Φρενίτιδα για τα φάρμακα αδυνατίσματος νέας γενιάς

Είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για την καταπολέμηση μιας σοβαρής νόσου ή ένα μέσο στην προσπάθεια των ανθρώπων να κατακτήσουν μη ρεαλιστικά πρότυπα ομορφιάς;

Η φρενίτιδα που έχουν προκαλέσει στα social media τα φάρμακα νέας γενιάς κατά της παχυσαρκίας, τα οποία αρχικά παρασκευάστηκαν για την καταπολέμηση του σακχαρώδους διαβήτη, προκαλούν σοκ. Η ζήτηση είναι τόσο μεγάλη ώστε σε κάποιες χώρες έχουν προκύψει ελλείψεις στην αγορά, ενώ οι ειδικοί εκτιμούν ότι σε λίγο καιρό τα συγκεκριμένα σκευάσματα θα έχουν ξεπεράσει σε τζίρο την αγορά των φαρμάκων κατά του καρκίνου.

Στην Ελλάδα, μια χώρα που κατατάσσεται πρώτη στην παιδική παχυσαρκία στην ΕΕ και στην οποία 6 στους 10 ενηλίκους θεωρούνται υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, το 2022 οι πωλήσεις αυτών των σκευασμάτων επταπλασιάστηκαν σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Διασημότητες του Χόλιγουντ και ζάπλουτοι επιχειρηματίες μιλούν δημοσίως για την εμπειρία τους, πρωτόγνωρες «μονομαχίες» διεξάγονται μέσω Tik Tok για την αποτελεσματικότητά τους ενώ τα hashtags με τα ονόματα των εν λόγω φαρμάκων συγκεντρώνουν δισεκατομμύρια views. Ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν για τη σωματική και ψυχική υγεία των καταναλωτών και τι αντικατοπτρίζει αυτή η μανία για τη σύγχρονη κοινωνία;

Ολα ξεκίνησαν μετά τη δημοσίευση επιστημονικών μελετών που συσχέτιζαν ένα από αυτά τα σκευάσματα, το Ozempic, με τη γρήγορη απώλεια βάρους. Το Ozempic έγινε viral στο TikTok, μαζί του ασχολήθηκαν influencers με εκατομμύρια ακολούθους ενώ έφτασε να συμπεριληφθεί ακόμη και στην ομιλία του Τζίμι Κίμελ κατά τη φετινή τελετή απονομής των Οσκαρ, όταν είπε αστειευόμενος: «Ολοι μέσα σε αυτήν την αίθουσα δείχνουν υπέροχοι, τόσο που δεν μπορώ παρά να αναρωτηθώ: Μήπως το Ozempic είναι κατάλληλο και για μένα;».

Η δημοφιλία του φαρμάκου εκτοξεύτηκε ενώ στο μεταξύ οι φήμες είχαν αρχίσει να οργιάζουν: Μήπως το χρησιμοποιεί η Κιμ Καρντάσιαν; Και έχασε πράγματι ο Iλον Μασκ τόσα κιλά χάρη στο Wegovy, ένα σκεύασμα που περιέχει επίσης σεμαγλουτίδη, δηλαδή την ίδια δραστική ουσία με το Ozempic; Σε πολλές χώρες η ζήτηση εκτοξεύτηκε με αποτέλεσμα οι επιστήμονες Υγείας να προειδοποιούν ότι τίθεται σε κίνδυνο η απρόσκοπτη πρόσβαση των διαβητικών σε ένα φάρμακο που έχουν πραγματική ανάγκη.

Ανεπισήμως και καταχρηστικώς

«Υπάρχουν άνθρωποι που καταφέρνουν να πάρουν «ανεπισήμως» και «καταχρηστικώς» το περιβόητο Ozempic ή Wegovy, στερώντας τα από εκείνους που τα χρειάζονται πραγματικά, καθόσον η παραγωγή του φαρμάκου δεν μπορεί για την ώρα να καλύψει την αυξημένη ζήτηση. Γνωρίζω καλά την περίπτωση μίας γυναίκας από τον χώρο του θεάματος που κατάφερε να χάσει τα 11 κιλά που πήρε κατά την περίοδο της πανδημίας χρησιμοποιώντας σκεύασμα που αγόρασε στο Διαδίκτυο. Εννιά μήνες αργότερα πήρε πίσω σχεδόν όλο το βάρος που είχε χάσει και ήταν σοκαρισμένη από τη δυναμική της ανεξέλεγκτης επιθυμίας που είχε για τροφές με χαμηλή θρεπτική αξία και υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες, λιπαρά και κυρίως ζάχαρη» λέει στα «ΝΕΑ» ο διακεκριμένος ψυχίατρος, ειδικός σε θέματα διατροφικών διαταραχών, Αντώνης Ντακανάλης. «Επίσης, ασθενείς με ανορεξία και βουλιμία μάς εξομολογούνται ότι χρησιμοποίησαν χωρίς καμία ιατρική παρακολούθηση Ozempic ή Wegovy που προμηθεύτηκαν διαδικτυακά, στην απεγνωσμένη προσπάθεια να μειώσουν το βάρος τους με δραματικές συνέπειες».

Δεν είναι τυχαίο. Ενώ οι προηγούμενες φαρμακευτικές θεραπείες οδηγούσαν σε απώλεια σωματικού βάρους 5%-10%, οι κλινικές δοκιμές αυτής της νέας κατηγορίας ενέσιμων φαρμάκων, που χορηγούνται μία φορά την εβδομάδα, αναφέρουν αρχική απώλεια βάρους έως και κατά 20%.

Τα παραπάνω, όπως εξηγούν οι ειδικοί, δεν αναιρούν το γεγονός ότι παχύσαρκα άτομα έχουν όντως ανάγκη τα συγκεκριμένα σκευάσματα που θεωρούνται το μέλλον στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας. Το Wegovy έχει ήδη εγκριθεί από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων για απώλεια βάρους στους παχύσαρκους ενώ είναι πιθανό ότι κάποιοι θα πρέπει να τα χρησιμοποιούν ακόμη και εφ’ όρου ζωής, με τον ίδιο τρόπο που σε ορισμένους συνταγογραφούνται επ’ αόριστον φάρμακα για τη θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης ή της υψηλής χοληστερόλης.

Η φιλοσοφία της εύκολης λύσης

Το πρόβλημα δεν ξεκινά με τη χρήση του φαρμάκου αλλά με την κατάχρησή του και με την υιοθέτηση της φιλοσοφίας μιας εύκολης και γρήγορης λύσης για την απώλεια λίγων κιλών.

Ενδεικτική είναι η μαρτυρία μιας γυναίκας που μίλησε στην τηλεοπτική εκπομπή «Live News» του Mega Channel: «Τώρα τελευταία έβλεπα ότι είχα κολλήσει στα κιλά, δεν έπεφταν πιο κάτω και πήγα σε έναν ενδοκρινολόγο, περισσότερο για τον θυρεοειδή, για να δω μήπως έχω κάποιο πρόβλημα. Μου είπε «όχι, δεν έχεις πρόβλημα με τον θυρεοειδή, θα σου συνιστούσα όμως να χάσεις κάποια κιλά». Λέω «εντάξει και πώς θα το καταφέρουμε γιατρέ αυτό;»» περιέγραψε. «»Θα σας γράψω» μου λέει «μία καινούργια ένεση και με αυτή την ένεση θα πορευτείτε» μου είπε. «Θα σας γράψω την Ozempic», την έγραψε και επειδή τα κιλά μου ήταν γύρω στα 97, θεώρησε καλό να με ανεβάσει στο 1mg την εβδομάδα. 15 ημέρες ήμουν σε καλή κατάσταση, 15 ημέρες ήμουν σε άθλια κατάσταση με την ένεση αυτή. Εμένα σαν άτομο με πείραξε το φάρμακο αυτό, για να είμαι ειλικρινής».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ «ΤΑ ΝΕΑ»