Αναζήτηση
Οταν ο Αλέξης Τσίπρας εμφανίστηκε στην έξοδο του «Βίλι Μπραντ Χάους» για τη δήλωσή του στους έλληνες δημοσιογράφους, ο Ολαφ Σολτς ήταν ήδη καθ’ οδόν προς την Καγκελαρία.
Από την κοινή συνάντησή τους την Παρασκευή 21.04.23 στα κεντρικά γραφεία του SPD στη συμβολή των δρόμων Στρέσεμαν και Βιλχελμστράσε, κυκλοφόρησε μόνον η φωτογραφία-πειστήριο της συνάντησης. Από το SPD δεν εκδόθηκε ανακοίνωση, ο Σολτς δεν είναι ούτε πρόεδρος ούτε αντιπρόεδρος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Τα κεντρικά του SPD προσέφεραν μόνον τον χώρο της συνάντησης, η οποία λόγω πρωτοκόλλου δεν μπορούσε φυσικά να γίνει στην καγκελαρία του Βερολίνου.
Η «άτυπη» συνάντηση μίας και πλέον ώρας του γερμανού καγκελάριου με τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης και πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ είχε πολλαπλά μηνύματα, προς δύο τουλάχιστον κατευθύνσεις: στο σκέλος της πολιτικής συμμαχιών ένα μήνα πριν από τις εκλογές στην Ελλάδα αφενός και αφετέρου στα θέματα εξωτερικής πολιτικής, όπως τα ελληνοτουρκικά.
Οι σχέσεις με τους ευρωσοσιαλιστές
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, μολονότι ανήκει στην ομάδα της Αριστεράς, έχει στάτους παρατηρητή στην ευρωπαϊκή σοσιαλιστική ομάδα, επιδιώκει σταθερά την καλλιέργεια των σχέσεών του με τη σοσιαλδημοκρατική ευρωπαϊκή οικογένεια, κύριος πυλώνας της οποίας είναι το γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα.
H αριστερή πτέρυγα του SPD είχε δείξει στο παρελθόν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις σχέσεις με τον Τσίπρα, τον Νοέμβριο του 2018 η τότε πρόεδρος του SPD, Αντρέα Νάλες, είχε καλέσει τον πρωθυπουργό Τσίπρα στο Βερολίνο σε ευρωπαϊκή εκδήλωση του SPD.
Στη γενικότερη βελτίωση των σχέσεων με τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα είχε συμβάλει ενεργά ο πρώην πρέσβης της Γερμανίας στην Αθήνα, Γιενς Πλέντνερ, ο οποίος είναι σήμερα διπλωματικός σύμβουλος του καγκελάριου Ολαφ Σολτς.
Το τρίγωνο ΠΑΣΟΚ – SPD – ΣΥΡΙΖΑ
Μολονότι το αδελφό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ στη Γερμανία είναι η μετακομμουνιστική Αριστερά, ο Αλέξης Τσίπρας εκμεταλλεύεται το κενό που υπήρξε στις σχέσεις του ΠΑΣΟΚ με το SPD. Μετά την περίοδο του Κώστα Σημίτη, οι στενές σχέσεις του οποίου με τη γερμανική σοσιαλδημοκρατία βοήθησαν και στην ένταξη της Ελλάδας στο ευρώ, ακολούθησε μία μακρά φάση αποξένωσης έως και σύγκρουσης με τον Γιώργο Παπανδρέου πρόεδρο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, η οποία για το SPD είχε περιέλθει σε αχρησία. Μικρή επαναπροσέγγιση υπήρξε στη σύντομη περίοδο Ευάγγελου Βενιζέλου το 2013 με τον τότε πρόεδρο του SPD Ζίγκμαρ Γκάμπριελ.
Μετά τη συνάντησή του με τον Σολτς, ο Τσίπρας είπε ότι του μετέφερε «την ανάγκη συνεργασίας των προοδευτικών δυνάμεων, τόσο σε κάθε χώρα ξεχωριστά όσο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ειδικά σε μια περίοδο κατά την οποία η Δεξιά συνεργάζεται σε κάποιες χώρες με την Ακροδεξιά και αυτό αποτελεί μια μεγάλη απειλή για την Ευρώπη». Πρόσθεσε επίσης ότι «οι εκλογές στην Ελλάδα είναι μια τέτοια μάχη, ανάμεσα στην πρόοδο και στη συντήρηση, η αλλαγή που θα έρθει στην Ελλάδα θα είναι μια σημαντική εξέλιξη για όλη την Ευρώπη». Αποδέκτης του μηνύματος αυτού είναι το ΠΑΣΟΚ και ο πρόεδρός του Νίκος Ανδρουλάκης. Ανομολόγητη προσδοκία είναι να ασκηθεί και μέσω του Βερολίνου πίεση στον Ανδρουλάκη.
Το ελληνο-γερμανο-τουρκικό τρίγωνο
Μία συνάντηση με τον καγκελάριο της Γερμανίας δεν μπορούσε παρά να έχει και μία σημαντική διάσταση εξωτερικής πολιτικής. Ειδικά σε ό,τι αφορά τις σχέσεις με την Τουρκία, σύμφωνα με τη δήλωση Τσίπρα, είπε στον Σολτς ότι «πρέπει να προχωρήσουμε σε μια νέα ευρωτουρκική ατζέντα, η οποία να περιλαμβάνει και την ελληνοτουρκική θετική ατζέντα, με σαφείς όμως κόκκινες γραμμές και την προοπτική της επίλυσης των διαφορών μας στη Χάγη». Το επιτελείο του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ διευκρίνισε στα «ΝΕΑ» ότι προσφυγή στη Χάγη αφορά την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ.
Οι θέσεις των κομμάτων εξουσίας της Ελλάδας για τα ελληνοτουρκικά έχουν ιδιαίτερη σημασία για το Βερολίνο. Η Γερμανία είχε αναλάβει ρόλο πυροσβέστη τόσο στην ελληνοτουρκική κρίση του 2020 με την παρέμβαση της καγκελαρίου Μέρκελ, όσο και στην τελευταία όξυνση που είχε πυροδοτήσει η επιθετική ρητορική του Ερντογάν και της Αγκυρας πριν απ’ τους καταστροφικούς σεισμούς στη νοτιοανατολική Τουρκία.
Καθοριστικό ρόλο στη σημερινή ύφεση στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών έπαιξε ο σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του καγκελάριου Σολτς, Γενς Πλέτνερ. Ενεργοποίησε το μοντέλο των τριμερών επαφών, με τους διπλωματικούς συμβούλους του έλληνα πρωθυπουργού Αννα-Μαρία Μπούρα και του τούρκου προέδρου Ιμπραΐμ Καλίν. Η τριμερής συνάντηση που οργάνωσε ο Πλέτνερ στις 18 Δεκεμβρίου στα γραφεία της γερμανικής αντιπροσωπείας στις Βρυξέλλες ήταν το πρώτο βήμα αποκλιμάκωσης της έντασης ενόψει των εκλογών σε Τουρκία και Ελλάδα, η οποία ενισχύθηκε μετά τους σεισμούς.
Επισήμως η θέση της Γερμανίας είναι η επίλυση των διαφορών στη βάση του Διεθνούς Δικαίου. Η «θετική ατζέντα στα ελληνοτουρκικά», στην οποία αναφέρθηκε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ακούγεται σίγουρα ενδιαφέρουσα στην Καγκελαρία του Βερολίνου. Ζητούμενο παραμένει, εάν και σε ποιο βαθμό θα μπορέσει να ασκήσει και επιρροή στην Αγκυρα. Σε κάθε περίπτωση, για τις γερμανικές κυβερνήσεις τόσο την προηγούμενη της Μέρκελ, όσο και τη σημερινή του Σολτς, ο Τσίπρας έχει εγγράψει θετική παρατακαθήκη με τη Συμφωνία των Πρεσπών που έλυσε τη μακροχρόνια διένεξη με τη Βόρεια Μακεδονία.
