Δραματικές είναι οι ώρες μετά την σιδηροδρομική τραγωδία που σημειώθηκε από την μετωπική σύγκρουση δύο τρένων στα Τέμπη, που είχε ως αποτέλεσμα τουλάχιστον 38 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους και πολλοί να τραυματιστούν. Μάλιστα, με απόφαση του πρωθυπουργού, κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος για τα θύματα του σιδηροδρομικού δυστυχήματος.

Πολλά είναι τα ερωτήματα που έχουν εγερθεί σχετικά με τα αίτια της τραγωδίας, με συνδικαλιστές να καταγγέλλουν με οργή ότι δεν λειτουργούν τα συστήματα ασφαλείας και τα συστήματα διαχείρισης της κυκλοφορίας των συρμών.

Το χρονικό της τραγωδίας

Η τραγωδία συνέβη λίγο μετά τις 23:00 όταν εμπορικό τρένο με προορισμό από Θεσσαλονίκη προς τη Λάρισα συγκρούστηκε μετωπικά με την αμαξοστοιχία IC 62 της Hellenic Train που είχε αναχωρήσει από Αθήνα προς Θεσσαλονίκη με τουλάχιστον 350 επιβάτες.

Τα αίτια του δυστυχήματος είναι προς το παρόν άγνωστα ωστόσο εικάζεται πως οφείλεται σε λανθασμένη διαχείριση της κυκλοφορίας των αμαξοστοιχιών στον κόμβο της Λάρισας, καθώς τα δύο τρένα βρέθηκαν στην ίδια γραμμή.

Σύμφωνα με την ΕΡΤ μετά τον σταθμό της Λάρισας, η επιβατική αμαξοστοιχία αντί να παραμείνει στην άνοδο μπήκε στην κάθοδο με αποτέλεσμα να βρεθεί στην ίδια γραμμή με το ίδιο τρένο με αποτέλεσμα τη σφοδρή σύγκρουση. Από τη σφοδρή σύγκρουση έχουν χάσει τη ζωή τους τουλάχιστον 36 άνθρωποι, ενώ  συνεχίζονται οι έρευνες.

Η επίσημη ανακοίνωση της Hellenic Train για το δυστύχημα

H Hellenic Train εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με τη μετωπική σύγκρουση της μιας εμπορευματικής αμαξοστοιχίας και της αμαξοστοιχίας IC 62 που είχε αναχωρήσει από Αθήνα προς Θεσσαλονίκη, στην οποία επέβαιναν περίπου 350 επιβάτες.

«Στον Ευαγγελισμό σημειώθηκε μετωπική σύγκρουση δύο αμαξοστοιχιών: μιας εμπορευματικής αμαξοστοιχίας και της αμαξοστοιχίας IC 62 που είχε αναχωρήσει από Αθήνα προς Θεσσαλονίκη. Την ώρα της σύγκρουσης επέβαιναν περίπου 350 επιβάτες. Στο σημείο έσπευσαν πυροσβέστες και προσωπικό της Hellenic Train, οι οποίοι συμμετείχαν σε επιχειρήσεις διάσωσης και παροχή βοήθειας στους ταξιδιώτες».

Η προειδοποίηση για δυστύχημα

Εργαζόμενοι, με επιστολή τους 07/02/2023, περίπου ένα μήνα πριν το μεγάλο ατύχημα στα Τέμπη κατήγγειλαν για ακόμα μία φορά τα προβλήματα που προκάλεσαν τα ατυχήματα στις αμαξοστοιχίες 51 και 61 και έκαναν μία τραγική προφητεία λέγοντας: «Δεν θα περιμένουμε το δυστύχημα που έρχεται, για να τους δούμε να χύνουν κροκοδείλια δάκρυα κάνοντας διαπιστώσεις.»

Δεν είναι όμως μόνο οι εργαζόμενοι που έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου. Λιγότερο από έναν χρόνο πριν και συγκεκριμένα στις 27 Απριλίου του 2022, ο Χρήστος Κατσιούλης, πρόεδρος της επιτροπής ETCS, η οποία είναι ο φορέας που είναι αρμόδιος για τα έργα σηματοδότησης και ασφάλειας στο σιδηροδρομικό δίκτυο, είχε υποβάλλει την παραίτηση του στη διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ.

Ακόμη, ο ίδιος είχε επισημάνει τις ενέργειες της ΕΡΓΟΣΕ με τις οποίες ο ίδιος διαφωνούσε. Επίσης, είχε καταγγείλει καθυστερήσεις για μη τήρηση φυσικού αντικειμένου και κακοδιαχείριση συμβάσεων, που αφορούν έργα σηματοδότησης και ασφάλειας των γραμμών.

Πολλά τα προβλήματα των σιδηρόδρομων

Ο Γραμματέας της ΓΣΕΕ αποκάλυψε πως δεν υπάρχουν συστήματα GPS από τον σιδηρόδρομο, τα οποία θα έδειχναν που ακριβώς βρίσκεται κάθε τρένο. Ακόμη, ο ίδιος ανέφερε πως τα συστήματα αυτά έχουν αγοραστεί από το 2000 χωρίς να έχουν τοποθετηθεί.

Ακόμη, είπε ότι «δεν μπορώ να διανοηθώ ότι έχουμε τη μοναδική σιδηροδρομική εταιρεία μεταφορών ιδιωτικοποιημένη, τη μοναδική σιδηροδρομική εταιρεία επισκευών ιδιωτικοποιημένη, και ότι ο ΟΣΕ δεν έχει τα χρήματα που απαιτούνται για να συντηρεί το δίκτυό του. Δεν είναι σημερινό φαινόμενο, είναι διαχρονικό και η ευθύνη όλων των κυβερνήσεων ήταν αυτή».

Επιπλέον, υπογράμμισε ότι «τα χρήματα τα οποία έχουν δαπανηθεί είναι παρά πολλά. Για παράδειγμα, στη Γαλλία έχουν δαπανηθεί 5 δισ. ενώ εδώ πάνω από 15 δισεκατομμύρια έχουν ξοδευτεί και δεν έχουμε σιδηρόδρομο».

Το συχνότερο πρόβλημα της Hellenic Train

Ένα από τα πιο γνωστά προβλήματα της Hellenic Train είναι οι καθυστερήσεις. Μερικά από αυτά:

Το μεσημέρι της Τρίτης υπήρξε σημαντική καθυστέρηση στην αμαξοστοιχία Inter City (IC) 56 που χρειάστηκε να παραμείνει στο σταθμό του Παλαιοφαρσάλου, λόγω τεχνικού προβλήματος καλωδίου ηλεκτροκίνησης.

Στις 23 Φεβρουαρίου, η Inter City 62 συγκρούστηκε με εμπορική αμαξοστοιχία λόγω πυρκαγιάς πλησίον της γραμμής, είχε ακινητοποιηθεί στην Οινόη, έπειτα από εντολή της πυροσβεστικής και αναχώρησε με 82 λεπτά καθυστέρηση, ενω την ίδια ημέρα η αμαξοστοιχία IC55 είχε ακινητοποιηθεί κοντά στο Σιδηροδρομικό Σταθμό Αγγειών, λόγω τεχνικού προβλήματος και αναχώρησε με 96 λεπτά καθυστέρηση.

Μέσα στον Φεβρουάριο τεχνικά προβλήματα αντιμετώπισαν και άλλες αμαξοστοιχίες όπως η η αμαξοστοιχία Inter City 52 (Αθήνα – Θεσσαλονίκη ) , η Inter City 58 , η Inter City 53 (Θεσσαλονίκη – Αθήνα), ενώ αρκετές ήταν και οι καθυστερήσεις δρομολογίων.

Πρόστιμα στην Hellenic Train λόγω των συνεχιζόμενων καθυστερήσεων

Από το 2017, η Hellenic Train, μέλος του ιταλικού Ομίλου Ferrovie dello Stato Italiane, είναι ο βασικός πάροχος σιδηροδρομικής μεταφοράς επιβατών. Ωστόσο, επειδή προκύπτουν συνεχώς προβλήματα καθυστερήσεων των δρομολογίων, η εταιρεία είχε να αντιμετωπίσει συνεχώς κυρώσεις.

Μάλιστα, σ τέλη Δεκεμβρίου η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων είχε επιβάλει διοικητικό πρόστιμο 300.000 ευρώ στους Ιταλούς μετά από πολύμηνη έρευνα που αφορούσε στην ακινητοποίηση των πέντε αμαξοστοιχιών της Hellenic Train στον κεντρικό σιδηροδρομικό άξονα της χώρας και τη μεγάλη ταλαιπωρία που υπέστησαν 820 επιβάτες, εκτεθειμένοι σε ακραίες καιρικές συνθήκες, στις 24 Ιανουαρίου 2022.

Μετά τη λεπτομερή διερεύνηση των συμβάντων, την εξέταση των αναφορών/παραπόνων που κατέθεσαν οι θιγόμενοι επιβάτες στην Αρχή και την ολοκλήρωση της κλήσης σε ακρόαση της εταιρείας, η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων διαπίστωσε ιδιαίτερης σοβαρότητας παραβάσεις των διατάξεων που προστατεύουν τα δικαιώματα των επιβατών, για τις οποίες επιβάλλει διοικητικό πρόστιμο ύψους 300.000 ευρώ. Με την απόφασή της, πέραν του προστίμου, η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων υποχρέωσε την εταιρεία σε μία σειρά δεσμεύσεων έναντι των επιβατών, οι οποίες δεν τηρήθηκαν στο συγκεκριμένο συμβάν, παρά τους ισχυρισμούς της ελεγχόμενης αυτεπαγγέλτως εταιρείας.

Ποιος ο ρόλος του ΟΣΕ και ποιος της Hellenic Train – Ποιοι ευθύνονται για το ατύχημα

Μετά το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη θα διερευνηθούν τα αίτια και θα καταλογιστούν οι ευθύνες. Το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας, το διαχειρίζεται ο ΟΣΕ (Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδος), ο οποίος ανήκει στο Δημόσιο. Ο ΟΣΕ συντηρεί και λειτουργεί το σιδηροδρομικό δίκτυο που επεκτείνεται σε μήκος 2.522 χιλιόμετρα. Η εταιρεία που κατασκευάζει το δίκτυο είναι η ΕΡΓΟΣΕ, μία εταιρεία που ανήκει κατά 100% στον ΟΣΕ.

Η Hellenic Train είναι η παλιά ΤΡΑΙΝΟΣΕ (μία από τις παλιές θυγατρικές του ΟΣΕ) που στην αρχή μπήκε στο ΤΑΙΠΕΔ και μετά ιδιωτικοποιήθηκε το 2017. Η εταιρεία έχει την εμπορική εκμετάλλευση των τρένων και ανήκει στην ιταλική Ferrovie dello Stato Italiane Group (FSI).

Ποια είναι η αρχή της αδειοδότησης

Οι εταιρείες που έχουν τις μεταφορές αδειοδοτούνται από την Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), που είναι ανεξάρτητη διοικητική αρχή και η οποία συστάθηκε με το ν.3891/2010 (Α’188) με κύριο σκοπό τη στήριξη του ανοίγματος της αγοράς σιδηροδρομικών μεταφορών στον ανταγωνισμό.

Μετά το 2013 οι αρμοδιότητές της ενισχύθηκαν και έχει, σήμερα, τις ακόλουθες:

  • ρυθμίζει την ελληνική σιδηροδρομική αγορά και είναι αρμόδιος για θέματα ανταγωνισμού στον ελληνικό σιδηρόδρομο
  • αδειοδοτεί τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις
  • ο εθνικός Φορέας Επιβολής του Κανονισμού (ΕΚ) 1371/2007 «σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των επιβατών σιδηροδρομικών γραμμών».
  • και είναι η Εθνική Αρχή Ασφάλειας για τις σιδηροδρομικές μεταφορές.

Οι παραπάνω δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς υπάγονται στο υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών.