Τι σημαίνει η νέα ανάφλεξη στο Παλαιστινιακό

Η Ιερουσαλήμ είναι η ιερή πόλη των τριών μεγάλων μονοθεϊστικών θρησκειών και αυτό φορτίζει κάθε σπιθαμή της παλιάς πόλης. Αρκεί να σκεφτούμε ότι στην Ιερουσαλήμ, την Κουντς στα αραβικά, το τρίτο πιο ιερό σημείο του Ισλάμ, το Τέμενος Αλ Ακσά, βρίσκεται στο Όρος του Ναού, την πιο ιερή τοποθεσία για τον Εβραϊσμό. Φέτος οι φορτίσεις είναι ακόμη πιο έντονες καθώς Ραμαζάνι και Εβραϊκό Πάσχα συνέπεσαν χρονικά.

Και τα πράγματα έκανε ακόμη χειρότερα η απόφαση μια ομάδας ακροδεξιών Εβραίων να ανέβουν στο Όρος του Ναού / αλ Χαράμ αλ Σαρίφ (όπως είναι η αραβική ονομασία) την περασμένη Τετάρτη.

Παραδοσιακά, η θέση των περισσότερων ραβίνων ήταν ότι στους Εβραίους δεν πρέπει να ανεβαίνουν στο κτιριακό σύμπλεγμα του Όρους του Ναού καθώς δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν τελετές καθαρμού όσο ο Ναός είναι κατεστραμμένος. Επίσης είχαν την άποψη ότι δεν πρέπει να αναβιωθούν οι βιβλικές θυσίες αρνιών και κατσικιών.

Όμως, διαφορετική γνώμη οι ακτιβιστές της θρησκευτικής ακροδεξιάς που επιμένουν να διεκδικούν αυξημένη παρουσία. Μάλιστα, δεκαπέντε ακροδεξιοί ραβίνοι ζήτησαν στις 30 Μαρτίου άδεια από την ισραηλινή κυβέρνηση να ανέβουν  στο Όρος του Ναού / αλ Χαράμ αλ Σαρίφ στην αρχή του Εβραϊκού Πάσχα. Ουσιαστικά, υπάρχει ένα ολόκληρο κίνημα της ακροδεξιάς με σύνθημα «Πίσω στο Όρος» και που ζητά από το Ισραήλ να πάρει τον έλεγχο του συμπλέγματος του Όρους του Ναού / αλ Χαράμ αλ Σαρίφ. Μάλιστα έφτασαν μέχρι του σημείου να προσφέρουν έπαθλα σε όποιον θα συλλαμβανόταν προσπαθώντας να περάσει ένα αρνί στο σύμπλεγμα και ακόμη μεγαλύτερα σε όποιον θα κατόρθωνε να θυσιάσει ένα αρνί.

Το αποτέλεσμα ήταν βέβαια να υπάρξει μεγάλη αγανάκτηση μεταξύ των Παλαιστινίων και μεγάλες συγκρούσεις με τις ισραηλινές αρχές ασφάλειας στο τέμενος Αλ Ακσά. Με τι σειρά τους, οι εικόνες ισραηλινών αστυνομικών να προσπαθούν να εισβάλουν στο Τέμενος προκάλεσαν ακόμη μεγαλύτερη αγανάκτηση μεταξύ των Παλαιστινίων αλλά και συνολικά στον αραβικό κόσμο.

Η κλιμακούμενη σύγκρουση

Ούτως ή άλλως, τους τελευταίους μήνες οι αντιπαραθέσεις ανάμεσα στους Παλαιστινίους και τις ισραηλινές αρχές έχουν ενταθεί. Είχαν προηγηθεί οι μεγάλες διαμαρτυρίες και αντιπαραθέσεις για τις προσπάθειες των ισραηλινών αρχών να διώξουν παλαιστινιακές οικογένειες από τα σπίτια τους στην Ανατολική Ιερουσαλήμ – περιοχή που έχει ιδιαίτερη φόρτιση ως συγκεφαλαίωση της κατοχής –, μεγάλες και αιματηρές αστυνομικές επιχειρήσεις των ισραηλινών αρχών ασφαλείας στην Κατεχόμενη Δυτική Όχθη, αλλά και ένα νέο κύμα ένοπλων επιθέσεων από νεαρής ηλικίας Παλαιστινίους, που ασφυκτιούν μέσα στη συνθήκη της κατοχής.

Ρόλο σε όλα αυτά παίζει και ο τρόπος που η νέα κυβέρνηση Νετανιάχου στηρίζεται κατεξοχήν στους εκπροσώπους της ακροδεξιάς που εκπροσωπούν και τους εποίκους, το κατεξοχήν κομμάτι που πιέζει για ακόμη πιο επιθετική γραμμή απέναντι στους Παλαιστινίους. Άλλωστε και ο ίδιος ο Νετανιάχου είχε περίπου εξαγγείλει στο παρελθόν την τυπικά προσάρτηση του μεγαλύτερου μέρους της Δυτικής Όχθης. Και βέβαια σε καμιά «αποκλιμάκωση» δεν παραπέμπουν επιλογές όπως η τοποθέτηση του ακροδεξιού Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ στη θέση του υπουργού Ασφάλειας, o οποίος επισκέφτηκε προκλητικά το Τέμενος Αλ Ακσά τον Ιανουάριο και ο οποίος, ύστερα από σχετικά απόφαση του υπουργικού Συμβουλίου, θα αποκτήσει και ένοπλη δύναμη υπό τον έλεγχο του υπουργείου του, με τη μορφή του νέου σώματος της Εθνοφρουράς, που πολύ θεωρούν ότι θα κλιμακώσει τη βία σε βάρος των Παλαιστινίων.

Όλα αυτά δημιουργούν μεγαλύτερη ανησυχία αλλά και αγανάκτηση στους Παλαιστινίους, ιδίως στη νέα γενιά, που δεν μπορεί να συμφιλιωθεί με τη σκέψη ότι θα είναι εσαεί σε αυτό το καθεστώς των πολιτών χωρίς δικαιώματα με συμβολικά (και πρακτικά…) συμπυκνώνεται στο πώς η Δυτική Όχθη τέμνεται διαρκώς από τους εποικισμούς, τους φράχτες και τους οδικούς άξονες των εποίκων, την ώρα που οι ίδιοι έχουν να αντιμετωπίσουν την καθημερινή ταλαιπωρία των check points για να δουλέψουν στο Ισραήλ και την αυταρχική συμπεριφορά των ισραηλινών αστυνομικών και στρατιωτών.

Οι ρουκέτες από το Λίβανο

Την ίδια στιγμή φαίνεται ότι η σύγκρουση αποκτά και άλλες διαστάσεις. Το απόγευμα της Πέμπτης 6 Απριλίου 34 ρουκέτες εξαπολύθηκαν από τον Νότιο Λίβανο προς το Ισραήλ. Η ισραηλινή αεράμυνα – το σύστημα «Ατσάλινος Θόλος» – κατάφερε να ανακόψει τις 25, όμως πέντε ρουκέτες κατάφεραν να φτάσουν το έδαφος του Ισραήλ προκαλώντας υλικές ζημιές.

Αυτή ήταν η μεγαλύτερη επίθεση με ρουκέτες προς το Ισραήλ από το Λίβανο από την εποχή του πολέμου του 2006. Η αμέσως προηγούμενη μεγάλη επίθεση ήταν το 2021 όταν η Χεζμπολάχ έστειλε 19 ρουκέτες στο Βόρειο Ισραήλ. Ρουκέτες επίσης εκτοξεύτηκαν από τη Γάζα.

Η ίδια η Χεζμπολάχ αρνήθηκε ότι ήταν υπεύθυνη για τις ρουκέτες, δηλώντας εμμέσως ότι υπεύθυνες ήταν παλαιστινιακές οργανώσεις. Και δεν ήταν τυχαία η επίσκεψη του επικεφαλής της Χαμάς, Ισμαήλ Χαμίγιε, την Πέμπτη 6 Απριλίου και η φιλοξενία του από τη Χεζμπολάχ.

Άλλωστε, όπως επισημαίνουν πολλοί  πολύ δύσκολα θα μπορούσαν παλαιστινιακές οργανώσεις να προχωρήσουν σε τόσο μεγάλη επίθεση του Ισραήλ χωρίς την άδεια της Χεζμπολάχ που ελέγχει τον Νότιο Λίβανο.

Είναι σαφές ότι ακόμη και σε αυτή την περίπτωση η Χεζμπολάχ στέλνει το μήνυμα ότι οτιδήποτε αφορά το Τέμενος Αλ Ακσά αποτελεί μια κόκκινη γραμμή που το Ισραήλ δεν μπορεί και δεν πρέπει να παραβιάζει, γιατί τότε έχει να αντιμετωπίσει ακόμη πιο σκληρές επιθέσεις.

Από τη μεριά του το Ισραήλ απάντησε τα χαράματα της Παρασκευής 7 Απριλίου με αεροπορικές επιδρομές στη Γάζα και στον Νότιο Λίβανο.

Η διπλή κρίση του Ισραήλ

Οι εξελίξεις αυτές έρχονται να υπογραμμίσουν τη διπλή κρίση στην οποία βρίσκεται σήμερα το Ισραήλ. Από τη μια υπάρχει η πολιτική κρίση που αφορά τις μεγάλες διαμαρτυρίες για τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, που οριακά πήρε και χαρακτηριστικά θεσμικής κρίσης. Εντός αυτής της κρίσης, η βασική στρατηγική επένδυση του Νετανιάχου ότι οι δημογραφικές δυναμικές του Ισραήλ ενισχύουν τις φωνές που εκπροσωπούνται από την ακροδεξιά, μεταφράζεται σε μια επιδείνωση της κατάστασης σε σχέση με τη Δυτική Όχθη.

Αυτό με τη σειρά του παροξύνει και τη δεύτερη κρίση που αφορά ακριβώς την απροθυμία αντιμετώπισης του Παλαιστινιακού με όρους λύση και όχι απλώς εναλλαγών όξυνσης και περιορισμένης ηρεμίας. Και αυτό γιατί η γραμμή που στηρίζει τον εποικισμό και την καταστολή, δεν οδηγεί μόνο στην ντε φάκτο ακύρωση κάθε προοπτικής λύσης «δύο κρατών», αλλά και φέρνει στο προσκήνιο το ίδιο το γεγονός ότι από τον Ιορδάνη και μέσα στη θάλασσα διαμορφώνεται μια περιοχή που το Ισραήλ την ελέγχει, χωρίς ταυτόχρονα να προσφέρει οποιαδήποτε εγγύηση ότι θα απολαμβάνουν όλοι οι άνθρωποι που κατοικούν σε αυτή την περιοχή τα ίδια ανθρώπινα και δημοκρατικά δικαιώματα.

Το νέο κύμα και διαμαρτυριών και συγκρούσεων και επιθέσεων δείχνει ότι αυτή η συνθήκη κατοχής, που εκ των πραγμάτων μετατρέπει τον Παλαιστινιακό πληθυσμό σε πληθυσμό μειωμένων δικαιωμάτων, υποκείμενο σε καταπίεση και υπερεκμετάλλευση, κάθε άλλο παρά γίνεται αποδεκτή, παρόλη την αδυναμία της παλαιστινιακής ηγεσίας να χαράξει μια αποτελεσματική γραμμή αντίστασης και διεκδίκησης. Και αυτό σημαίνει ότι αυτό που φαντάζει ως ισχύς, ολοένα και περισσότερο θα γίνεται συνθήκη κρίσης.