Έπειτα από θητεία τρεισήμισι ετών στο νευραλγικό πόστο της Επιτρόπου Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας της ΕΕ, η 44χρονη Μαρίγια Γκαμπριέλ ανέλαβε ένα δύσκολο εγχείρημα: να βγάλει από το πολιτικό αδιέξοδο την πατρίδα της, τη Βουλγαρία.
H βαλκανική χώρα των 6,8 εκατομμυρίων κατοίκων, η φτωχότερη της ΕΕ, «φτωχός συγγενής» στο ΝΑΤΟ, πλην γεωπολιτικά σημαντική στους χαλεπούς καιρούς του πολέμου στην Ουκρανία αλλάζει τον τελευταίο καιρό τις κυβερνήσεις σαν τα… πουκάμισα.
Μόλις μέσα σε δύο χρόνια έχει οδηγηθεί πέντε φορές σε βουλευτικές εκλογές, χωρίς καθαρούς νικητές και συνεκτικούς κυβερνητικούς συνασπισμούς που να μακροημερεύσουν.
Ακόμη και μετά τις πρόωρες εκλογές του περασμένου Απριλίου, το φάσμα της πολιτικής αστάθειας παραμένει, με ορατό το ενδεχόμενο νέων εκλογών αυτό το καλοκαίρι: των έκτων από τον Απρίλιο του 2021, -εάν τελικά προκηρυχθούν…
Πρόκειται για «μαύρο» ρεκόρ πολιτικής αστάθειας στην ΕΕ.
Ως εκ τούτου, η επιλογή της νεαρής Μαρίγια Γκαμπριέλ, που έρχεται με τον «ούριο άνεμο» των Βρυξελλών, θεωρείται… μια κάποια λύσις.
Μέλος του βουλγαρικού κεντροδεξιού κόμματος GERB, επιλέχθηκε από τον αρχηγό του κόμματος της και πολλάκις πρώην πρωθυπουργό Μπόικο Μπορίσοφ, το όνομα του οποίου έχει συνδεθεί με σκάνδαλα διαφθοράς και πλέον αποτελεί «κόκκινο πανί» για την εξασφάλιση πολιτικής συναίνεσης.
Αυτή είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία.
Η εκλογική «ώσμωση» του GERB με την αντικομμουνιστικών καταβολών Ένωση Δημοκρατικών Δυνάμεων (UDF) μπορεί να έκοψε πρώτη το «νήμα» στις εκλογές του Απριλίου, δεν εξασφάλισε ωστόσο αυτοδυναμία.
Κέρδισε 69 έδρες σε σύνολο 240. Ως εκ τούτου, χρειάζεται εταίρους για να κυβερνήσει.
Η Γκαμπριέλ βρίσκεται ήδη σε αναζήτησή τους.
Έλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης τη Δευτέρα και έχει διορία μέχρι την επόμενη Δευτέρα για να δει εάν θα τα καταφέρει.
«Θα προτείνω μια κυβέρνηση εμπειρογνωμόνων, που θα τους ενώνουν σαφείς προτεραιότητες κι ένας σκοπός», τόνισε η ίδια, προτάσσοντας «την ευημερία των Βουλγάρων».
Υψηλό διακύβευμα, μικρό «καλάθι»
Ήδη η 44χρονη πολιτικός έχει την «ψήφο εμπιστοσύνης» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής -η πρόεδρός της, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έσπευσε να επαινέσει τα φόντα της.
«Έχει την εμπειρία και το διεθνές κύρος για να υπερνικήσει το πολιτικό αδιέξοδο στη Σόφια», έγραψε για την Μαρίγια Γκαμπριέλ στο Twitter ο Μάνφρεντ Βέμπερ, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, στην ευρωομάδα του οποίου ανήκει άλλωστε το GERB.
Η ίδια είναι εξάλλου πρώτη αντιπρόεδρος του ΕΛΚ.
Κατά τραγική ίσως ειρωνεία, ζητούμενο για το κεντροδεξιό κόμμα του Μπορίσοφ -που, όπως και ο αρχηγός του, καταγγέλλεται για ενδημική διαφθορά- είναι μια πιθανή σύμπραξη με την (απρόθυμη μέχρι τώρα) συμμαχία PP/DB κατά της διαφθοράς.
Τη συγκροτούν τα μεταρρυθμιστικά κόμματα «Συνεχίζουμε την Αλλαγή» και «Δημοκρατική Βουλγαρία».
Σήμερα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πολιτική δύναμη, με 64 έδρες.
Πέρα του ότι με αυτές συμπληρώνεται η κοινοβουλευτική πλειοψηφία, στα μεγάλα «ατού» της θεωρείται ο φιλοδυτικός προσανατολισμός της.
Και δη σε μια χώρα μέλος του ΝΑΤΟ, όπου οι εθνικιστικές και φιλορωσικές δυνάμεις σημείωσαν κέρδη στις κάλπες του Απριλίου.
Η συγκρότηση μιας φυλοδυτικής κυβέρνησης συνασπισμού υπό την Γκαμπριέλ αναμένεται να λειτουργήσει επίσης ως «ανάχωμα» στον πρόεδρο της Βουλγαρίας, Ρούμεν Ράντεφ.
Αν και η Βουλγαρία είναι κοινοβουλευτική δημοκρατία, το γεγονός ότι τη χώρα διοικεί υπηρεσιακή κυβέρνηση από πέρυσι τον Αύγουστο αποτελεί κατά πολλούς μια διαιωνιζόμενη άσκηση της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής από τον πρόεδρό της.
Μετά και την κάθετη διαφωνία του Ράντεφ με την αποστολή όπλων και πυρομαχικών στην Ουκρανία από τη Βουλγαρία, οι επικριτές του τον χαρακτηρίζουν λίγο πολύ φιλο-πουτινικό.
Στον αντίποδα, δημοσιεύματα και πρώην συνεργάτες της Γκαμπιέλ τη χαρακτηρίζουν «στρατιώτη» εν μέρει των Βρυξέλλων και, σίγουρα, του Μπορίσοφ.
Μια «χρυσή εφεδρεία»;
Με σπουδές στις Διεθνείς Σχέσεις, την Ιστορία των Ευρωπαϊκών Θεσμών, την Πολιτική Κοινωνιολογία και τη Συγκριτική Πολιτική στο Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών στο Μπορντό, η Μαρίγια Γκαμπριέλ εξελέγη σε ηλικία 30 ετών ευρωβουλευτής με το GERB.
Μέχρι το 2017 είχε φτάσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως αντικαταστάτρια της Βουλγάρας οικονομολόγου Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, η οποία μεταπήδησε στην Παγκόσμια Τράπεζα και από εκεί, μετέπειτα, στην «κεφαλή» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Η Γκαμπριέλ ανέλαβε αρχικά Επίτροπος Ψηφιακής Οικονομίας, τότε υπό την προεδρία του Λουξεμβουργιανού Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.
Συνέχισε ως Επίτροπος Καινοτομίας το 2019 υπό την Γερμανίδα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Κατά τον ευρωπαϊκό ιστότοπο Politico, φεύγοντας από τις Βρυξέλλες «άφησε πίσω της μια ανάμεικτη φήμη ως μια νέα, δυναμική Επίτροπος», που όμως δεν μπόρεσε «να προωθήσει την ατζέντα της και πίεζε τους συνεργάτες της σε οριακό σημείο».
Βουλγαρικά MME υπενθυμίζουν τα σκάνδαλα στη μέχρι στιγμής πορεία της, υπενθυμίζοντας ότι δεν είναι άτρωτο το προφίλ της.
Από ψευδείς αναφορές ότι ήταν κάτοχος διδακτορικού, όταν διεκδικούσε πρώτη φορά την έδρα ευρωβουλευτή το 2009.
Έως την αποκάλυψη το 2017 -όταν ήταν υποψήφια Επίτροπος- ότι νοίκιαζε με σκανδαλώδη σύμβαση από τον δήμο Σόφιας ένα πολυτελές διαμέρισμα 128 τ.μ. «κοψοχρονιά», περίπου στο ένα τέταρτο της τιμής της αγοράς, χωρίς καν να το δηλώνει.
Σε κάθε περίπτωση για πολλούς θεωρούνται «περασμένα-ξεχασμένα», πολλώ μάλλον μπροστά στα τεράστια προβλήματα με τα οποία βρίσκεται αντιμέτωπη σήμερα η Βουλγαρία.
Δεν έχει ακόμη εγκριθεί προϋπολογισμός για φέτος. Η απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων γίνεται μετ’ εμποδίων. Τα σχέδια για υιοθέτηση του ευρώ διαρκώς αναβάλλονται.
Το δυσθεώρητο ποσοστό αποχής στις εκλογές του περασμένου Απριλίου (κοντά στο 60%) κατέδειξε ότι οι Βούλγαροι έχουν κουραστεί από τις εκλογές χωρίς αντίκρυσμα και τις κυβερνήσεις χωρίς έργο.
Στο μεσοδιάστημα, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αποδέχθηκε μεν την παραίτηση της Μαρίγια Γκαμπριέλ, δεν ανακοίνωσε ωστόσο κάποιο αντικαταστάτη.
Αντίθετα το χαροφυλάκιό της μοιράστηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ο αντιπρόεδρος Μαργαρίτη Σχοινά και η εκτελεστική αντιπρόεδρος Μαργκρέτε Βεστάγκερ.
