Πότε μια απειλή είναι πραγματική;

Το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών ξεκίνησε να εξετάζει χθες  τις «πραγματικές απειλές», μία από τις λίγες κατηγορίες έκφρασης που δεν εμπίπτουν στην προστασία της Πρώτης Τροπολογίας του αμερικανικού Συντάγματος που αφορά την ελεύθερη έκφραση.

Η υπόθεση «Κάουντερμαν κατά Κολοράντο»  θεωρείται ορόσημο για τις διαδικτυακές απειλές που έχουν πληθύνει τα τελευταία χρόνια. Αφορά έναν καταιγισμό παράξενων και ανεπιθύμητων μηνυμάτων (μεταξύ των οποίων τα «Fuck off permanently» (Αντε γ… μόνιμα) και «Was that you in the white jeep?» (Εσύ ήσουν στο λευκό τζιπ;) που ο Μπίλι Ρέιμοντ Κάουντερμαν έστελνε στο Facebook στη μουσικό Κολς Γουάλεν, επί σειρά ετών.

Ακύρωσε συναυλίες

Τα μηνύματα τρομοκρατούσαν τη Γουάλεν και την ανάγκασαν να ακυρώσει συναυλίες, σύμφωνα με τους δικηγόρους της. Ο Κάουντερμαν καταδικάστηκε αργότερα για παραβίαση των νόμων του Κολοράντο κατά της παρενόχλησης. Ωστόσο, ο δικηγόρος του επιμένει ότι ο πελάτης του, ο οποίος πάσχει από ψυχική ασθένεια, δεν είχε ποτέ σκοπό να απειλήσει την τραγουδίστρια της κάντρι και προειδοποιεί ότι η αθώα έκφραση κινδυνεύει να ποινικοποιηθεί, εάν οι Αρχές μπορούν να χρεώνουν ανθρώπους για εκφράσεις χωρίς εχθρική πρόθεση. Οι δικηγόροι της πολιτείας του Κολοράντο αντιτείνουν ότι τέτοια μηνύματα προκαλούν κακό «ανεξάρτητα από το τι είχε κατά νου το άτομο που απείλησε». Το δικαστήριο πρέπει να αποφασίσει αν τα λόγια ενός ατόμου μπορούν να διαχωριστούν από την πρόθεσή του.

Ολα ξεκίνησαν το 2014. Η τραγουδοποιός από το Κολοράντο δέχτηκε ένα φαινομενικά αθώο αίτημα φιλίας στο Facebook. Χθες, σχεδόν μια δεκαετία αργότερα, το Ανώτατο Δικαστήριο ξεκίνησε να εξετάζει την υπόθεση που μπορεί να επαναπροσδιορίσει τι είναι νόμιμο να λέμε στο Διαδίκτυο και ποια είναι τα όρια των «πραγματικών απειλών». Ο προσφεύγων της υπόθεσης, Μπίλι Ρέιμοντ Κάουντερμαν, ισχυρίζεται ότι καταδικάστηκε για παρενόχληση με βάση έναν υπερβολικά ευρύ ορισμό της απειλής. Υποστηρίζει ότι τα μηνύματά του στο Facebook προς τη Γουάλεν δεν είχαν σκοπό να προκαλέσουν δυσφορία και δεν θα έπρεπε να είναι νομικά κολάσιμα. Από την άλλη πλευρά, η πολιτεία του Κολοράντο υποστηρίζει ότι αρκεί ένα λογικό άτομο να θεωρήσει τα μηνύματα αυτά απειλητικά στο πλαίσιο που έγιναν – ανεξάρτητα από την πρόθεση που κρυβόταν πίσω από αυτά.

«Να πεθάνεις, δεν σε χρειάζομαι»

Τα γεγονότα της υπόθεσης είναι οικεία σε πολλούς ανθρώπους στο Διαδίκτυο. Ο Κάουντερμαν έστειλε αίτημα φιλίας στη μουσικό και στη συνέχεια άρχισε να στέλνει όλο και πιο ανησυχητικά μηνύματα. Κατά τη διάρκεια δύο ετών, υπέδειξε ότι παρακολουθούσε τις κινήσεις της ρωτώντας την εάν αυτή βρισκόταν μέσα στο λευκό τζιπ και την έβριζε για την «αλαζονεία» της και επειδή δήθεν μιλούσε σε άλλους γι’ αυτόν. «Δεν κάνεις καλό στις ανθρώπινες σχέσεις. Να πεθάνεις. Δεν σε χρειάζομαι», έγραψε κάποια στιγμή ο Κάουντερμαν.

Η Γουάλεν είπε ότι τα μηνύματα εκτροχίασαν τη ζωή και τη μουσική της καριέρα. Μπλοκάρισε τον Κάουντερμαν, αλλά εκείνος συνέχισε να επικοινωνεί μαζί της. Κατέθεσε ασφαλιστικά μέτρα και ακύρωσε εμφανίσεις της, εκλαμβάνοντας την προτροπή «να πεθάνεις» ως απειλή. Πρωτόδικα, δικαστήριο συμφώνησε μαζί της, λέγοντας ότι το πλαίσιο των μηνυμάτων τα καθιστούσε σαφώς απειλητικά. Η διαμάχη στο Ανώτατο Δικαστήριο θα εξετάσει αν αυτό το πλαίσιο είναι επαρκές ή αν οι εισαγγελείς έπρεπε να αποδείξουν την πρόθεση του Κάουντερμαν να την απειλήσει.

Παρόμοια περίπτωση

Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που το Ανώτατο Δικαστήριο εξετάζει το ζήτημα. Η υπόθεση Κάουντερμαν κατά Κολοράντο παρουσιάζει ομοιότητες με την υπόθεση Ελόνις κατά ΗΠΑ, μια υπόθεση του 2015 που αφορά επίσης τα όρια των απειλών. Στην υπόθεση Ελόνις, ένας άνδρας δημοσίευσε στο Facebook βίαιες φαντασιώσεις εκδίκησης για τη δολοφονία της εν διαστάσει συζύγου του (και άλλων ανθρώπων). Ηταν μία από τις πρώτες σημαντικές υποθέσεις που ασχολήθηκαν με τις απειλές και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και το Ανώτατο Δικαστήριο ανέτρεψε την καταδίκη του για την αποστολή απειλών. Αλλά δεν ασχολήθηκε με το υποκείμενο ζήτημα του τι συνιστά απειλή σύμφωνα με την Πρώτη Τροπολογία – ιδίως στις νέες συνθήκες που δημιουργούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Γυναίκες αντιμέτωπες με την οργή αγνώστων

Οπως και η Ελόνις, η υπόθεση Κάουντερμαν δείχνει τη σκοτεινή πλευρά της περιστασιακής διαδικτυακής επικοινωνίας. Είναι δυνατόν να γίνουν απειλητικές δηλώσεις σε οποιοδήποτε μέσο, αλλά το Διαδίκτυο έχει ενισχύσει μαζικά τη δύναμη όσων παρενοχλούν. «Το Διαδίκτυο έχει μετατραπεί σε ένα ιδιαίτερα αποτελεσματικό εργαλείο ώστε άγνωστοι να αποκτήσουν πρόσβαση στα θύματά τους – κάτι που δεν μπορούσαν πριν», αναφέρει το απαντητικό έγγραφο της πολιτείας του Κολοράντο. «Εχει δημιουργήσει μια μεγάλη νέα απειλή για πολλά άτομα, ιδίως για τις γυναίκες, οι οποίες βρίσκονται αντιμέτωπες με την οργή τελείως αγνώστων. Τα άτομα αυτά είναι συχνά αποσυνδεδεμένα από την πραγματικότητα».

Το Ανώτατο Δικαστήριο θα μπορούσε να καθορίσει ότι η πραγματική απειλή ορίζεται από το πλαίσιο ενός μηνύματος και από το κατά πόσον ένα λογικό άτομο θα αισθανόταν ότι απειλείται από αυτό. «Η ρύθμιση ανεπιθύμητων επικοινωνιών όπως αυτές, που απευθύνονται επανειλημμένα σε ένα άτομο διά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, δεν απειλεί να καταστείλει την πολύτιμη έκφραση σε θέματα δημόσιου ενδιαφέροντος», υποστήριξε ο καθηγητής της Νομικής Σχολής Γουίλιαμ Ζικ στο περιοδικό «Atlantic».