηρίωση των παράνομων πρακτικών στην Ελλάδα από τον επικεφαλής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Frontex είναι σημαντική, είπαν ειδικοί, επειδή προέρχεται από τον ίδιο τον οργανισμό και όχι από εξωτερικές πηγές όπως τα μέσα ενημέρωσης ή μη κυβερνητικές οργανώσεις.
Τι απαντάει το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου
Το δημοσίευμα των ΝΥΤ σχολίασε το Γραφείο Τύπου του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου όπου σημειώνει:
«Η Ελλάδα προστατεύει και θα συνεχίσει να προστατεύει τα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το εθνικό και διεθνές δίκαιο. Η προστασία της Ευρώπης από τις παράτυπες αφίξεις αποτελεί προτεραιότητα για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπως κατέληξε. Ενώ, σύμφωνα με την κοινή δήλωση ΕΕ/Τουρκίας, οι ροές αυτές θα πρέπει να αποτρέπονται πριν από την αναχώρηση, τα δίκτυα λαθρεμπορίου συνεχίζουν να θέτουν, καθημερινά, ζωές σε κίνδυνο. Αυτό το μοντέλο πρέπει να σταματήσει.
Η ΕΕ επεξεργάζεται συγκεκριμένα μέτρα για τη διαφύλαξη της ασφάλειας της Ευρώπης, την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, ενώ παράλληλα προωθεί νόμιμες οδούς για τους επιλέξιμους αιτούντες. Συνεργαζόμαστε στενά με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την EUAA, τον FRA και την Frontex για όλα τα θέματα που σχετίζονται με τη μετανάστευση
Όλες οι καταγγελίες διερευνώνται από την Ελλάδα και αξίζει να υπενθυμίσουμε τις ψεύτικες καταγγελίες κατά της Ελλάδας για ένα «νεκρό παιδί» στον Έβρο. Ένα περιστατικό που αναφέρθηκε αλλά στη συνέχεια αποσύρθηκε από τα ΜΜΕ και τις ΜΚΟ. Τα περιστατικά που έχουν διερευνηθεί μέχρι σήμερα δεν εντόπισαν καμία παράβαση από τις ελληνικές αρχές.
Η Ελλάδα έχει διορίσει έναν υπεύθυνο για τα θεμελιώδη δικαιώματα και έχει εγκρίνει ένα σχέδιο δράσης, με την ΕΕ, για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τα θεμελιώδη δικαιώματα. Εκθέσεις προόδου σχετικά με την εφαρμογή έχουν διεξαχθεί και έχουν αξιολογηθεί θετικά από τον Οργανισμό στο προηγούμενο Διοικητικό Συμβούλιο της Frontex στη Στοκχόλμη».
