Η τραγωδία στα Τέμπη έστρεψε τα φώτα στα σιδηροδρομικά έργα και την καθυστέρηση στην υλοποίηση της σύμβασης 717/2014, επομένως και στους αναδόχους του έργου, την εταιρεία ΤΟΜΗ, που ανήκε στην ΑΚΤΩΡ, και τη γαλλική Alstom. Οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση της σύμβασης, με ευθύνη τόσο της κοινοπραξίας όσο και του ΟΣΕ και της ΕΡΓΟΣΕ, συνέβαλαν στο να υπάρχουν ακόμη «τυφλά σημεία» στο δίκτυο στις 28 Φεβρουαρίου 2023. Ομως, ήταν στον διευθύνοντα σύμβουλο της Alstom που απευθύνθηκε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός για να εξασφαλίσει ότι θα πραγματοποιηθούν έγκαιρα τα έργα που χρειάζονται.

Ποια είναι, όμως, η εταιρεία που διεκδικεί κυριαρχική θέση στα μέσα σταθερής τροχιάς στη χώρα μας; Είναι μια γαλλική πολυεθνική εταιρεία που δραστηριοποιείται στον σιδηροδρομικό εξοπλισμό, ενώ στο παρελθόν είχε ισχυρή παρουσία στον ενεργειακό κλάδο και την κατασκευή εξοπλισμού για σταθμούς παραγωγής. Απασχολεί 74.000 εργαζομένους και την περίοδο 2021-2022 είχε παραγγελίες 19,3 δισ. ευρώ, πωλήσεις 15,5 δισ. και κατάλογο παραγγελιών (backlog) 81 δισ. ευρώ. Εχει περάσει διάφορες φάσεις αναδιάρθρωσης, που περιλάμβαναν και παρεμβάσεις του γαλλικού κράτους.

Το 2014-2015 ο ενεργειακός κλάδος της θα εξαγοραστεί από την αμερικανική General Electric. Για αρκετούς στη Γαλλία ήταν ένα «ξεπούλημα» που το χρεώνεται και ο Εμανουέλ Μακρόν, που χειρίστηκε πλευρές της εξαγοράς ως στέλεχος των κυβερνήσεων Ολάντ.

Η Alstom πλέον επικέντρωσε περισσότερο στα μέσα σταθερής τροχιάς. Θα έχει τη στήριξη του γαλλικού κράτους, με μεγάλες παραγγελίες τρένων υψηλής ταχύτητας. Το 2017 έγινε απόπειρα να συγχωνευθεί με το τμήμα μέσων σταθερής τροχιάς της Siemens. Αυτό θα διαμόρφωνε έναν κολοσσό στα σιδηροδρομικά έργα, ενώ είχε την υποστήριξη στελεχών των κυβερνήσεων Γαλλίας και Γερμανίας, όχι όμως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που το 2019 μπλόκαρε τη συγχώνευση.

H Alstom, ωστόσο, έχει ήδη εξαγοράσει εταιρείες, όπως η Fiat Ferroviaria και η Bombardier Transport. Ως αποτέλεσμα της τελευταίας συμφωνίας, μάλιστα, ο μεγαλύτερος μέτοχος της Alstom είναι πλέον το CDPQ, ένας καναδικός δημόσιος θεσμικός επενδυτής που διαχειρίζεται τα κεφάλαια του συνταξιοδοτικού συστήματος του Κεμπέκ.

Κατηγορίες για αθέμιτες πρακτικές

Το 2014 η Alstom συμφώνησε να πληρώσει πρόστιμα ύψους 772.290.000 δολαρίων στις ΗΠΑ παραδεχόμενη την ενοχή της για απόπειρες δωροδοκίας στο εξωτερικό, σε χώρες όπως η Ινδονησία, η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος. Ερευνα των βρετανικών διωκτικών αρχών οδήγησε το 2018 σε καταδίκες στελεχών της βρετανικής θυγατρικής Alstom Power Ltd και πρόστιμο 6.375.000 λιρών για απόπειρα δωροδοκίας σε σχέση με δύο μεγάλα συμβόλαια στη Λιθουανία στη δεκαετία του 2000, ενώ η επίσης θυγατρική Alstom Network UK καταδικάστηκε το 2019 σε 16,4 εκατ. λίρες πρόστιμα για απόπειρα δωροδοκίας για σύμβαση προμήθειας τραμ στην Τυνησία.

Πίσω από κάθε έργο

Στην Ελλάδα, η Alstom πέραν των έργων στο σιδηροδρομικό δίκτυο, συμμετείχε στην κοινοπραξία ΑΒΑΞ – Ghell – Alstom, που ανέλαβε την επέκτασης της Γραμμής 3 του Μετρό μέχρι τον Πειραιά και έχει αναλάβει την κατασκευή της Γραμμής 4, ξεκινώντας από το πρώτο τμήμα του, όπου η Alstom θα προσφέρει τους πλήρως αυτοματοποιημένους (χωρίς οδηγό) συρμούς και τα συστήματα ελέγχου και ασφάλειας.

Κατασκευής Alstom, άλλωστε, είναι και η τελευταία γενιά συρμών του Τραμ της Αθήνας (25 συρμοί Citadis XO5), ενώ η εταιρεία έχει προτείνει την κατασκευή μιας γραμμής από το Ηράκλειο Κρήτης προς το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλλι, που θα συνδυάζει χαρακτηριστικά τραμ εντός της πόλης και προαστιακού εκτός. Παράλληλα, διεκδικεί έργα όπως είναι η επέκταση του Μετρό προς το Ιλιον ή οι επεκτάσεις του Προαστιακού της Αθήνας.

Alstom και Hellenic Train

Τα ανακατασκευασμένα τρένα υψηλής ταχύτητας που θέλει να φέρει η ιταλική εταιρεία η οποία αγόρασε την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, είναι τα ETR-470, σχεδίασης και κατασκευής της Fiat Ferroviaria που έπειτα εξαγοράστηκε από την Alstom που ανέλαβε και την ανακατασκευή τους. Αυτά έχουν «κατηγορηθεί» για αρκετά προβλήματα και ατυχήματα, ιδίως κατά την περίοδο που τα χρησιμοποίησαν οι ελβετικοί σιδηρόδρομοι.

Η Alstom ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την αγορά τρένων υδρογόνου στην οποία θα προχωρήσει η ΓΑΙΑΟΣΕ και στη συνέχεια θα τα εκμισθώσει η Hellenic Train, όπως προβλέπεται και από τη σύμβαση ανάμεσα στο ελληνικό Δημόσιο και τη Hellenic Train για την ανάθεση Υποχρεώσεων Δημόσιας Υπηρεσίας επιβατικών σιδηροδρομικών μεταφορών, που κυρώθηκε με τον νόμο 4953/2022. Τα τρένα υδρογόνου θεωρούνται λύση μηδενικών εκπομπών για γραμμές στις οποίες δεν μπορεί να γίνει ηλεκτροκίνηση, ή δεν συμφέρει.

Τελευταία Νέα