Είχε προταθεί για Όσκαρ αλλά κανείς δε γνώριζε ότι ήταν Ασιάτισσα

Οι συγγραφείς των περιοδικών δεν ήξεραν τι να κάνουν με την Μέρλι Όμπερον (Merle Oberon) όταν κατέκτησε το Χόλιγουντ τη δεκαετία του 1930. Ένας συγγραφέας την περιέγραψε ως «παράξενη, μπερδεμένη και διαφορετική», ενώ άλλοι θαύμαζαν το «λεπτό, οβάλ πρόσωπό της», τα «εύγλωττα, σμαραγδένια μάτια της», τα «κατακόκκινα χείλη» και το «αλαβάστρινο δέρμα της».

Η υποψηφιότητά της για το Όσκαρ της καλύτερης ηθοποιού το 1936 με τη δραματική ταινία The Dark Angel επιβεβαίωσε τη θέση της στην ίδια κατηγορία με την Κάθριν Χέπμπορν και την τελική νικήτρια Μπέτι Ντέιβις, ενώ την τοποθέτησε ανάμεσα τα πρότυπα της γοητείας της εποχής.

Πολύ αργότερα ο κόσμος θα αντιλαμβανόταν ότι η Όμπερον ήταν μια γυναίκα από τη Νότια Ασία, που απλά ποτέ δεν το είπε.

Η Όμπερον και η Γιο

Όταν το όνομα της Μισέλ Γιο ανακοινώθηκε μεταξύ των υποψηφίων για την καλύτερη ηθοποιό στα φετινά βραβεία Όσκαρ στα τέλη Ιανουαρίου, για την αριστουργηματική ταινία Τα Πάντα Όλα, το Hollywood Reporter είχε φροντίσει να αποκαλέσει τη βετεράνο ηθοποιό «το πρώτο άτομο που αυτοπροσδιορίζεται ως Ασιάτης που είναι ποτέ υποψήφιο για το βραβείο».

Οι επικριτές καταδίκασαν τη δήλωση ως υπερβολικά πολιτικά ορθή, ακόμη και αν αποτύπωσε τον πολύπλοκο δεσμό που συνδέει αυτές τις γυναίκες, την Όμπερον και τη Γιο, η καθεμία προϊόν της εποχής της.

Εκεί που η 60χρονη Γιο είναι μια πρωτοπόρος του κινηματογράφου που κλωτσάει πισινούς συντρίβοντας ένα πολιτιστικό ταβανιού για να παίξει έναν ρόλο που είχε αρχικά γραφτεί για τον Τζάκι Τσαν, η Όμπερον έκρυψε προσεκτικά την πραγματική της ταυτότητα για να αποφύγει τη σίγουρη φυλετική δίωξη και πήρε αυτό το μυστικό στον τάφο της.

Μόνο δεκαετίες μετά το θάνατό της, το 1979, σε ηλικία 68 ετών, ο κόσμος έμαθε την αλήθεια της. Αυτό, και όχι η εντυπωσιακή ερμηνεία της Όμπερον στο The Dark Angel, είναι αυτό που δικαίως θα πρέπει να χαιρετιστεί ως ο χαρακτηριστικός της ρόλος.

«Όταν σκεφτόμαστε την ιστορία του φυλετικού ρατσισμού» λέει η Shilpa Davé, επίκουρη καθηγήτρια σπουδών μέσων ενημέρωσης στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, «η Μέρλι Όμπερον είναι ένα πραγματικά σημαντικό κομμάτι. Φέρνει μια παγκόσμια πτυχή σε αυτό».

Όταν ανακάλυψε ότι η αδερφή της ήταν η μητέρα της

Γεννημένη ως Estelle Merle O’Brien Thompson στην τότε βρετανική, ινδική πόλη Βομβάη, η Όμπερον ήταν αποφασισμένη να αξιοποιήσει στο έπακρο την εκ γενετής ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα της. Έγινε το εισιτήριό της για έναν μεγαλύτερο κόσμο, το σάβανο που βοήθησε να συγκαλυφθεί το γεγονός ότι ήταν προϊόν βιασμού.

Ο βιολογικός της πατέρας ήταν ο αγγλοϊρλανδός επιστάτης μιας φυτείας τσαγιού. Η μητέρα της, που πιστεύεται ότι είχε καταγωγή από τη Σρι Λάνκα και τους Μαορί, ήταν μόλις 14 ετών όταν γέννησε το 1911. Μετά από αιώνες ανάμειξης, τα μωρά που γεννήθηκαν από διαφυλετικές σχέσεις είχαν εξελιχθεί σε μια σιωπηλή, κοινωνική ντροπή – αποφεύγονταν τόσο από τους Βρετανούς όσο και από τους Ινδούς.

Η οικογένεια έδωσε στην Όμπερον το παρατσούκλι «Queenie», καθώς η γέννησή της συνέπεσε με την επίσκεψη της βασίλισσας Μαρίας και του βασιλιά Γεωργίου στην Ινδία.

Σε μια προσπάθεια να απαλύνει τη μοίρα της Όμπερον στη ζωή, η γιαγιά της την ανέθρεψε ως δική της και την έπεισε ότι η έφηβη μητέρα της ήταν στην πραγματικότητα η ετεροθαλής αδελφή της. Αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό για να προστατεύσει την Όμπερον από τους αδυσώπητους χλευασμούς για τη μικτή κληρονομιά της.

Στην ηλικία των τριών ετών, μετά από μια μετακόμιση στην Καλκούτα, κέρδισε υποτροφία σε ένα από τα καλύτερα ιδιωτικά σχολεία της πόλης, μόνο και μόνο για να την διώξουν οι συμμαθητές της με τον απροκάλυπτο ρατσισμό τους. Οι ταινίες και η σκηνή της νυχτερινής διασκέδασης έγιναν η διέξοδος της, και το να παίζει προσποιούμενη το κλειδί για την επιβίωσή της.

Δείτε το βίντεο με τη ζωή της

Η απόρριψη των ανδρών μετά την αποκάλυψη της φυλής της

Στην εφηβεία της, η Όμπερον άρχισε να ακονίζει μια σικ προφορά και να φωτίζει το δέρμα της με λευκαντικές κρέμες φορτωμένες με αμμωνιοποιημένο υδράργυρο – ένα επικίνδυνο δηλητήριο που δεν ήταν καλοδεχούμενο από πολλούς άνδρες μνηστήρες της Όμπερον.

Κάποιοι την παράτησαν αμέσως μετά την ανακάλυψη της φυλής της, κάποιοι τη βοήθησαν χρηματοδοτώντας τις μετακινήσεις της από την Ινδία στη Γαλλία και την Αγγλία, όπου εργάστηκε για ένα διάστημα ως οικοδέσποινα σε κλαμπ με το όνομα Queenie O’Brien.

Όταν συνδέθηκε ρομαντικά με τον ουγγρικής καταγωγής Βρετανό σκηνοθέτη Αλεξάντερ Κόρντα, η καριέρα της Όμπερον ως ηθοποιού ανέβασε ταχύτητα.

Ένας μικρός ρόλος ως Άννα Μπολέιν στην ταινία του 1933 The Private Life of Henry VIII (Η ιδιωτική ζωή του Ερρίκου Η’), ανακοίνωσε την έκρηξή της.

Παρουσίασε τη γιαγιά της ως υπηρέτρια

Ακολούθησε ένας τρελός αγώνας των περιοδικών και των μίντια της εποχής για ένα εξώφυλλο με την ηθοποιό με το όνομα «Merle Oberon». Έλεγε στον κόσμο ότι είχε γεννηθεί στην Τασμανία «επειδή ήταν τόσο μακριά από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη και γενικά θεωρούνταν «βρετανική» ως προς τον πυρήνα της», έγραψε η Marée Delofski, σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ The Trouble with Merle του 2002.

Κατά τη διάρκεια της ζωής της, η Όμπερον επισκέφθηκε την Αυστραλία δύο φορές, ενώ ισχυρίστηκε ότι τα αρχεία γέννησής της είχαν καταστραφεί σε πυρκαγιά. Ο ετεροθαλής αδελφός της, Χάρι, θα τα ανακάλυπτε στη Βομβάη, μετά το θάνατό της. Όσο για την πολύ πιο σκουρόχρωμη μητέρα της – τη βιολογική της γιαγιά – η Όμπερον την παρουσίασε ως υπηρέτρια.

O Κώδικας Hays του Χόλιγουντ

Τέτοιο ήταν το κόστος για να τα καταφέρεις στο χώρο του θεάματος σε μια εποχή που η κυβέρνηση των ΗΠΑ ήθελε να πατάξει την αιδώ. Αντί να το αφήσει στους νομοθέτες, το Χόλιγουντ άρπαξε την ευκαιρία να αστυνομεύσει το ίδιο, υιοθετώντας ένα σύνολο κανόνων γνωστών ως Κώδικας Hays – ο οποίος, μεταξύ πολλών άλλων, αποδοκίμαζε τα διαφυλετικά ειδύλλια.

Όταν η πρώιμη δουλειά της Όμπερον με τον Κόρντα, τον οποίο τελικά παντρεύτηκε, οδήγησε σε μια επιτυχημένη καριέρα υπό τον κινηματογραφικό παραγωγό Σάμιουελ Γκόλντγουιν, ήταν συμφέρον όλων να παραμείνει η ταυτότητά της μυστήριο.

«Καταλαβαίνω γιατί έπρεπε να κρυφτεί με αυτόν τον τρόπο. Δεν είχε καμία δύναμη» λέει η Marée Delofski.

Ούτε η υποψηφιότητά της στα Όσκαρ δε βοήθησε

Ούτε καν η υποψηφιότητα καλύτερης ηθοποιού το 1936 δεν έφερε στην Όμπερον επιπλέον κύρος. Για αρχή, τα Όσκαρ ήταν μόλις μιας δεκαετίας θεσμός και δεν αποτελούσαν ακόμη το χρυσό πρότυπο βράβευσης. Από την άλλη, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ήταν ακόμη πιο σκληρά με τις γυναίκες ηθοποιούς απ’ ό,τι σήμερα και έθεσαν την Όμπερον στο μικροσκόπιο.

Ένας κριτικός χλεύασε την ερμηνεία της Όμπερον στην ταινία δράσης The Scarlet Pimpernel του 1934, αναφέροντας μια «τάση να προσδιορίζει έντονα την εμφάνισή της μέσω του μακιγιάζ του προσώπου και της κλίσης των μαύρων φρυδιών».

Όταν ένα δημοσίευμα των Los Angeles Times του 1934 χρησιμοποίησε τον όρο «Ευρω-Ασιάτισσα» για να την περιγράψει, η Όμπερον το απέρριψε ως σύμπτωση.

Σε μια διαφημιστική καμπάνια για τη Max Factor, η μάρκα καλλυντικών καυχιόταν για το πώς το μακιγιάζ της τη μετέτρεψε από «ελαφρώς εξωπραγματική και εξωτική» σε ένα «όμορφο, γοητευτικό κορίτσι».

Όταν παρέδωσε το Όσκαρ για την ταινία «Η περιπέτεια του Ποσειδώνα»

Τίποτα δεν ήταν εύκολο

Είναι ειρωνικό το γεγονός ότι θα ήταν υποψήφια για Όσκαρ για το The Dark Angel, μια ταινία για μια ερωτική σχέση στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο που περιπλέκεται όταν ο άνδρας πρωταγωνιστής υφίσταται τραυματισμό στη μάχη που του κοστίζει την όρασή του.

Πρωταγωνίστησε στο πλευρό του Λόρενς Ολίβιε στα Ανεμοδαρμένα Ύψη του 1939 και ως ο εαυτός της στην ταινία The Oscar του 1966, το οποίο αφορά τα βραβεία.

Παρ’ όλα αυτά, συνέχισε να παλεύει, παρά τη ζημιά που είχε προκαλέσει στο δέρμα της από την πολλή «κρέμα χλωρίνης» και ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα που την άφησε παραμορφωμένη και ανάγκασε τον Κόρντα να εγκαταλείψει την παραγωγή του έπους Εγώ, ο Κλαύδιος.

Για να μην βγουν στην επιφάνεια της οθόνης οι ρωγμές στο λευκό προσωπείο της Όμπερον, ο κινηματογραφιστής Λουσιέν Μπαλάρντ ανέπτυξε για εκείνη ένα ειδικό φως για την κάμερα, το οποίο κάλυπτε τις ουλές του προσώπου της. Αυτό συνέβη αφού η «Κυρία Κόρντα» είχε χωρίσει τον ιππότη σκηνοθέτη σύζυγό της για να παντρευτεί τον Μπαλάρντ.

Η Όμπερον παρέμεινε προσηλωμένη στο ψέμα

Περνώντας τα χρόνια, η Όμπερον απολάμβανε την ιδιότητα της μεγάλης κυρίας, διασκεδάζοντας τους δημοσιογράφους των περιοδικών με τις αληθινές ιστορίες της από το Χόλιγουντ, όταν δεν έκανε την περίεργη εμφάνισή της στο τηλεπαιχνίδι «What’s My Line?» ή δεν παρουσίαζε το ειδικό βραβείο για την περιπέτεια του Ποσειδώνα στα Όσκαρ του 1973. Ακόμη και τότε ο Τσάρλτον Ίστον είπε για αυτήν «μια κυρία της οποίας η ομορφιά δεν είναι μόνο ένας μύθος, αλλά μια πραγματικότητα».

Αλλά ακόμη και όταν οι καιροί άλλαξαν και η αποστροφή του Χόλιγουντ προς τη μίξη των φυλών στην οθόνη άρχισε να χαλαρώνει, η Όμπερον παρέμεινε προσηλωμένη στο ψέμα της. Όταν ο ανιψιός της Μάικλ Κόρντα, τότε αρχισυντάκτης της εκδοτικής εταιρίας Simon and Schuster, προσπάθησε να γράψει μια βιογραφία για την Όμπερον, εκείνη απείλησε να τον μηνύσει και να τον βγάλει από τη διαθήκη της αν χρησιμοποιούσε πραγματικές λεπτομέρειες. Έτσι, το μετέτρεψε στο ρομαντικό μυθιστόρημα «Queenie», το οποίο έγινε μίνι σειρά του ABC.

Σύμφωνα με την αυστραλιανή ιστορικό Cassandra Pybus, μια επίσκεψη στο Χόμπαρτ το 1978 εξελίχθηκε σε αμήχανη για την Όμπερον, όταν οι υπάλληλοι δεν μπόρεσαν να βρουν αποδείξεις ότι είχε γεννηθεί στην Τασμανία. Αφού το επιβεβαίωσε, η Όμπερον απέφυγε τους δημοσιογράφους και παρέλειψε μια τελετή σε ένα θέατρο που ονομάστηκε προς τιμήν της, προτού επιστρέψει ήσυχα στο σπίτι της.

Ένα χρόνο αργότερα, πέθανε στο Μαλιμπού από εγκεφαλικό επεισόδιο.

Η Όμπερον στο τηλεπαιγχνίδι What’s My Line

*Με στοιχεία από theguardian.com