Η εποχή που η χορήγηση στεγαστικών δανείων με αμιγώς ψηφιακό τρόπο και σε σύντομο χρονικό διάστημα θα είναι πραγματικότητα φαίνεται ότι πλησιάζει όλο και πιο κοντά. Πρόκειται για όλη τη διαδικασία χορήγησης μιας νέας γενιάς ψηφιακών στεγαστικών δανείων όπως λέγονται πλέον – από την αίτηση μέχρι την ταυτοποίηση του χρήστη, τον έλεγχο, την υποθήκη του ακινήτου και τελικά την εκταμίευση.

Τα εξ ολοκλήρου ψηφιακώς χορηγούμενα στεγαστικά δάνεια θα καλύπτουν την ανάγκη των δανειοληπτών για ταχύτητα κι ευκολία, θα ξαναγράψουν το μοντέλο λιανικής τραπεζικής, θα κάνουν πιο εύκολες τις αγοραπωλησίες ακινήτων, αλλά και μπορεί να αφήσουν έξω από την αγορά αυτή υποψήφιους δανειολήπτες στεγαστικών χωρίς σταθερά εισοδήματα ή με μεγάλα χρέη. Αυτό σημειώνει μεταξύ άλλων σε έκθεσή του με τίτλο «Το μέλλον της τραπεζικής: τα ψηφιακά στεγαστικά αλλάζουν το παιχνίδι» ο οίκος αξιολογήσεων S&P Global Ratings. Με την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και πρακτικών που θα κάνουν ακόμη πιο δύσκολη τη διάκριση μεταξύ των fintechs και των παραδοσιακών τραπεζών, νέες τυποποιημένες διαδικασίες υποβολής αιτήσεων και συμβάσεις θα κάνουν πιο εμπορική τη νέα αυτή γενιά στεγαστικών δανείων, με αποτέλεσμα τον μεγαλύτερο ανταγωνισμό μεταξύ των τραπεζών, το χαμηλότερο κόστος για τους δανειολήπτες και την αλλαγή του χάρτη στα μερίδια αγοράς στον τραπεζικό χάρτη, με νέους παίκτες να μπαίνουν πιο δυνατά στο παιχνίδι, εκτιμά ο οίκος.

Επιπλέον, με τα ψηφιακά στεγαστικά η αυξημένη ασφάλεια και διαφάνεια που θα συνεπάγονται θα βελτιώσει τη διαχείριση κινδύνου για τους δανειστές. Ταυτόχρονα όμως, αποκαλούμενα «μη δοκιμασμένα επιχειρηματικά μοντέλα» θα μπορούσαν να απειλήσουν τη σταθερότητα της αγοράς ενυπόθηκων δανείων αλλά και να επιφέρουν οικονομικό αποκλεισμό για ορισμένη κατηγορίας δανειοληπτών, προειδοποιεί η S&P.

 

Οι διαδικασίες

Ψηφιακό στεγαστικό είναι το δάνειο που θα χορηγείται μετά από ψηφιακή, πλήρως αυτοματοποιημένη διαδικασία υποβολής αίτησης, με σκοπό τη λήψη δανείου για την αγορά ακινήτου, το οποίο θα υποθηκευτεί για το εν λόγω δάνειο. Τα πραγματικά ψηφιακά στεγαστικά θα είναι δάνεια τα οποία θα χορηγούνται με πλήρως αυτοματοποιημένες διαδικασίες σε όλα τα στάδια. Τα στάδια αυτά θα περιλαμβάνουν τη διαδικτυακή αίτηση, την αυτόματη συλλογή δεδομένων και την επιβεβαίωση της ταυτότητας του πελάτη από την τράπεζα, μια προκαθορισμένη διαδικασία έγκρισης με βάση συγκεκριμένους αλγορίθμους και τη λήψη ψηφιακών υπογραφών.

Αλλάζει ο χάρτης

«Μέχρι να αποπληρωθούν τα σημερινά παραδοσιακά στεγαστικά δάνεια, η διαδικασία που τα δημιούργησε είναι σχεδόν σίγουρο ότι δεν θα υπάρχουν πλέον» αναφέρει χαρακτηριστικά η S&P στην έκθεσή της. Σε λίγους υποψήφιους δανειολήπτες θα λείψουν η γραφειοκρατία, η αναμονή ή οι επισκέψεις στα υποκαταστήματα των τραπεζών, προστίθεται.

Στη θέση των διαδικασιών αυτών θα βρεθούν ψηφιακές υπηρεσίες και ψηφιακά στεγαστικά δάνεια, τα οποία η S&P Global Ratings αναμένει ότι θα αλλάξουν ριζικά το τοπίο στον δανεισμό κατοικίας και τη λιανική τραπεζική γενικότερα, προς όφελος των τραπεζών αλλά και των δανειοληπτών. Αυτή η επανάσταση θεωρούνταν απίθανη μέχρι πρόσφατα, επειδή τα στεγαστικά δάνεια θεωρούνταν ως πολύ περίπλοκα στην προώθηση και χορήγησή τους, ενώ η διαδικασία έγκρισης ήταν πολύ περίπλοκη για να αυτοματοποιηθεί.

Ωστόσο, πάροχοι χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που ηγούνται της τεχνολογίας (οι λεγόμενες fintech εταιρείες), αμερικανικές τράπεζες με έμφαση στις ψηφιακές υπηρεσίες αλλά και ορισμένες παραδοσιακές τράπεζες που θέλουν να πάρουν κεφάλι στην κούρσα αυτή έχουν αποδείξει ήδη ότι ο δανεισμός για αγορά ακινήτων μπορεί να γίνει εξ αποστάσεως. Ετσι τώρα καρπώνονται τα οφέλη της μεγάλης ζήτησης για τη χορήγηση τέτοιων ψηφιακών στεγαστικών δανείων σε όλη τους τη διαδικασία (end-to-end), όπως δείχνουν τα στοιχεία του οίκου. Η ψηφιακή αυτή στροφή υπόσχεται να αλλάξει δραματικά το παλιό μοντέλο δανεισμού λιανικής των τραπεζών, το οποίο σήμερα χρησιμοποιεί τα στεγαστικά δάνεια ως βασικό πυλώνα για τις σχέσεις των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με τους πελάτες και ως βασικό παράγοντας για να γεμίζουν τα ταμεία των τραπεζών από καθαρά έσοδα από τόκους και άλλες προμήθειες.

Τεράστια ποσά. Ο τραπεζικός δανεισμός για στεγαστικά δάνεια αναλογούσε σε περίπου 635 δισεκατομμύρια δολάρια ή στο 10% των παγκόσμιων τραπεζικών εσόδων το 2021, σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας συμβούλων διαχείρισης McKinsey & Co την οποία επικαλείται η S&P. Το ποσοστό αυτό αναμένεται να αυξηθεί κατά περίπου 90 δισεκατομμύρια δολάρια σε 725 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος του 2025, λόγω στεγαστικών νέας γενιάς από την Κίνα, την Ασία γενικότερα, αλλά και τις Ηνωμένες Πολιτείες, εκτιμά η McKinsey. Η σημασία των στεγαστικών δανείων για τη λιανική τραπεζική είναι σαφής από το μερίδιό τους στον συνολικό δανεισμό των νοικοκυριών, το οποίο ανέρχεται σε περίπου 60% στην Αυστραλία και σε 40% με 50% στον Καναδά και τη Δυτική Ευρώπη. Είναι ενδεικτικό ότι η αγορά των ΗΠΑ κατέγραψε ρεκόρ στεγαστικών δανείων ύψους 4,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων το 2021.

Πλεονεκτήματα και μειoνεκτήματα της νέας εποχής

Τα ψηφιακά στεγαστικά δάνεια με κύρια υπόσχεση την ευκολία και την αποτελεσματικότητα θα έλθουν να συμπληρώσουν την ευρύτερη τάση προς την παροχή τραπεζικών υπηρεσιών από απόσταση. Οι πελάτες των τραπεζών αναμένεται να επωφεληθούν από ταχύτερη διαδικασία αίτησης δανείου, ταχύτερη λήψη αποφάσεων για χορήγηση, ταχεία αποδέσμευση κεφαλαίων και συνολικά πιο γρήγορη αγορά κατοικίας. Αυτό αναμένεται να συμβάλει στη ρευστότητα της στεγαστικής πίστης ενθαρρύνοντας ταχύτερες και πιο τακτικές αγορές και πωλήσεις ακινήτων, εκτιμά η S&P.

Ταυτόχρονα όμως, η νέα αυτή τεχνολογική διαδικασία θα μπορούσε να έχει αρνητικές επιπτώσεις για την πιστοληπτική ικανότητα μερίδας υποψήφιων δανειοληπτών, οι οποίοι θα μπορούσαν να μείνουν έξω από την αγορά λόγω της πιστοληπτικής τους αξιολόγησης. Για παράδειγμα δανειολήπτες χωρίς σταθερά ή μη δηλωμένα έσοδα, υψηλά επίπεδα χρέους ή παλαιότερα πιστωτικά ζητήματα θα μπορούσαν να δυσκολευτούν να αποκτήσουν πρόσβαση για δανεισμό κατοικίας αφού πλέον θα ελέγχονται τα πάντα και άμεσα.

Και πάλι, αυτό δημιουργεί επιχειρηματικές ευκαιρίες για εξειδικευμένους δανειστές στη χορήγηση δανείων υψηλότερου κινδύνου. Η πιθανότητα να δημιουργήσει η ψηφιοποίηση αυτή και κοινωνικά ζητήματα από τον αποκλεισμό από τον δανεισμό ορισμένης μερίδας ατόμων, μπορεί να παρέχει καλή ευκαιρία στις ρυθμιστικές αρχές ή σε άλλους κρατικούς φορείς να στηρίξουν την παροχή στεγαστικών δανείων σε άλλες τέτοιες αγορές, σημειώνεται επίσης.