Οι ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας κατάσχουν τα διαβατήρια ανώτερων αξιωματούχων και στελεχών κρατικών επιχειρήσεων προκειμένου να εμποδίσουν ταξίδια τους στο εξωτερικό, καθώς η παράνοια που προκαλούν οι διαρροές και οι λιποταξίες εξαπλώνεται στο καθεστώς του Βλαντίμιρ Πούτιν: την αποκάλυψη κάνουν οι «Financial Times», επικαλούμενοι καλά πληροφορημένες πηγές.
Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να μαίνεται, επισημαίνει η εφημερίδα, αξιωματούχοι ασφαλείας αυστηροποιούν ακόμα και τις προϋποθέσεις για μετακινήσεις εντός του κράτους. Αυτή η αυξημένη πίεση αντανακλά τη βαθιά καχυποψία στους κόλπους του Κρεμλίνου και της FSB όσον αφορά την αφοσίωση της ρωσικής πολιτικής ελίτ, πολλά μέλη της οποίας αντιτίθενται, κατ’ ιδίαν, στον πόλεμο και δυσφορούν με τις επιπτώσεις του στον τρόπο ζωής τους.
Ευαίσθητοι τομείς
Μιλώντας στους «Financial Times», ο Ντμίτρι Πεσκόφ, ο εκπρόσωπος του Πούτιν, επιβεβαίωσε τους περιορισμούς όσον αφορά τα ταξίδια στο εξωτερικό για ορισμένους εργαζόμενους σε «ευαίσθητους» τομείς. «Υπάρχουν πιο αυστηροί κανόνες για αυτό. Σε ορισμένους τομείς είναι επίσημοι και σε άλλους εξαρτώνται από μία συγκεκριμένη απόφαση… για συγκεκριμένους εργαζόμενους», δήλωσε.
Από τη σοβιετική περίοδο, ρώσοι αξιωματούχοι με πρόσβαση σε κρατικά μυστικά υποχρεούνταν να αφήνουν τα διαβατήριά τους σε ένα χρηματοκιβώτιο υπό τον έλεγχο της «ειδικής υπηρεσίας» που ήταν ενσωματωμένη στα υπουργεία και τις επιχειρήσεις τους. Οπως επεσήμαναν ωστόσο πρώην αξιωματούχοι και διευθυντικά στελέχη, οι υπηρεσίες ασφαλείας της Ρωσίας σπανίως εφάρμοζαν τους κανόνες. Αυτό άλλαξε μετά την εισβολή στην Κριμαία, το 2014, και οι περιορισμοί άρχισαν να εφαρμόζονται ευρύτερα μετά τη γενικευμένη εισβολή στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022. Εξαρτώνται όμως σε μεγάλο βαθμό, σύμφωνα με τις πληροφορίες, από τα καπρίτσια μεμονωμένων αξιωματούχων ασφαλείας που είναι ενσωματωμένοι στους κρατικούς θεσμούς. Για αυτόν τον λόγο, τα μέτρα ασφαλείας διαφέρουν από τον έναν κρατικό θεσμό στον άλλο.
Κρατικές βιομηχανίες
Σε μία μεγάλη κρατική βιομηχανία, τα διευθυντικά στελέχη δεν έχουν, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ούτε δικαίωμα να ταξιδέψουν σε απόσταση δύο ωρών με το αυτοκίνητο από τη Μόσχα. Σε άλλες περιπτώσεις, αξιωματούχοι της FSB έχουν ζητήσει από πρώην αξιωματούχους που είχαν παλαιότερα πρόσβαση σε κρατικά μυστικά να παραδώσουν τα διαβατήριά τους – αφού οι ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας έχουν σχεδόν απόλυτη ελευθερία να ερμηνεύουν τους κανόνες κατά το δοκούν.
Το Κρεμλίνο έχει καταβάλει επίσης προσπάθειες να επεκτείνει σε περισσότερους την ανεπίσημη ταξιδιωτική απαγόρευση. Επειτα από μία σειρά σκανδάλων, η Κάτω Βουλή της Ρωσίας αξίωσε τον Ιανουάριο από τα μέλη της να ενημερώνουν τους ανωτέρους τους για «ταξίδια εργασίας» στο εξωτερικό.
Η δυσφορία
Αλλοτε ικανοί να ξοδεύουν τα πλούτη τους σε επαύλεις, γιοτ και οικοτροφεία για τα παιδιά τους στη Δύση, ρώσοι αξιωματούχοι και ολιγάρχες δυσφορούν, σύμφωνα με τις πηγές των «FT», με τον περιορισμό τους σε χώρες που θεωρούνται «φιλικές». Η δυσφορία αυτή επιβεβαιώθηκε προ ημερών, όταν ουκρανικά Μέσα δημοσίευσαν τη φερόμενη ως καταγραφή μιας συζήτησης ανάμεσα στον Φαρκάντ Αχμέντοφ, έναν ρωσο-αζερμπαϊτζανό ολιγάρχη εις βάρος του οποίου έχουν επιβληθεί κυρώσεις, με τον Ιωσήφ Πριγκόζιν, έναν μουσικό παραγωγό που διατηρεί στενές σχέσεις με το Κρεμλίνο.
«Μας γ**, τα παιδιά μας, το μέλλον τους, και τη μοίρα τους. Καταλαβαίνεις;», ρωτάει ο Αχμέντοφ. «Να πάνε να γ***. Ολοι καταλαβαίνουμε τι γίνεται εδώ. Πήγαινε στις Μαλδίβες, στο Ντουμπάι… Δεν ξέρω… στα Αλτάι, στη Βαϊκάλη, όπου θες, αλλά μείνε μακριά από τη Μόσχα».