Αναζήτηση
Εν αναμονή των αποφάσεων των γενικών συνελεύσεων των σπουδαστών δραματικών σχολών και καλλιτεχνών που έχουν καταλάβει εδώ και αρκετές εβδομάδες τη Δραματική Σχολή, το κτίριο Τσίλλερ και το κτίριο Rex του Εθνικού Θεάτρου, αντιδρώντας στο προεδρικό διάταγμα που τους αναγνωρίζει προσόντα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, βρίσκονταν μέχρι αργά χθες βράδυ οι άνθρωποι της πρώτης κρατικής σκηνής.
Οι καταληψίες κλήθηκαν να αποφασίσουν για τη συνέχιση ή μη του αποκλεισμού των εγκαταστάσεων του Εθνικού Θεάτρου, έπειτα από συνάντηση που είχαν την περασμένη Παρασκευή τα μέλη του συντονιστικού τους με τον πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου του οργανισμού Βασίλη Πουλαντζά, τον καλλιτεχνικό διευθυντή Γιάννη Μόσχο, τον πρόεδρο του σωματείου εργαζομένων Μάκη Σπετσιέρη, εκπροσώπους των ηθοποιών που έχουν εν ενεργεία σύμβαση με το θέατρο και εκπροσώπους των καθηγητών και των σπουδαστών της Δραματικής Σχολής.
Στη συζήτηση, οι ιθύνοντες του θεάτρου εκφράζοντας τη συμπαράστασή τους στο δίκαιο του αγώνα τους αναφέρθηκαν στη σωρεία προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί το τελευταίο διάστημα από το λουκέτο που έχει μπει στις εγκαταστάσεις του Εθνικού, προτρέποντας τους σπουδαστές και τους καλλιτέχνες να απελευθερώσουν τα τρία κτίρια. «Η συζήτηση ήταν πολύ δημιουργική. Νομίζω ότι θα έχουμε θετικά αποτελέσματα.
Εγινε κατανοητό από όλους η ανάγκη να τελειώσουν οι καταλήψεις και να συνεχιστούν οι κινητοποιήσεις με άλλες μορφές αγώνα», αναφέρει στα «ΝΕΑ» ο Βασίλης Πουλαντζάς. Η συγκεκριμένη πάντως προσπάθεια φαίνεται πως είχε αποτέλεσμα καθώς χθες οι σπουδαστές της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου ανακοίνωσαν τη λήξη της κατάληψης που εδώ και 70 ημέρες ήταν σε εξέλιξη στο «Σχολείον» της Ειρήνης Παπά στην οδό Πειραιώς (επισημαίνοντας πάντως ότι θα συνεχίσουν με άλλη μορφή τις διεκδικήσεις τους).
Οι συνάδελφοί τους από τις ιδιωτικές σχολές που από τις 4 Φεβρουαρίου έχουν καταλάβει το κτίριο Τσίλλερ συνεδρίαζαν μέχρι αργά χθες το βράδυ για τη δική τους κατάληψη, ενώ κάλεσαν σε συγκέντρωση επίσης χθες στις 22.00 έξω από την κατειλημμένη πρυτανεία του ΕΚΠΑ «για την επανοικειοποίηση των Προπυλαίων» (δείχνοντας εν μέρει τις διαθέσεις τους). Οι εργαζόμενοι στον χώρο των τεχνών που ελέγχουν από τις 7 Φεβρουαρίου το κτίριο Rex αναμένεται να πραγματοποιήσουν σχετική γενική συνέλευση μεθαύριο Τετάρτη.
Η συντονισμένη προσπάθεια για την εκτόνωση της κατάστασης με τις καταλήψεις κρίθηκε επιβεβλημένη αυτές τις ημέρες αφού παλιότερες συζητήσεις που είχαν διεξαχθεί μεταξύ των δύο πλευρών είχαν αποβεί άκαρπες.
«Είχαμε κάνει συνεχείς προσπάθειες για να λυθεί το ζήτημα. Είχαμε κάνει νωρίτερα κάποιες συναντήσεις οι οποίες δεν είχαν φέρει αποτέλεσμα. Είχαμε κάνει πρόσκληση για συζήτηση, αλλά μας είχαν απαντήσει ότι δεν είναι έτοιμοι να έρθουν», τονίζει ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου.
Ισως την αδιαλλαξία των σπουδαστών και των καλλιτεχνών να ενέτεινε και η επιλογή των ιθυνόντων του Εθνικού να μην αναλάβουν οποιαδήποτε πρωτοβουλία που θα διερρήγνυε «την ενότητα της θεατρικής κοινότητας» στα πρώτα στάδια της ανάπτυξης των καταλήψεων. Αντ’ αυτού, προτίμησαν να υιοθετήσουν μια θεσμική διαβούλευση ώστε να αποκλιμακωθεί η φόρτιση και να ενσωματωθούν τα αιτήματά τους στην πρόταση που έκανε το Εθνικό προς την πολιτεία για τη λύση του ευρύτερου ζητήματος που ανέκυψε με το προεδρικό διάταγμα, χωρίς βέβαια ιδιαίτερα αποτελέσματα.
Από τα πτυχία, στα Τέμπη
Πλέον, πάντως, η λήξη των καταλήψεων φαίνεται να είναι φυσική εξέλιξη της πορείας τους αφού μετά το δυστύχημα των Τεμπών τα αιτήματα των σπουδαστών και των καλλιτεχνών που τις εγκαθίδρυσαν απομακρύνθηκαν κατά πολύ από τη διαβάθμιση των πτυχίων της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης και την αναγνώριση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων.
Μέσα στον γενικό κοινωνικό αναβρασμό, αντικαταστάθηκαν από αιτήματα για πλήρη διερεύνηση των αιτιών της τραγωδίας αλλά και ανάδειξη των υπευθύνων σε πολιτικό επίπεδο, κάτι που αποτυπώθηκε και στα πανό και στις αφίσες που γέμισαν τις προσόψεις του προστατευόμενου μνημείου σύγχρονης πολιτιστικής κληρονομιάς, κτιρίου Τσίλλερ, του κτιρίου Rex και του «Σχολείου» της Ειρήνης Παπά.
Κατά τα άλλα, η συνηθισμένη καλλιτεχνική κίνηση του Εθνικού Θεάτρου αντικαταστάθηκε από αυτοδιαχειριζόμενα προγράμματα δράσεων που έφτιαξαν τα παιδιά των καταλήψεων, με κινηματογραφικές προβολές, παραστάσεις, αντιμαθήματα, συναυλίες, πάρτι και ρεμπέτικες βραδιές, δρώμενα και παρεμβάσεις όπως ο «βανδαλισμός στην πόλη» που φέρεται εναντίον της Αστυνομίας και εκπροσώπων της κυβέρνησης.
Στον αέρα το πρόγραμμα
Ενώ όλα αυτά συμβαίνουν στα υπό κατάληψη κτίρια του θεάτρου, το επίσημο πρόγραμμά του βρίσκεται κυριολεκτικά στον αέρα αφού η σεζόν που είχε ξεκινήσει με τους καλύτερους οιωνούς για το Εθνικό διακόπηκε απότομα. Η παράσταση «Βρυκόλακες» που σκηνοθετούσε ο Σταμάτης Φασουλής στην Κεντρική Σκηνή σταμάτησε μαζί με τη «Σπασμένη στάμνα» που σκηνοθετούσε ο Ακύλλας Καραζήσης επίσης στην Κεντρική Σκηνή και ολοκληρώθηκε πρόωρα, και το «Δε φάιναλ θολούθιον» σε σκηνοθεσία Σωτήρη Ρουμελιώτη στην Πειραματική Σκηνή Νέων Δημιουργών.
Την ίδια τύχη είχαν και οι παραγωγές του Μικρού Εθνικού που ανέβαιναν στη Σκηνή Ελένη Παπαδάκη του κτιρίου Rex, «Η Χάιντι και τα βουνά» σε σκηνοθεσία Ιώς Βουλγαράκη και «Το ξύπνημα της άνοιξης» σε σκηνοθεσία Γιάννη Καραούλη.
Παράλληλα, εκτός σκηνής έμειναν οι ανοιξιάτικες παραγωγές του Εθνικού που θα έκαναν πρεμιέρα αυτήν την περίοδο. «Απώλεια» των καταλήψεων είναι και το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» που θα σκηνοθετούσε ο Δημήτρης Καραντζάς από τις 10 Μαρτίου στην Κεντρική Σκηνή και το «Ενα σπίτι φωτεινό σαν μέρα» που ετοίμαζε ο Γιάννης Μόσχος με προγραμματισμένη πρεμιέρα την 1η Μαρτίου.
Αντίστοιχα, πίσω έμεινε και το «Μια νύχτα στην Επίδαυρο» του Νίκου Καραθάνου που θα ανέβαινε στις 4 Μαρτίου στη Σκηνή Κοτοπούλη, ενώ αναγκαστικά θα μετατεθεί και η πρεμιέρα του «Goodbye, Lindita», η οποία θα γινόταν στις 23 Μαρτίου στην Πειραματική Σκηνή Νέων Δημιουργών.
Προκειμένου να μη διαταραχθεί περαιτέρω η καλλιτεχνική ροή του θεάτρου, οι θίασοι του Εθνικού πραγματοποιούν τις πρόβες τους σε τρίτους χώρους κι ευελπιστούν ότι θα είναι έτοιμοι να μεταφερθούν στη σκηνή των κτιρίων Τσίλλερ και Rex μόλις λήξουν οι καταλήψεις.
Και πάλι, βέβαια, αυτή η καθυστέρηση θα έχει αντίκτυπο, όχι μόνο στον αριθμό των παραστάσεων που θα καταφέρουν να πραγματοποιηθούν στη φυσική τους έδρα αυτή τη σεζόν, αλλά και στον προγραμματισμό της ερχόμενης, οπότε είναι εξαιρετικά πιθανή η αναγκαστική επανάληψη των παραγωγών που θα παίζονταν τώρα και είδε για περιορισμένο διάστημα το κοινό.
Οικονομική ζημιά από χαμένα εισιτήρια και χορηγίες
Το ντόμινο των διακοπών και των αναβολών των παραστάσεων, όπως γίνεται αντιληπτό, έχει φέρει μεγάλη οικονομική ζημία στα ταμεία του Εθνικού Θεάτρου, με τις πρώτες εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό όπως επιβεβαιώνει ο Β. Πουλαντζάς, χωρίς ωστόσο να δώσει ακόμα συγκεκριμένα νούμερα. «Είναι σημαντική η ζημιά η οποία έχει προκύψει», αρκέστηκε να αναφέρει ο ίδιος.
Αν και οι σπουδαστές μαζί με τους καλλιτέχνες που κατέλαβαν τις εγκαταστάσεις, θέλουν να πιστεύουν πως δεν απειλείται η οικονομική ευστάθεια του Εθνικού, αυτό δεν ισχύει από τη στιγμή που έχει σταματήσει η εισροή εσόδων λόγω των ακυρώσεων των παραστάσεων.
Παραγωγές όπως οι «Βρυκόλακες» που έκαναν συνεχόμενα sold out – μέχρι τις 19 Απριλίου – ή «Η σπασμένη στάμνα» με τη μεγάλη πληρότητα για έξι τώρα βδομάδες έχουν σιγήσει, ενώ άλλες όπως το «Μια νύχτα στην Επίδαυρο» που είχε μεγάλη προπώληση δεν έχει ακόμα ανέβει, αναγκάζοντας την οικονομική υπηρεσία του θεάτρου να επιστρέψει τα χρήματα σε όσους είχαν προαγοράσει εισιτήρια.
Ακόμα κι αν καταφέρουν και βρουν αυτές οι παραγωγές τον δρόμο προς τη σκηνή, τα χρήματα που θα φέρουν θα είναι κατά πολύ μειωμένα.
Στις οικονομικές ζημίες πρέπει να υπολογιστούν και οι χορηγίες παραστάσεων που βρίσκονται σε ιδιαίτερα επισφαλή κατάσταση λόγω του κλίματος της αβεβαιότητας που πλανάται πάνω από το Εθνικό.
Η μισθοδοσία
Σε άμεση συνάρτηση με τα οικονομικά αποτελέσματα του οργανισμού έρχεται και η μισθοδοσία των υπαλλήλων του θεάτρου, πολλοί εκ των οποίων πληρώνονται χωρίς να μπορούν όμως να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο Εθνικό λόγω των καταλήψεων. Αλλωστε, από τις εγκαταστάσεις του θεάτρου, μόνο εκείνες επί της οδού Σατωβριάνδου όπου στεγάζονται οι διοικητικές υπηρεσίες λειτουργούν χωρίς προβλήματα. «Κάποιοι που μπορούσαν να δουλέψουν αλλού το έκαναν, άλλοι που είχαν δυνατότητα τηλεργασίας την κάνουν, ενώ οι υπόλοιποι δεν δουλεύουν», αναφέρει Μάκης Σπετσιέρης στα «ΝΕΑ».
Οι πόρτες των κτιρίων Τσίλλερ και Rex παραμένουν κλειστές για τους εργαζομένους του θεάτρου, με ελάχιστες εξαιρέσεις όπου μεταβαίνουν στα γραφεία και τις θέσεις τους ώστε να παραλάβουν κάποια απαραίτητα αντικείμενα με την άδεια πάντα των σπουδαστών και των καλλιτεχνών που τα έχουν καταλάβει. «Τις τελευταίες ημέρες επέτρεψαν κάποιες μικρές εισόδους με συνοδεία των σπουδαστών προκειμένου να πάρουν προσωπικά είδη, κάποιο φόρεμα από το βεστιάριο και γενικά μικρά πράγματα.
Στο Rex, άφησαν κι εκεί με συνοδεία πάντα να πάρουν μικρά πράγματα», δηλώνει ο πρόεδρος του σωματείου των εργαζομένων. Στους μοναδικούς τους οποίους επιτρέπουν μια υποτυπώδη πρόσβαση οι καταληψίες είναι οι καθαρίστριες και οι φύλακες του θεάτρου, όλοι τους προερχόμενοι από ιδιωτικές εταιρείες που έχουν συνάψει συμβάσεις με το Εθνικό, ώστε να μη θέσουν σε κίνδυνο, κατά δήλωσή τους, το μισθολογικό τους καθεστώς.
«Οι φύλακες και οι καθαρίστριες δεν είναι υπάλληλοι του Εθνικού Θεάτρου. Παρ’ όλα αυτά, για την υγιεινή άφηναν τις καθαρίστριες να καθαρίζουν τις τουαλέτες και τους χώρους ανά κάποιες μέρες. Οι δε φύλακες, ο ένας από τους δύο μπορούσε να περιφέρεται προκειμένου να δοκιμάζει τις πόρτες αν είναι κλειστές κι αν υπάρχει ασφάλεια, χωρίς βέβαια να ελέγχει τα παιδιά ή να τους κάνει κάποια παρατήρηση», καταλήγει ο Μάκης Σπετσιέρης.
