Αναζήτηση
Στοιχεία μέσα στα κατεστραμμένα βαγόνια των μοιραίων τρένων που συγκρούστηκαν στα Τέμπη αναζητούν οι εμπειρογνώμονες, την ώρα που η δικογραφία για το δυστύχημα της 28ης Φεβρουαρίου ενισχύεται συνεχώς με νέα στοιχεία. Το πεδίο της έρευνας αναβαθμίζεται καθημερινά, ξεφεύγει από τους χειρισμούς του σταθμάρχη και μετατοπίζεται και σε άλλα πρόσωπα, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία, η υπόθεση είναι πολυσύνθετη.
Πλέον η έρευνα, βρίσκεται στα χέρια του εφέτη ανακριτή, ο οποίος έχει παραλάβει το σύνολο της ογκωδέστατης δικογραφίας, ώστε να τη μελετήσει σε βάθος, καθώς η υπόθεση κρίνεται πολύπλοκη με πολλές παραμέτρους. Στόχος της διαδικασίας είναι οι δικαστικές Αρχές να οδηγηθούν στα αίτια του σιδηροδρομικού δυστυχήματος και να καταλογιστούν οι ευθύνες στο σύνολό τους.
Νέα απολογία για τους δύο σταθμάρχες και τον επιθεωρητή
Παράλληλα, αναμένεται να περάσουν το γραφείο του ανακριτή, ξανά οι τρεις κατηγορούμενοι, δηλαδή οι δύο σταθμάρχες και ο επιθεωρητής, που εις βάρος τους υπάρχουν κατηγορίες για την εμπλοκή τους στην υπόθεση, ώστε ο ανακριτής να λάβει γνώση όλων των πληροφοριών που χρειάζεται και να κατανοήσει τι ακριβώς συνέβη εκείνη την μοιραία βραδιά.
Υπενθυμίζεται, πως και στους τρεις κατηγορούμενους ασκήθηκε δίωξη για τα ίδια, κακουργηματικού και πλημμεληματικού χαρακτήρα, αδικήματα όπως στον 59χρονο σταθμάρχη, που μετά την πολύωρη απολογία του πριν μία εβδομάδα, κρίθηκε προσωρινά κρατούμενος στις φυλακές Λάρισας.
Αξίζει να σημειωθεί πως το επόμενο διάστημα, από την εξέλιξη της έρευνας, είναι πιθανό να ασκηθούν διώξεις και σε άλλα πρόσωπα.
Εμπειρογνώμονες αναζητούν στοιχεία στα διαλυμένα βαγόνια
Ο εφέτης ανακριτής, θα λάβει και τα στοιχεία των δικαστικών πραγματογνωμόνων που ορίστηκαν από τον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Λάρισας Απόστολο Τζαμαλή, σύμφωνα με το ΑΜΠΕ. Πρόκειται για εξειδικευμένους επιστήμονες οι οποίοι έχουν συντάξει το πόρισμα των ερευνών τους και περιλαμβάνει κρίσιμα στοιχεία για την υπόθεση.
Όπως μετέδωσε η ΕΡΤ, μεγάλος όγκος στοιχείων και δεδομένων παραμένουν στα δύο κατεστραμμένα τρένα, που φυλάσσονται στο αμαξοστάσιο του ΟΣΕ στη θέση Κουλούρι, έξω από τη Λάρισα.
Μάλιστα, το Σάββατο, τοποθετήθηκαν φώτα στο σημείο για να βοηθήσουν τους εμπειρογνώμονες να συνεχίσουν την έρευνά τους, που αναμένεται να διαρκέσει αρκετές εβδομάδες ακόμη.
Κατά πληροφορίες, θα εξεταστούν εξονυχιστικά όλα τα ευρήματα ενώ θα μπουν στο «μικροσκόπιο» -οι μηχανές των τρένων (ή ό,τι έχει απομείνει από αυτές) αλλά και οι πλατφόρμες που μετέφεραν το φορτίο της εμπορικής αμαξοστοιχίας.
Οι δικαστικές Αρχές κάνουν, παράλληλα, φύλλο και φτερό άλλα στοιχεία που φτάνουν στα γραφεία τους, μεταξύ των οποίων οι απομαγνητοφωνήσεις των συζητήσεων των σταθμαρχών.
Οι μαρτυρίες των πρωταγωνιστών, των ανθρώπων του ΟΣΕ, αλλά και τα έγγραφα που δημοσιοποιούνται, δείχνουν την ανησυχία που εξέφραζαν εδώ και καιρό οι εργαζόμενοι για τα προβλήματα στα συστήματα και τη σηματοδότηση. Τα δε ηχητικά ντοκουμέντα από τους ασυρμάτους των σταθμαρχείων, αποτυπώνουν το χάος και την ασυνεννοησία μεταξύ των ανθρώπων που κατείχαν πόστα – κλειδί.
Ανθρώπινα λάθη σε σιδηρόδρομο χωρίς ασφάλεια
Πιάνοντας το νήμα από την πρώτη στιγμή της τραγωδίας, οι προβολείς πέφτουν στον άπειρο σταθμάρχη που, όπως αποκαλύπτει το «ΒΗΜΑ της Κυριακής», μέσα σε μια αλληλουχία λαθών και το πρόβλημα που αναφέρει με το κλειδί, αδυνατεί να προχωρήσει και σε ηλεκτρονική χάραξη της πορείας του Intercity 62 που θα εντόπιζε την αμαξοστοιχία στη λάθος γραμμή.
Κρίσιμο ερώτημα, γιατί ο άτυχος μηχανοδηγός της επιβατικής αμαξοστοιχίας που βρίσκεται στην αντίθετη γραμμή και έχει προβλήματα στη συνεννόηση με τον σταθμάρχη, δεν επικοινώνησε με συντονιστή μηχανοδηγό στα γραφεία της HELLENIC TRAIN που διέθετε πίνακα με ηλεκτρονικό σύστημα γεωεντοπισμού τρένων και θα τον πληροφορούσε πως υπάρχει στην ίδια γραμμή η εμπορευματική αμαξοστοιχία.
«Εάν ένας δεν εφαρμόσει τον κανονισμό κυκλοφορίας των τρένων, δε γίνεται ζημιά. Από τον δεύτερο και τον τρίτο γίνεται ζημιά», αναφέρει χαρακτηριστικά μιλώντας στο MEGA συνταξιούχος μηχανοδηγός με μακρά εμπειρία.
Τρία άτομα θα μπορούσαν, όπως λέει, να διορθώσουν εκείνη τη μαύρη νύχτα τα λάθη του σταθμάρχη. Ο μηχανοδηγός, ο προϊστάμενος της αμαξοστοιχίας και ο κλειδούχος.
«Δεύτερο λάθος μηχανοδηγού, είναι ότι δεν έκανε εκφώνηση της αμαξοστοιχίας, ότι αναχωρεί η αμαξοστοιχία 62 από τη Λάρισα με προορισμό τους Νέους Πόρους. Ο προϊστάμενος της αμαξοστοιχίας έπρεπε να τραβήξει την αυτόματη πέδη ώστε να σταματήσει η αμαξοστοιχία διότι πηγαίνανε σε αντίθετο ρεύμα.
»Και ο κλειδούχος δεν είναι άμοιρος ευθυνών, είναι δεξί χέρι του σταθμάρχη. Έπρεπε ο ίδιος να φωνάξει το τρένο αν δεν προλάβαινε να συνεννοηθεί με τον σταθμάρχη, και έτσι δε θα γινόταν τίποτα».
Η τηλεδιοίκηση
Η τραγωδία αποκαλύπτει, την ίδια ώρα, την εγκατάλειψη του συστήματος τηλεδιοίκησης του σιδηροδρόμου για την οποία έχει προειδοποιήσει από τον Οκτώβριο του 2021 η Εθνική Αρχή Διαφάνειας.
Όπως αναφέρεται στο έγγραφο προς τον υπουργό Μεταφορών, από το 2015 ως το 2017 υπήρχε χαμηλή πρόοδος στην υλοποίηση του έργου εξαιτίας του αναδόχου, και στη συνέχεια, από το 2017 ως το 2021, υπήρξαν επίσης καθυστερήσεις με υπαιτιότητα της ΕΡΓΟΣΕ που αποζημιώνει μάλιστα για αυτές, παρανόμως, τον ανάδοχο.
Τα κενά ασφαλείας στον σιδηρόδρομο είχαν εντοπιστεί και πριν από περίπου 4 μήνες από τους μηχανοδηγούς και από σταθμάρχη που είχε συντάξει δύο τηλεγραφήματα.
31 Οκτωβρίου 2022: «Σας γνωρίζουμε ότι όλα τα φωτοσήματα (είσοδος – έξοδος) στους Νέους Πόρους είναι τελείως σβηστά, με αποτέλεσμα την έντονη διαμαρτυρία των μηχανοδηγών».
Ακολούθησε ίδιο τηλεγράφημα στις 16 Νοεμβρίου με αριθμό 90, στο οποίο ο σταθμάρχης που το είχε συντάξει έλεγε ακριβώς τα ίδια πράγματα και ενημέρωνε και πάλι τους υπευθύνους για τη μη λειτουργία των φωτοσημάτων.
Το χρονικό όσων προηγήθηκαν της τραγωδίας θέτει διαρκώς ερωτήματα που αναμένεται να απαντηθούν από τη δικαιοσύνη σε όλα τα επίπεδα ευθυνών.
«Στον σχεδιασμό η ρίζα του προβλήματος»
«Έχουμε πρόβλημα με το μοντέλο διακυβέρνησης στη χώρα μας, ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα είναι στην κυβέρνηση, ούτε καν με ποια πολιτική», είπε ο Παναγιώτης Καρκατσούλης, εμπειρογνώμονας και καθηγητής Δημόσιας διοίκησης.
Όπως υπογράμμισε μιλώντας στην ΕΡΤ: «έχουμε ένα σύστημα το οποίο σε όλα τα συστατικά του μέρη έχει πρόβλημα, ξεκινώντας από τον επιτελικό του σχεδιασμό». Όπως τόνισε, «είναι το τελευταίο κομμάτι να αναζητήσεις τις ευθύνες των προσώπων μέσα σε ένα οργανωμένο σύστημα».
«Θα μπορούσε κανείς να κάνει μια ανατομία του ελληνικού πολιτικοδιοικητικού συστήματος μέσα από τα τραγικό γεγονός του σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη» είπε, συμπληρώνοντας πως «θα μπορούσε να το κάνει και όταν είχαμε το Μάτι. Θα μπορούσε να το κάνει και όταν είχαμε τις πυρκαγιές της Ηλείας».
Το σύστημα έχει «δομικό πρόβλημα»
«Αυτό που τονίζεται από ειδικούς που ασχολούνται με θέματα οργάνωσης και λειτουργίας του κράτους στην Ελλάδα, είναι ότι έχουμε πρόβλημα με το μοντέλο διακυβέρνησης. Δεν είναι θέμα ούτε ποιος ανεβαίνει, ούτε ποιος είναι αρχηγός, ούτε ποιο κόμμα, ούτε ποια συμμαχία, ούτε καν ποια πολιτική. Αυτό το οποίο προκύπτει είναι ότι έχουμε ένα σύστημα το οποίο σε όλα του τα συστατικά μέρη έχει πρόβλημα» είπε ο καθηγητής.
«Ξεκινώντας από τον επιτελικό τους σχεδιασμό», όπως σημείωσε «στο υπουργείο Μεταφορών και επικοινωνιών αποτυπώνεται το -21,-22,-23 «σε επίπεδο χαρτιού» η λέξη ασφάλεια, πολλές φορές καθώς και μια σειρά από δομές, ολόκληρες μονάδες, διευθύνσεις και όργανα ελέγχου είτε στο υπουργείο, είτε στον ΟΣΕ».
Και αναρωτήθηκε «πού είναι το επιχειρησιακό σχέδιο;».
«Τώρα λέμε και ψάχνουμε αν ο σταθμάρχης, ο προϊστάμενος, ο προϊστάμενος του προϊσταμένου του είπε αν έφυγε, αν έκανε κ.λ.π». «Μα αυτό είναι το τελευταίο κομμάτι, δηλαδή να αναζητήσει τις ευθύνες των προσώπων μέσα σε ένα οργανωμένο σύστημα. Ξεχνάμε ότι μιλάμε για τη σχέση ανθρώπων που είναι μέσα σε μια οργάνωση, που υπάρχουν κανόνες και διαδικασίες. Όταν λοιπόν αυτά πάσχουν, τότε πάσχει όλο».
Οι ελληνικές δομές είναι «σιλό»
«Το δικό μας το σύστημα έχει δύο μείζονα προβλήματα», υπογράμμισε. «Το ένα είναι η εφαρμογή αυτών που γράφουμε στα χαρτιά και το δεύτερο είναι οι έλεγχοι. Εμείς τους ελέγχους τους θεωρούμε τιμωρία. Τη στιγμή που είναι ο μόνος μηχανισμός για να αποφύγεις το πιθανόν λάθος και να το προλάβεις»
Όπως ανέφερε «για τις ελληνικές δομές, όλες οι εκθέσεις, όλων των εμπειρογνωμόνων λένε ότι είναι «σιλό», δηλαδή η μία δεν μιλάει με την άλλη. «Αυτό που χαρακτηρίζεται ως μπάχαλο είναι μια σειρά δομών που η μία δεν επικοινωνεί με την άλλη και συνήθως επικαλύπτονται».
