Πριν από δύο εβδομάδες, στις 25 Απριλίου, στην Κέρκυρα, μια 28χρονη έγκυος γυναίκα μεταφέρεται στο νοσοκομείο με έντονους πόνους. Κατά τη διάρκεια της αναμονής αρχίζει να αιμορραγεί και ο μαιευτήρας γυναικολόγος ξεκινά τη διαδικασία διακομιδής της με πλωτό του Λιμενικού Σώματος και ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ στα Ιωάννινα. Ωστόσο, η αιμορραγία γίνεται πιο έντονη και επί δυόμισι ώρες οι γιατροί αναζητούν πτητικό μέσο για τη μεταφορά της. Ωστόσο, δεν υπάρχει διαθέσιμο. Η νεαρή μητέρα γεννά πρόωρα το μωρό της, το οποίο δυστυχώς καταλήγει.
Δύο ημέρες νωρίτερα, ένας τετράχρονος από το Καστελλόριζο τραυματίστηκε στο χέρι και οι δύο αγροτικοί γιατροί του ακριτικού νησιού, αφού του πρόσφεραν τις πρώτες βοήθειες, έκριναν ότι έπρεπε να γίνει αεροδιακομιδή του αγοριού στη Ρόδο. Σύμφωνα με τα όσα είχε περιγράψει ο πατέρας του στα «ΝΕΑ», παρά τις επαναλαμβανόμενες προσπάθειές του δεν κατέστη δυνατή η επικοινωνία με το κέντρο του ΕΚΑΒ και έτσι ο ίδιος αποφάσισε να μεταφερθεί το παιδί του στα τουρκικά παράλια με τουριστικό σκάφος. Μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο πατέρας του μικρού τραυματία, στο λιμάνι του Κας τους περίμενε ασθενοφόρο, το οποίο και τους μετέφερε τάχιστα σε νοσοκομείο.
Τον περασμένο Ιανουάριο, ένας 13χρονος από την Κέρκυρα έφτασε με πλωτό μέσο στην Ηγουμενίτσα. Από εκεί πήγε με ασθενοφόρο στα Ιωάννινα και στη συνέχεια μετέβη αεροπορικώς στην πρωτεύουσα και το Νοσοκομείο Παίδων.
Τον ίδιο μήνα, ο εξάχρονος Θωμάς από τα Γρεβενά υπέστη ανακοπή, διασωληνώθηκε στο νοσοκομείο της πόλης του αλλά κρίθηκε απαραίτητο να μεταφερθεί σε ΜΕΘ. Κρεβάτι στη Θεσσαλονίκη δεν βρέθηκε και έτσι διακομίστηκε στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ρίου, όπου και τελικά έχασε τη μάχη για τη ζωή του.
Τον Δεκέμβριο του 2022, ένας 82χρονος από την Αγία Ρουμέλη Χανίων υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο και χρειάστηκε να περιμένει 25 ώρες το ελικόπτερο της Πολεμικής Αεροπορίας που θα τον μετέφερε σε νοσοκομείο.
Ολα τα παραπάνω είναι μερικά μόνο από τα δεκάδες παραδείγματα ενός ατελείωτου καταλόγου περιστατικών ασθενών ή τραυματιών που χρήζουν άμεσης αεροδικομιδής για νοσηλεία, όμως λόγω κενών ή και ιδιαίτερα δυσμενών καιρικών συνθηκών δεν κατέστη δυνατή η μεταφορά τους, συχνά με τραγικά αποτελέσματα. Μέσα από αυτά αναδεικνύονται καθημερινά τόσο οι σοβαρές ελλείψεις νοσοκομειακής περίθαλψης που αντιμετωπίζουν τα νησιά της άγονης γραμμής και οι απομακρυσμένες ηπειρωτικές περιοχές όσο και η ανάγκη για έγκαιρη μεταφορά ασθενών σε τριτοβάθμια νοσοκομεία.
Ο αγώνας ενός πατέρα…
Ο Γιάννης Θεοχαρόπουλος είναι οδηγός βουνού και τον Ιανουάριο του 2022 είδε τον γιο του να «φεύγει» στα χέρια του ψυχορραγώντας, έπειτα από ατύχημα που είχε στα Τζουμέρκα, περιμένοντας για πέντε ώρες το ελικόπτερο, αφού ήταν αδύνατον να προσεγγίσουν το σημείο το ΕΚΑΒ και η Πυροσβεστική. Ο πόνος για τον άδικο χαμό του Θεοφάνη-Ερμή μετατράπηκε σε δύναμη και έκτοτε αναδεικνύει τις «μαύρες τρύπες» στην επείγουσα εναέρια προστασία της ζωής στη χώρα μας.
…και η δημιουργία Εθνικού Μηχανισμού
Τον Νοέμβριο του 2022 ψηφίστηκε ο Ν. 4989 για τη δημιουργία του Εθνικού Μηχανισμού Εναέριας Ερευνας και Διάσωσης «Θεοφάνης-Ερμής Θεοχαρόπουλος» – προς τιμήν του άτυχου παιδιού – για την «υποστήριξη και ενίσχυση του έργου του Πυροσβεστικού Σώματος, με υλικοτεχνικό εξοπλισμό, υποδομές και προσωπικό, σε συμβάντα και επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης που υπάγονται στην αρμοδιότητά του, εντός του χερσαίου χώρου της ελληνικής επικράτειας».
Βασικό πυλώνα του μηχανισμού αυτού, μάλιστα, αποτελεί η δημιουργία έξι περιφερειακών βάσεων ετοιμότητας και επιφυλακής στις οποίες διατίθενται εναέρια μέσα (ελικόπτερα) και το αναγκαίο προσωπικό. «Οι έξι βάσεις ετοιμότητας/επιφυλακής (ΒΕΕ) θα έχουν έδρες την Ελευσίνα, τη Θεσσαλονίκη, τη Νέα Αγχίαλο, το Ηράκλειο Κρήτης, τα Ιωάννινα και την Ανδραβίδα. Αν και δεν επαρκούν γιατί η χώρα έχει πολλά νησιά και οι ενδιάμεσες αποστάσεις δεν καλύπτονται εύκολα, είναι μια καλή αρχή» σχολιάζει μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο Γιάννης Θεοχαρόπουλος. «Οποιος έχει επείγουσα ανάγκη δεν έχει την πολυτέλεια να περιμένει» επιμένει.
Παράλληλα, ξεκαθαρίζει ότι πρωτογενής αεροδιάσωση στη χώρα μας δεν υπάρχει, ενώ πρέπει να ενισχυθεί άμεσα και ο υπάρχων μηχανισμός δευτερογενών διακομιδών, το έργο των οποίων, με υπουργική απόφαση που εκδόθηκε το 2005, έχει ανατεθεί επ’ ωφελεία του ΕΚΑΒ στην Πολεμική Αεροπορία. Εξαιτίας της έλλειψης των κατάλληλων μέσων και του εξειδικευμένου προσωπικού, ασθενείς ή πολυτραυματίες είναι αδύνατον να διακομιστούν εκτάκτως από τον τόπο του ατυχήματος ή το σημείο όπου βρίσκονται σε νοσοκομείο μεγάλης πόλης, παρά μόνο από αεροδρόμιο σε αεροδρόμιο, χάνοντας έτσι πολύτιμο χρόνο.
«Τα πτητικά μέσα των Ενόπλων Δυνάμεων έχουν τον δικό τους χαρακτήρα και είναι επικίνδυνο να χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά ασθενών, όπως συμβαίνει» υπογραμμίζει ο Γιάννης Θεοχαρόπουλος.
Μόνο τον περασμένο Απρίλιο πραγματοποιήθηκαν, με C-130, Super Puma, B-350/ΑW-109S, ΑΒ-205/B-212 και C-27J, 91 αποστολές, μεταφέρθηκαν 127 ασθενείς και συμπληρώθηκαν 237,5 ώρες πτήσης. Συνολικά, δε, από τις αρχές του τρέχοντος έτους έχουν διακομιστεί από την Περιφέρεια σε νοσοκομεία μεγάλων αστικών κέντρων με μέσα της Πολεμικής Αεροπορίας 499 ασθενείς σε 388 αποστολές.
Ολο το βάρος πέφτει στην Ελευσίνα
«Το κύριο βάρος των αεροδιακομιδών βαραίνει το αεροδρόμιο της Ελευσίνας, στο οποίο υπάρχουν δύο άμεσα πληρώματα και ένα πλήρωμα ετοιμότητας» επισημαίνει ιπτάμενος διασώστης του ΕΚΑΒ και υπογραμμίζει ότι καταλυτικό ρόλο για την επιλογή του πτητικού μέσου παίζει ο τόπος από τον οποίο προγραμματίζεται η διακομιδή. Οπως ο ίδιος εξηγεί, «αν διαθέτει αεροδρόμιο πηγαίνει αεροσκάφος, διαφορετικά ελικόπτερο. Σε κάποια νησιά όμως, μεταξύ αυτών η Νάξος και η Σύρος, που το αεροδρόμιο είναι μικρό, προσγειώνεται ελικόπτερο».
«Ο όγκος των αεροδιακομιδών μετά τον κορωνοϊό έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Συνεπώς και η χρήση των πτητικών μέσων, τα οποία καθηλώνονται. Ετσι, αναγκαζόμαστε να διαμορφώνουμε τα C-130, τα C-27J και τα Super Puma σε ασθενοφόρα, με φορητό εξοπλισμό» συμπληρώνει ο διασώστης του ΕΚΑΒ.
«Υπάρχει διαχρονικό θέμα με τις εναέριες μεταφορές ασθενών. Δεν είναι δυνατόν να γίνονται οι αεροδιακομιδές από τη νησιωτική Ελλάδα, ναι μεν με πλήρωμα του ΕΚΑΒ αλλά με αεροσκάφη των Ενόπλων Δυνάμεων» αναφέρει με τη σειρά του ο Πάνος Παπανικολάου, νευροχειρουργός, διευθυντής στο Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας και γενικός γραμματέας της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ).
Αν και ο στόλος των πτητικών μέσων των Ενόπλων Δυνάμεων ισχυροποιήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με δύο αεροσκάφη Beechcraft King Air 350 και δύο ελικόπτερα Α109 Trekker, τα προβλήματα παραμένουν και το ιπτάμενο προσωπικό του ΕΚΑΒ «παίζει» με τον χρόνο.