Η διοίκηση Μπάιντεν προετοιμάζεται αθόρυβα για το ενδεχόμενο η αντεπίθεση της Ουκρανίας να μην ανταποκριθεί στις προσδοκίες, και συνεπώς για τις επικρίσεις που θα υπάρξουν σ’ αυτήν την περίπτωση στο εσωτερικό αλλά και από τους συμμάχους επίσης, οι οποίοι θα υποστηρίξουν ότι η Αμερική απέτυχε (στη φωτογραφία του AP, επάνω, βολές του ουκρανικού πυροβολικού στην Μπαχμούτ).

Φοβούνται το… δικέφαλο τέρας

Η διαρκώς αναμενόμενη αντεπίθεση της Ουκρανίας έχει ως στόχο την ανακατάληψη εδαφών από τη Ρωσία, πιθανότατα στα ανατολικά και νότια, αν και για επιχειρησιακούς λόγους κανένας ανώτερος αξιωματούχος από το Κίεβο δεν αναφέρει λεπτομέρειες.

Δημόσια, η ομάδα του προέδρου Τζο Μπάιντεν έχει προσφέρει ακλόνητη υποστήριξη στην Ουκρανία, δεσμευόμενη να την προμηθεύσει με όπλα και οικονομική βοήθεια για «όσο χρειαστεί».

Αλλά, εάν η επικείμενη επίθεση αποφέρει περιορισμένα κέρδη, εκφράζονται φόβοι από αξιωματούχους της κυβέρνησης ότι θα βρεθούν αντιμέτωποι μ’ ένα δικέφαλο τέρας που θα τους επιτεθεί τόσο από τα πολεμοχαρή όσο και από τα φιλειρηνικά άκρα του πολιτικού φάσματος.

Η μία πλευρά θα πει ότι οι προελάσεις της Ουκρανίας θα είχαν αποδώσει αν η κυβέρνηση είχε δώσει στο Κίεβο όλα όσα ζητούσε, δηλαδή πυραύλους μεγαλύτερου βεληνεκούς, μαχητικά αεροσκάφη και περισσότερη αεράμυνα.

Η άλλη πλευρά, ανησυχούν οι αξιωματούχοι, θα ισχυριστεί ότι η αδυναμία της Ουκρανίας αποδεικνύει πως δεν μπορεί ν’ αναγκάσει τη Ρωσία ν’ απομακρυνθεί εντελώς από το έδαφος που κατέλαβε.

Κάτοικος του Κιέβου δείχνει τα υπολείμματα ρωσικού πυραύλου που έπεσαν στο διαμέρισμά της μετά την κατάρριψή του (φωτογραφία, Reuters/Viacheslav Ratynskyi)

Και αυτά δεν σχετίζονται καν με την αντίδραση των συμμάχων της Αμερικής, κυρίως στην Ευρώπη, που μπορεί να δουν ως πιο ελκυστική επιλογή μια ειρηνευτική διαπραγμάτευση μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, εάν το Κίεβο δεν μπορεί ν’ αποδείξει ότι η νίκη είναι κοντά.

Πίσω από τις κλειστές πόρτες

Στους κόλπους της διοίκησης των ΗΠΑ, αξιωματούχοι τονίζουν πως κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να πετύχει η εαρινή επίθεση.

«Εχουμε σχεδόν ικανοποιήσει τα αιτήματα γι’ αυτό που [η Ουκρανία] είπε ότι χρειαζόταν για την αντεπίθεση, καθώς μεταφέραμε όπλα και εξοπλισμό στην Ουκρανία τους τελευταίους μήνες», δήλωσε κυβερνητικός αξιωματούχος, στον οποίο, όπως και σε άλλους, εξασφαλίστηκε η ανωνυμία για να μπορέσει να συζητήσει ευαίσθητες εσωτερικές εκτιμήσεις.

Αλλά η πίστη στον στρατηγικό στόχο είναι ένα πράγμα και η πίστη στις τακτικές είναι ένα άλλο πράγμα – και πίσω από τις κλειστές πόρτες η κυβέρνηση ανησυχεί για το τι μπορεί να πετύχει η Ουκρανία, όπως αποκαλύπτει το Politico.

Αυτές οι ανησυχίες εξαπλώθηκαν πρόσφατα από τη διαρροή απόρρητων πληροφοριών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Μια άκρως απόρρητη αξιολόγηση από τις αρχές Φεβρουαρίου ανέφερε ότι η Ουκρανία θα υπολείπονταν «αρκετά» από την επιτυχία της αντεπίθεσής της.

Οι πιο πρόσφατες αμερικανικές εκτιμήσεις αναφέρουν ότι μπορεί να σημειώσει κάποια πρόοδο στον νότο και στ’ ανατολικά, αλλά δεν θα μπορέσει να επαναλάβει την επιτυχία του περασμένου έτους.

Δεν έχουν τη δυνατότητα

Η Ουκρανία ήλπιζε ν’ αποκόψει τη χερσαία γέφυρα της Ρωσίας με την Κριμαία και οι Αμερικανοί είναι πλέον επιφυλακτικοί γι’ αυτό, σύμφωνα με δύο κυβερνητικούς αξιωματούχους που γνωρίζουν τις αξιολογήσεις.

Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν ελπίδες στο Πεντάγωνο ότι η Ουκρανία θα παρεμποδίσει τις γραμμές ανεφοδιασμού της Ρωσίας εκεί, ακόμη και αν μια συνολική νίκη επί των πρόσφατα οχυρωμένων ρωσικών στρατευμάτων αποδειχθεί πολύ δύσκολο να επιτευχθεί.

Επιπλέον, οι πληροφορίες των ΗΠΑ δείχνουν ότι η Ουκρανία απλώς δεν έχει τη δυνατότητα ν’ απωθήσει τα ρωσικά στρατεύματα απ’ όπου είναι καλά οχυρωμένα —μια παρόμοια αίσθηση έχει επικρατήσει και στο πεδίο της μάχης σε άλλα μέρη της Ουκρανίας, σύμφωνα με αξιωματούχους.

Ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι λέει ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν εξοπλίσει επαρκώς τις δυνάμεις του κι’ έτσι, μέχρι να συμβεί αυτό, η αντεπίθεση δεν μπορεί να ξεκινήσει.

Υπάρχει η πεποίθηση ότι το Κίεβο είναι πρόθυμο να εξετάσει το ενδεχόμενο προσαρμογής των επιδιώξεών του, σύμφωνα με αμερικανούς αξιωματούχους, και ένας πιο μετριοπαθής στόχος μπορεί να είναι ευκολότερο να εμφανιστεί ως νίκη.

Το τρικ… για τους Ουκρανούς

Εχει γίνει συζήτηση, σύμφωνα με τους συνεργάτες του Μπάιντεν, να παρουσιαστεί στους Ουκρανούς ως «κατάπαυση του πυρός» και όχι ως μόνιμες ειρηνευτικές συνομιλίες, αφήνοντας ανοιχτή την πόρτα στην Ουκρανία ν’ ανακτήσει μεγαλύτερο τμήμα του εδάφους της σε μελλοντικό χρόνο.

Θα έπρεπε να δοθούν κίνητρα στο Κίεβο: ίσως εγγυήσεις ασφαλείας από το ΝΑΤΟ, οικονομική βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ενωση, περισσότερη στρατιωτική βοήθεια για την αναπλήρωση και την ενίσχυση των δυνάμεων της Ουκρανίας και παρόμοια.

Και οι συνεργάτες εξέφρασαν επίσης την ελπίδα να εμπλακεί εκ νέου η Κίνα για να ωθήσει τον Πούτιν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Ισοπεδωμένες από ρωσικούς πυραύλους εγκαταστάσεις στο Ντνίπρο (φωτογραφία State Emergency Service Of Ukraine via Reuters)

Αλλ’ αυτό θα οδηγούσε ακόμα στο δίλημμα τι θα συμβεί στη συνέχεια και πόσο σκληρά θ’ απαντήσουν οι επικριτές στο εσωτερικό.

«Εάν η αντεπίθεση δεν πάει καλά, η κυβέρνηση μπορεί μόνο να ισχυριστεί ότι δεν της διατέθηκαν ορισμένοι τύποι όπλων και βοήθειας τη στιγμή που τα χρειαζόταν περισσότερο», δήλωσε ο Κουρτ Βόλκερ, ο ειδικός απεσταλμένος για την Ουκρανία επί διακυβέρνησης Τραμπ.

Αντίδραση των συμμάχων

Μια αντεπίθεση που δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες θ’ αναγκάσει επίσης τους συμμάχους στις ξένες πρωτεύουσες ν’ αμφισβητήσουν το πόσα περισσότερα μπορούν να διαθέσουν εφόσον η νίκη του Κιέβου φαίνεται ν’ απομακρύνεται όλο και περισσότερο.

«Η ευρωπαϊκή δημόσια υποστήριξη μπορεί να μειωθεί με την πάροδο του χρόνου καθώς το ενεργειακό και οικονομικό κόστος στην Ευρώπη παραμένει υψηλό», δήλωσε η Clementine Starling, διευθύντρια και συνεργάτης στο think tank Atlantic Council στην Ουάσιγκτον.

«Μια διάσπαση της διατλαντικής στήριξης πιθανότατα θα βλάψει την εσωτερική υποστήριξη των ΗΠΑ και τόσο το Κογκρέσο όσο και η κυβέρνηση Μπάιντεν ίσως δυσκολευτούν να τη διατηρήσουν».

Πολλά ευρωπαϊκά έθνη θα μπορούσαν επίσης να πιέσουν το Κίεβο να τερματίσει τις μάχες. «Μια κακή αντεπίθεση θα πυροδοτήσει περαιτέρω ερωτήματα σχετικά με το πώς θα είναι το αποτέλεσμα του πολέμου και τον βαθμό στον οποίο μπορεί πραγματικά να επιτευχθεί μια λύση μόνο συνεχίζοντας να στέλνουν στρατιωτικά όπλα και βοήθεια», είπε η Starling.

Ο Μπάιντεν και οι κορυφαίοι συνεργάτες του τόνισαν δημόσια ότι ο Ζελένσκι θα πρέπει να ξεκινήσει ειρηνευτικές συνομιλίες μόνο όταν είναι έτοιμος.

Προειδοποιήσεις προς το Κίεβο

Αλλά η Ουάσιγκτον έχει επίσης κοινοποιήσει στο Κίεβο ορισμένες πολιτικές πραγματικότητες: κάποια στιγμή, ειδικά με τους Ρεπουμπλικάνους να ελέγχουν τη Βουλή των Αντιπροσώπων, ο ρυθμός της βοήθειας των ΗΠΑ πιθανότατα θα επιβραδυνθεί.

Αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον, αν και δεν πιέζουν το Κίεβο, έχουν αρχίσει να προετοιμάζονται για το πώς θα μπορούσαν να μοιάζουν αυτές οι συνομιλίες και καταλαβαίνουν ότι μπορεί να είναι πολύ σκληρές για τον Ζελένσκι στο εσωτερικό.

«Εάν η Ουκρανία δεν μπορεί να κερδίσει δραματικά επί του πεδίου, αναπόφευκτα ανακύπτει το ερώτημα εάν είναι καιρός να σταματήσουν οι μάχες κατόπιν διαπραγματεύσεων», δήλωσε ο Richard Haass, πρόεδρος του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων.

«Είναι ακριβό, εξαντλούμε τα πυρομαχικά, έχουμε άλλα απρόοπτα σε όλο τον κόσμο για τα οποία πρέπει να προετοιμαστούμε» πρόσθεσε.

«Είναι θεμιτό να γίνονται όλες αυτές οι ερωτήσεις χωρίς να διακυβεύονται οι στόχοι της Ουκρανίας. Είναι απλώς ζήτημα μέσων», τόνισε ο Haass.

Νωρίτερα αυτό τον μήνα, ο Andriy Sybiha, αναπληρωτής επικεφαλής του γραφείου του Ζελένσκι, δήλωσε στους Financial Times ότι η Ουκρανία θα ήταν πρόθυμη να συνομιλήσει εάν οι δυνάμεις της φτάσουν στο κατώφλι της Κριμαίας.

Επιβράδυνση σε κτηνώδη βαθμό

«Εάν καταφέρουμε να επιτύχουμε τους στρατηγικούς μας στόχους στο πεδίο της μάχης και όταν θα βρεθούμε στα διοικητικά σύνορα με την Κριμαία, είμαστε έτοιμοι να ανοίξουμε [μια] διπλωματική σελίδα για να συζητήσουμε αυτό το θέμα», είπε.

Ουκρανικές σημαίες στο κέντρο του Κιέβου για τα θύματα του πολέμου (φωτογραφία AP/Daniel Cole)

Αυτό το σχόλιο απορρίφθηκε άμεσα από την Tamila Tasheva, απεσταλμένη του Ζελένσκι στην Κριμαία: «Εάν η Ρωσία δεν εγκαταλείψει οικειοθελώς τη χερσόνησο, η Ουκρανία θα συνεχίσει να απελευθερώνει τη γη της με στρατιωτικά μέσα», επισήμανε στο Politico.

Δεν βοηθά την εμπιστοσύνη της Αμερικής το ότι ο πόλεμος έχει επιβραδυνθεί σε κτηνώδη βαθμό. Και οι δύο πλευρές έχουν ανταλλάξει τιμωρητικά χτυπήματα, εστιάζοντας σε μικρές πόλεις όπως το Μπαχμούτ, χωρίς καμία δύναμη να μπορεί να απωθήσει πλήρως την άλλη.

Το ρωσικό κύμα επιθέσεων που διατάχθηκε νωρίτερα αυτό το έτος, με σκοπό να τονώσει την πολεμική προσπάθεια της Μόσχας, πέτυχε να καταληφθούν λίγα εδάφη με κόστος σημαντικών απωλειών, αλλά δεν κατάφερε πολλά ώστε ν’ αλλάξει τη συνολική τροχιά της σύγκρουσης.

Οι μάχες έχουν πλήξει και τους Ουκρανούς. Δεκατέσσερις μήνες μετά την έναρξη της σύγκρουσης, οι Ουκρανοί έχουν υποστεί συγκλονιστικές απώλειες – περίπου 100.000 θύματα – με πολλούς από τους κορυφαίους στρατιώτες τους είτε να βρίσκονται στο περιθώριο είτε να έχουν εξαντληθεί.

«Δεν είναι αλήθεια»

Τα στρατεύματα έχουν επίσης καταναλώσει ιστορικές ποσότητες πυρομαχικών και όπλων, με ακόμη και την τεράστια παραγωγή της Δύσης να μην μπορεί ν’ ανταποκριθεί στα επείγοντα αιτήματα του Ζελένσκι.

Αμερικανοί αξιωματούχοι ενημέρωσαν επίσης την Ουκρανία για τους κινδύνους από τις υπερβολικές φιλοδοξίες της και την υπέρβαση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της – την ίδια προειδοποίηση που απηύθυνε ο Μπάιντεν στον τότε πρόεδρο του Αφγανιστάν Ασράφ Γκάνι καθώς οι Ταλιμπάν κινούνταν για να σαρώσουν τη χώρα κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής αποχώρησης των ΗΠΑ το 2021.

Αλλά είναι, το λιγότερο, απίθανο να υποχωρήσει η Ουκρανία από τις υψηλότερες φιλοδοξίες της. «Είναι σαν να πρόκειται για τη μοναδική και τελευταία ευκαιρία της για να δείξει ότι μπορεί να κερδίσει, κάτι που φυσικά δεν είναι αλήθεια», δήλωσε η Alina Polyakova, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος του Κέντρου Ανάλυσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής στην Ουάσιγκτον.