Εκλογές 2023: 10 στιγμές της τετραετίας που μπορεί να κρίνουν το αποτέλεσμα

Και να που φτάσαμε στο τέρμα – πέρασαν σχεδόν τέσσερα χρόνια από τις εκλογές του 2019 και την εγκατάσταση του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου. Κανείς δεν το ήξερε, εκείνες τις πρώτες μέρες που όλοι συζητούσαν την επιστροφή στην κανονικότητα, πως αυτή η τετραετία μόνο κανονική δεν θα ήταν. Τον Μάιο του 2023, τίποτα δεν μοιάζει πια το ίδιο, ειδικά αν σκεφτεί κανείς πόσες στιγμές θα παίξουν τον δικό τους ρόλο στην ψήφο της Κυριακής.

«Μένουμε Σπίτι»

Το πρώτο σοκ της πανδημίας έδωσε το σήμα για δύο πρωτόγνωρα χρόνια – όλος ο πλανήτης ένιωσε πως ζούσε σε ταινία φαντασίας, με γάντια και αντισηπτικά, με μάσκες και περιορισμούς κινητικότητας. Οι Ελληνες, που έχουν συνηθίσει να μην υπακούν σε κανόνες, κλείστηκαν στο σπίτι τους, παρακολουθώντας τα σφραγισμένα φέρετρα να φεύγουν από τα νοσοκομεία του Μπέργκαμο, χειροκρότησαν στα μπαλκόνια, έστειλαν sms «νούμερο 6» και έμαθαν να ψήνουν ψωμί στο σπίτι. Η αφοσίωση στα υγειονομικά μέτρα δεν κράτησε πολύ, η εμβολιαστική καμπάνια θα μπορούσε να είχε πάει καλύτερα. Το αποτύπωμα του κορωνοϊού στη ζωή μας είναι ακόμα εμφανές, όσο ζωντανή είναι και η ανάμνηση του Σωτήρη Τσιόδρα στις οθόνες.

Ζήτω το «ψηφιακό Δημόσιο»

Ο φόβος και ο τρόμος κάθε εργαζομένου ήταν ο χρόνος που έπρεπε να ξοδέψει για να επισκεφθεί μια δημόσια υπηρεσία. Η γραφειοκρατία, η συγκολλητική ουσία ενός κράτους χωμένου μέχρι τον λαιμό στη χαρτούρα, δεν είχε καταφέρει να νικηθεί ποτέ πραγματικά. Κι όμως, πανδημία και θεοί πείθονται: το gov.gr τέθηκε σε λειτουργία τον Μάρτιο του 2020 και σήμερα προσφέρει πάνω από 1.500 ψηφιακές υπηρεσίες, μεταξύ των οποίων αποτελέσματα εξετάσεων, διάφορες εξουσιοδοτήσεις και δήλωση ονοματοδοσίας βάφτισης. Μιλάμε για ένα χρήσιμο bypass, που ξεκινάει τον ψηφιακό μετασχηματισμό ενός κρατικού μηχανισμού που χρειάζεται ακόμα σημαντικές βελτιώσεις και λύνει τα χέρια στην καθημερινότητα.

Καλώδια στο Αιγαίο

Το καλοκαίρι του 2020, για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια, η Ελλάδα και η Τουρκία φτάνουν κοντά στο θερμό επεισόδιο: το ερευνητικό πλοίο «Ορουτς Ρέις» έφτασε μια ανάσα από το όριο των έξι ναυτικών μιλίων από τις ελληνικές ακτές. Στην Αθήνα ήταν βέβαιοι πως η τουρκική πλευρά είχε στόχο να δημιουργήσει τετελεσμένα. Στην Αγκυρα διατείνονταν πως υπερασπίζονταν τα δικά τους δικαιώματα. Στις 12 Αυγούστου, το «Κεμάλ Ρέις», η φρεγάτα που συνόδευε το «Ορουτς Ρέις» στις έρευνές του, προσέκρουσε στην ελληνική φρεγάτα «Λήμνος». Ο κίνδυνος ενός ατυχήματος ήταν πια πολύ κοντά, όμως η αποκλιμάκωση ήρθε στην ουσία στο τέλος του χρόνου, ύστερα από σειρά προειδοποιήσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και την προσπάθεια διαμεσολάβησης των Ευρωπαίων.

Οι νεοναζί στη φυλακή

Ο Παύλος Φύσσας δολοφονήθηκε το 2013 και έγινε η αφορμή να σχηματιστεί δικογραφία που χαρακτηρίζει την ακροδεξιά Χρυσή Αυγή ως εγκληματική οργάνωση. Η δίκη ξεκίνησε, μετά κόπων και βασάνων, δύο χρόνια αργότερα, με τους μισούς κατηγορουμένους για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης εντός του Κοινοβουλίου. Συνεχίστηκε, με τους ίδιους κόπους και βάσανα, για πέντε χρόνια. Και τον Οκτώβριο του 2020, με χιλιάδες διαδηλωτές έξω από το Εφετείο, ανακοινώθηκε επιτέλους η ετυμηγορία – σε κάθε «ένοχος» το πλήθος ξεσπούσε σε χειροκροτήματα. Η ιστορική απόφαση αυτή μπόρεσε αργότερα να φέρει κι άλλες αποφάσεις, όπως αυτές που «έκοψαν» τη συμμετοχή του μορφώματος Κασιδιάρη από τις ερχόμενες εκλογές.

Καλοκαίρι χωρίς πράσινο

Δεν ήταν μόνο η πανδημία – ο κρατικός μηχανισμός ήρθε αντιμέτωπος με μια σειρά φυσικών καταστροφών, αποδεικνύοντας τις ανεπάρκειές του. Οι πυρκαγιές του 2021 έκαψαν εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα δάσους σε Εύβοια, Αττική, Αρχαία Ολυμπία, Ανατολική Μάνη, Βίλια και Σχίνο, αλλά και περιουσίες ανθρώπων. Μετά από ένα καταστροφικό καλοκαίρι, ανακοινώθηκε η σύσταση υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, το οποίο ανέλαβε ο τέως ευρωπαίος επίτροπος για την Ανθρωπιστική Βοήθεια και τη Διαχείριση Κρίσεων, Χρήστος Στυλιανίδης. Λίγους μήνες μετά, η ανάγκη φάνηκε και στον μεγάλο χιονιά της Αττικής – οδηγοί έμειναν εγκλωβισμένοι σχεδόν 24 ώρες στην κλειστή Αττική Οδό.

Αλλαγή φρουράς στο ΠΑΣΟΚ

Οι εσωκομματικές εκλογές στο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ ενδεχομένως δεν θα είχαν πάρει τη διάσταση που πήραν, αν δεν συνοδεύονταν από ένα τραγικό γεγονός. Ο άδικος χαμός της Φώφης Γεννηματά τον Οκτώβριο του 2021 έστειλε κύματα συγκίνησης προς την πλευρά του κόμματός της, ανοίγοντας μια διαδικασία στην οποία η κεντροαριστερή βάση κλήθηκε να αποφασίσει για την επόμενη ημέρα. Παρά τη συμμετοχή ενός πρώην πρωθυπουργού στη διαδικασία, τελικά η επιλογή έγινε με γνώμονα το μέλλον: ο Νίκος Ανδρουλάκης έγινε ο νεότερος αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, αναλαμβάνοντας την ανανέωσή του, με στόχο να ξαναπάρει τη θέση που έχασε τα χρόνια των Μνημονίων ως βασικός προοδευτικός πόλος απέναντι στη ΝΔ.

Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ από τη βάση

Ο διαρκής μετασχηματισμός του ΣΥΡΙΖΑ συνεχίστηκε και αφότου έχασε την εξουσία, το 2019. Με μια κίνηση που προσομοίαζε στις παρόμοιες διαδικασίες του ΠΑΣΟΚ και μια αλλαγή καταστατικού που δεν είναι αυτονόητη για ένα αριστερό κόμμα, ο Τσίπρας εξελέγη πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ από τη βάση με ποσοστό 99%, χωρίς αντίπαλο – επιβεβαιώνοντας την κυριαρχία του στο κόμμα. Με αυτόν τον τρόπο, συνέχισε το άνοιγμα στο κεντροαριστερό του ακροατήριο, το οποίο χρειάζεται και σ’ αυτές τις εκλογές, βασισμένος στην επικοινωνιακή δεινότητα των ιδεών του Ανδρέα Παπανδρέου και στη διεύρυνση της Προοδευτικής Συμμαχίας, η οποία εντάχθηκε κανονικά στον ΣΥΡΙΖΑ.

Ομιλία Μητσοτάκη στο Κογκρέσο

Τον Μάιο του 2022, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε μια σπάνια ευκαιρία – καλεσμένος της Κάμαλα Χάρις και της Νάνσι Πελόζι είχε την ευκαιρία να μιλήσει στο αμερικανικό Κογκρέσο. Λίγους μήνες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο Πρωθυπουργός μίλησε για τις αρχές της δημοκρατίας που ενώνουν τα δύο κράτη και επιβεβαίωσε τη συμμαχία της χώρας με τις ΗΠΑ μέσω του ΝΑΤΟ: «Χωρίς συμμάχους οι Ελληνες δεν θα ήταν σε θέση, παρά τον ηρωισμό τους, να κερδίσουν την ανεξαρτησία τους. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αναγνωρίζουμε τη σημασία που έχει σήμερα να παίρνουμε καθαρή θέση», είπε.

Υποκλοπές και Predator

Μια ζεστή, καλοκαιρινή μέρα του Ιουλίου του 2022, λίγο μετά τον εορτασμό της επετείου για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, ο Νίκος Ανδρουλάκης κατήγγειλε πως βρέθηκε στο κινητό του απόπειρα εγκατάστασης του παράνομου λογισμικού παρακολούθησης Predator. Λίγο αργότερα, με τις παραιτήσεις των αρμοδίων, έγινε γνωστό πως ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ παρακολουθούταν ήδη, για τρεις μήνες, την περίοδο των εσωκομματικών εκλογών της παράταξής του. Η υπόθεση άνοιξε κι άλλο, περισσότερα πρόσωπα προστέθηκαν στο κάδρο και η διαχείρισή της από την κυβέρνηση αποτέλεσε τομή στις σχέσεις της ΝΔ με το κεντρώο ακροατήριο, αλλά και με το ΠΑΣΟΚ, το οποίο όχι μόνο ζητά Εξεταστική Επιτροπή χωρίς επίκληση απορρήτου από την επόμενη Βουλή για τη συμμετοχή του σε κυβερνητικό σχήμα, αλλά θέτει και θέμα προσώπου για τη θέση του πρωθυπουργού.

Τραγωδία στα Τέμπη

Στις 28 Φεβρουαρίου, ώρα περίπου 23.20, μια επιβατική και μια εμπορική αμαξοστοιχία συγκρούστηκαν μετωπικά στη γραμμή Αθήνα – Θεσσαλονίκη. Εκείνο το βράδυ έχασαν τη ζωή τους 57 άνθρωποι, ενώ η κυβέρνηση αναγκάστηκε να απολογηθεί για την κατάσταση των ελληνικών σιδηροδρόμων και για το γεγονός πως όλες οι προειδοποιήσεις αγνοήθηκαν. Το δυστύχημα στα Τέμπη, τα απόνερα του οποίου συζητιούνται ακόμα δημόσια, θεωρείται πως διαμόρφωσε όχι μόνο τη στρατηγική των κομμάτων στον δρόμο προς την κάλπη, αλλά και την ίδια την ημερομηνία των εκλογών.