To timing ήταν ιδανικό. Τη στιγμή που η Ελλάδα και η Τουρκία βρίσκονται σε προεκλογική περίοδο, με τον Ερντογάν όμως να επιχειρεί να αναπτύσσει επαφές με γειτονικές χώρες με τις οποίες επί σειρά ετών είχε διακόψει διπλωματικές σχέσεις, ώστε να αποφύγει την απομόνωση, έγινε ξαφνικά μια συνάντηση που ήρθε να ξεκαθαρίσει αρκετά πράγματα και να στείλει μηνύματα προς κάθε κατεύθυνση. Με την υπογραφή, μάλιστα, του προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της αμερικανικής Γερουσίας, Μπομπ Μενέντεζ, ο οποίος έχει εξελιχθεί σε «κόκκινο πανί» για την Αγκυρα.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Την πρώτη διαδικτυακή κοινοβουλευτική συνάντηση πραγματοποίησε χθες το Σχήμα Συνεργασίας 3+1 μεταξύ ΗΠΑ, Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ. Η έως τώρα καθυστέρηση οφείλεται στην αδυναμία του Ισραήλ να δηλώσει αντιπροσωπεία. Επειτα όμως από τη συμπλήρωση πριν από λίγες μέρες της αντιπροσωπείας από την Κνεσέτ, ήρθε άμεση πρόσκληση από το Γραφείο του γερουσιαστή Μπομπ Μενέντεζ για τη σύγκληση σύσκεψης, ο οποίος με αυτόν τον τρόπο αναβαθμίζει σημαντικά τη σημασία και σπουδαιότητα του σχήματος αυτού και πιέζει την αμερικανική κυβέρνηση προς αυτή την κατεύθυνση.
Ελληνική αντιπροσωπεία
Από την ελληνική πλευρά, επικεφαλής του σχήματος έχει τεθεί η βουλευτής και πρώην υπουργός Εξωτερικών, Ντόρα Μπακογιάννη, η οποία και γνωρίζει προσωπικά και καιρό τον αμερικανό γερουσιαστή. Αλλωστε τόσο η ίδια όσο και ο γερουσιαστής Μενέντεζ θα βρεθούν στο ίδιο πάνελ την επόμενη εβδομάδα στο Φόρουμ των Δελφών, με θέμα ακριβώς τη στενή συνεργασία τους και τις προοπτικές του Σχήματος 3+1. Την ελληνική αντιπροσωπεία στελεχώνουν ακόμα οι βουλευτές Θεόδωρος Ρουσόπουλος, Δημήτρης Καιρίδης, Τάσος Χατζηβασιλείου, Γιώργος Κατρούγκαλος και ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου.
Η συνάντηση κράτησε περίπου μία ώρα και συζητήθηκαν οι βασικοί τομείς συνεργασίας των τριών χωρών της Μεσογείου με την Αμερική. Εμφαση δόθηκε στην άμυνα, την ασφάλεια, την ενέργεια και τη διασυνοριακή συνεργασία. Η Ντόρα Μπακογιάννη υπογράμμισε τον ρόλο της Ελλάδας στην πολιτική σταθερότητα και ασφάλεια της Μεσογείου, τις καλές σχέσεις της Ελλάδας με τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, και τον αυξημένο ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η χώρα μας στην ευρύτερη περιοχή. Ολες οι πλευρές δήλωσαν την πρόθεσή τους να οργανωθεί μία συνάντηση φυσικής παρουσίας τους επόμενους μήνες, με την Ντόρα Μπακογιάννη να προτείνει την Ελλάδα ως την καρδιά της Μεσογείου. Είχε προηγηθεί, τον περασμένο Μάρτιο, στη Λευκωσία η τριμερής συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Ελλάδας Νίκου Δένδια, της Κύπρου Κωνσταντίνου Κόμπου και του Ισραήλ Ελι Κοέν.
Νέο περιβάλλον
Η επαναφορά της τριμερούς, έστω και σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, έγινε σε ένα νέο περιβάλλον για τα ελληνοτουρκικά αφού μετά τους φονικούς σεισμούς και την τραγωδία των Τεμπών, Αθήνα και Αγκυρα είχαν επαναπροσδιορίσει τη σχέση τους. Τα «ήρεμα νερά» που επικρατούν προς το παρόν στο Αιγαίο αναμένεται να επηρεάσουν την ατζέντα των συζητήσεων, όχι όμως τη διάθεση για συνεργασία των τριών πλευρών. Αθήνα, Λευκωσία και Τελ Αβίβ επαναβεβαίωσαν στη Λευκωσία το άριστο επίπεδο των σχέσεών τους και τη βούλησή τους για την ενίσχυση της συνεργασίας σε σημαντικούς τομείς όπως η ενέργεια, το εμπόριο, ο τουρισμός, η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας αλλά και οι εξελίξεις στην Ουκρανία.
Το ζητούμενο ήταν αν το σχήμα αυτό τότε θα γινόταν 3+1, δηλαδή με τη συμμετοχή και του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν. Το σχήμα αυτό τελικά δεν έγινε και οι τρεις υπουργοί Εξωτερικών είχαν αποφασίσει να αποστείλουν μια επιστολή στον Μπλίνκεν ώστε να επαναλειτουργήσει το σχήμα 3+1, τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη (στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ). Τελικά οι αποφάσεις θα ληφθούν αμέσως μετά τις εκλογές, αλλά η χθεσινή τριμερής συν έναν με πρωτοβουλία του Μενέντεζ αποτελεί σημαντική εξέλιξη και εξυπηρετεί πλήρως τα ελληνικά συμφέροντα σε μια περίοδο έντονων γεωπολιτικών ανακατατάξεων.