Μόλις 48 ώρες πριν από την κρίσιμη εκλογική μάχη της Κυριακής 21 Μαΐου, πολιτικοί αρχηγοί και κόμματα κάνουν τις τελευταίες τους προσπάθειες για να φέρουν όσο το δυνατόν περισσότερους πολίτες στις κάλπες. Μπορεί οι κεντρικές προεκλογικές ομιλίες των αρχηγών να λειτουργούν συσπειρωτικά για τα κοινά τους, όμως η τελική ευθεία προς τις εκλογές είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για τους πολίτες που ακόμα δεν έχουν πάρει οριστική απόφαση για το κόμμα που θα ψηφίσουν.
Μάλιστα, αυτοί είναι μάλλον περισσότεροι από ό,τι νομίζουμε. Σύμφωνα με το exit poll των εκλογών του Ιουλίου του 2019, ένα διόλου αμελητέο 10% των ψηφοφόρων πήρε την απόφασή του στο παραβάν, δηλαδή την ημέρα των εκλογών, ενώ το 8% δήλωσε ότι αποφάσισε την τελευταία εβδομάδα πριν από τις εκλογές.
Εξ αυτών που αποφάσισαν την ημέρα των εκλογών, το 27% υποστήριξε τη Νέα Δημοκρατία, το 29% τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ το 13% ψήφισε κάποιο μικρό κόμμα (σε αυτή την κατηγορία συμπεριλήφθηκαν όλα τα κόμματα εκτός των ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ, ΚΚΕ, Ελληνική Λύση, ΜέΡΑ25 και Χρυσή Αυγή). Μεταξύ αυτών που αποφάσισαν την τελευταία εβδομάδα πριν από τις εκλογές του Ιουλίου του 2019, το 22% επέλεξε τη ΝΔ, το 29% τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ το 15% υποστήριξε κάποιο μικρό κόμμα.
Με ποσοστό κοντά στο 10%
Αυτές τις ημέρες, οι έρευνες των εταιρειών δημοσκοπήσεων δείχνουν τους αναποφάσιστους να κυμαίνονται σε ποσοστά κοντά στο 10% του εκάστοτε δείγματος. «Βλέπουμε το ποσοστό των αναποφάσιστων να βαίνει μειούμενο πηγαίνοντας προς τις εκλογές, αλλά παραμένει κατά τι μεγαλύτερο από ό,τι συνήθως παραμονές εκλογών», σημειώνει στα «ΝΕΑ» ο Γιώργος Αράπογλου, διευθύνων σύμβουλος της PULSE RC.
«Το ποσοστό αυτό (11,5%-12% μετά την αναγωγή στην τελευταία μέτρηση της PULSE) είναι 2-3 ποσοστιαίες μονάδες μεγαλύτερο από ό,τι το 2019. Η διαφορά αυτή πιθανώς οφείλεται στις πρόσφατες εξελίξεις, και ειδικά στις αποφάσεις του Αρείου Πάγου για τα κόμματα που θα συμμετέχουν στην εκλογική διαδικασία. Αθροιστικά, τα κόμματα που έμειναν εκτός εκλογών συγκέντρωναν περίπου 4%-5%, που σημαίνει ότι αυτοί οι ψηφοφόροι πρέπει να επιλέξουν κάτι άλλο», συνεχίζει ο δημοσκόπος.
Διπλάσιο ποσοστό οι γυναίκες
Ποια είναι, όμως, τα άτομα που απαρτίζουν αυτή τη δεξαμενή των «αδέσποτων» ψηφοφόρων; Τα στοιχεία που έχουν συγκεντρώσει τρεις επικεφαλής δημοσκοπικών εταιρειών που μιλούν στα «ΝΕΑ» δείχνουν ορισμένες τάσεις που βοηθούν στον προσδιορισμό τους.
Ο Αντώνης Παπαργύρης, διευθυντής ερευνών της GPO, βλέπει μια σημαντική υπερεκπροσώπηση των γυναικών στη δεξαμενή των αναποφάσιστων. «Οι γυναίκες έχουν σχεδόν διπλάσιο ποσοστό από τους άνδρες στην εν λόγω κατηγορία», εξηγεί. Πρόκειται για μια τάση που αποτυπώνεται σε όλες τις έρευνες, αν και άλλες εταιρείες καταγράφουν μικρότερες διαφορές μεταξύ των φύλων.
Από 17-24 και 40-54 ετών
Σε ό,τι αφορά τις ηλικιακές κατηγορίες, κοινή συνισταμένη αποτελεί η απουσία των μεγαλύτερων σε ηλικία ψηφοφόρων. «Πιο αποφασισμένοι από όλους είναι οι άνω των 65», ξεκαθαρίζει η Μαρία Καρακλιούμη, πολιτική αναλύτρια της RASS. «Τη μεγαλύτερη συγκέντρωση αναποφάσιστων την εντοπίζουμε στις ηλικιακές ομάδες 17-24 και 40-54. Οι πρώτοι (17-24) είναι άνθρωποι που σε μεγάλο βαθμό ψηφίζουν πρώτη φορά και πιθανότατα έχουν και μικρότερο βαθμό εμπλοκής με την πολιτική. Η δεύτερη ομάδα (40-54) έχει μέσα ελεύθερους επαγγελματίες, υπαλλήλους, αυτοαπασχολουμένους: αυτοί είναι πάντα οι πιο δύσπιστοι απέναντι στα κόμματα. Είναι άνθρωποι της αγοράς, της πραγματικής οικονομίας, η παραγωγική βάση. Σε μεγάλο βαθμό δεν έχουν ιδεολογικά στεγανά και αποφασίζουν με βάση το προσωπικό τους οικονομικό συμφέρον. Στη θεωρία της εκλογικής συμπεριφοράς ονομάζονται ορθολογιστές», συμπληρώνει ο Αντώνης Παπαργύρης.
Ο διευθύνων σύμβουλος της PULSE διακρίνει την ίδια επικριτική συμπεριφορά και στην ηλικιακή ομάδα 30-44. «Πρόκειται για ανθρώπους που είναι, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, στο ξεκίνημά τους: ξεκινούν ή έχουν μια νέα οικογένεια, ξεκινούν να εργάζονται ή είναι εργαζόμενοι κ.ο.κ.».
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους
Σχετικά με τη γεωγραφική κατανομή των αναποφάσιστων ψηφοφόρων, παρατηρείται μια υπερσυγκέντρωση στην Αττική, που αποτελεί άλλωστε και τη «μητέρα των μαχών», σύμφωνα με τη Μαρία Καρακλιούμη. «Επιπλέον, οι αναποφάσιστοι είναι πιο συχνά απόφοιτοι Λυκείου και έχουν μέτρια ή κακή οικονομική κατάσταση», υπογραμμίζει η πολιτική αναλύτρια της RASS.
Σε ό,τι αφορά τα πολιτικά τους χαρακτηριστικά, φαίνεται πως οι περισσότεροι αυτοπροσδιορίζονται ως «κεντρώοι», ενώ πολλοί είναι και αυτοί που δεν τοποθετούνται στον άξονα Αριστερά – Δεξιά, εξηγεί ο Γιώργος Αράπογλου. Η Μαρία Καρακλιούμη έχει εντοπίσει, ωστόσο, και αρκετούς που κινούνται στον χώρο της Ακροδεξιάς, κάτι το οποίο οφείλεται πιθανώς στην απουσία του μορφώματος του Κασιδιάρη.
«Στην τελική ευθεία πριν από τις εκλογές, φαίνεται να μειώνεται σημαντικά το ποσοστό των αναποφάσιστων που προέρχονται από τη ΝΔ, για αυτό και ανεβαίνουν δημοσκοπικά τα ποσοστά της», υπογραμμίζει ο διευθυντής ερευνών της GPO, ο οποίος βλέπει και μια σημαντική εκπροσώπηση ανθρώπων που ψήφισαν το ΚΙΝΑΛ το 2019 στην ομάδα των αναποφάσιστων. «Ενώ θα περιμέναμε να προέρχονται περισσότερο από τον ΣΥΡΙΖΑ που εμφανίζεται αποσυσπειρωμένος, αυτό δεν επαληθεύεται στις δημοσκοπήσεις», σημειώνει από τη μεριά της η αναλύτρια της RASS.
Πάντως, όπως σημειώνουν όλοι οι δημοσκόποι, το σημαντικό αυτό ποσοστό των αναποφάσιστων δεν φέρεται να είναι ικανό να αλλάξει τους εκλογικούς συσχετισμούς. «Η ομάδα των αναποφάσιστων θα είναι καθοριστική για το αποτέλεσμα μόνο αν μεγάλο μέρος της κινηθεί προς μία συγκεκριμένη κατεύθυνση και δεν μοιραστεί σε όλα τα κόμματα», καταλήγει ο Γιώργος Αράπογλου, ενώ η Μαρία Καρακλιούμη, από την πλευρά της, συμπληρώνει ότι «σε έναν βαθμό οι αναποφάσιστοι περιμένουν να δουν προς τα πού γέρνει η πλάστιγγα και επιλέγουν τη μεριά του νικητή».
