Μάχη επιβίωσης και για το Podemos

Δύσκολοι καιροί για τη ριζοσπαστική Αριστερά. Και δεν μιλάμε μόνο για τον ΣΥΡΙΖΑ – σε ακόμα πιο δεινή θέση βρίσκεται το Podemos.

Περισσότεροι από 35 εκατομμύρια ισπανοί ψηφοφόροι καλούνται την ερχόμενη Κυριακή να επιλέξουν τις τοπικές ηγεσίες 12 από τις 17 αυτόνομες κοινότητες της χώρας, καθώς και συνολικά 8.000 πόλεων. Οι εκλογές αυτές θεωρούνται ένα βαρόμετρο, μια πρόβα τζενεράλε ενόψει των εθνικών εκλογών του Δεκεμβρίου.

Κάτι όμως η έλλειψη ισχυρής ηγεσίας, κάτι οι απροσδόκητες επιπτώσεις της νομοθετικής του πρωτοβουλίας «Μόνο το Ναι σημαίνει Ναι», κάτι και οι κόντρες με άλλους αριστερούς αντιπάλους του, το Podemos οδεύει στη μάχη πιο αδύναμο από ποτέ – παλεύοντας ουσιαστικά για την επιβίωσή του.

Οι Αγανακτισμένοι

Το Podemos ιδρύθηκε το 2014 μέσα από την οργή του κινήματος διαμαρτυρίας των Indignados, των Αγανακτισμένων, που είχε εμφανιστεί τρία χρόνια νωρίτερα. Οπως και το ελληνικό ισοδύναμό του, ο ΣΥΡΙΖΑ, εκμεταλλεύτηκε τη δυσαρέσκεια που είχε προκαλέσει η κρίση της ευρωζώνης.

Το 2015 – θυμίζει το «Politico» – έγινε το μεγάλο εκλογικό success story στην Ισπανία καθώς κέρδισε τον έλεγχο, είτε άμεσα είτε μέσω αριστερών συμμαχιών, μεγάλων πόλεων όπως η Μαδρίτη, η Βαρκελώνη, η Λα Κορούνια και η Θαραγόθα και έγινε το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα στο ισπανικό κοινοβούλιο, πυροδοτώντας τίτλους του τύπου «Παρελθόν ο δικομματισμός στην Ισπανία».

Πιο πρόσφατα όμως, ως ο μικρότερος εταίρος των Σοσιαλιστών στην κυβέρνηση συνασπισμού του Πέδρο Σάντσεθ, έχει υποστεί μια εκλογική πτώση που απειλεί να μετατραπεί σε ολοκληρωτική κρίση.

Από το 2020 έχει καταγράψει απογοητευτικά αποτελέσματα στις τοπικές εκλογές στη Γαλικία, στη Χώρα των Βάσκων και στην Ανδαλουσία. Στο μεταξύ, η αποτυχία του να ανακόψει την άνοδο της Δεξιάς στην αυτόνομη κοινότητα της Μαδρίτης, το 2021, ώθησε τον ιστορικό όσο και διχαστικό ηγέτη του Πάμπλο Ιγκλέσιας να αποσυρθεί από την πολιτική.

Σκιώδης ηγέτης

Η διάδοχός του Ιόνε Μπαλάρα, υπουργός Κοινωνικών Δικαιωμάτων, δεν έχει τόσο δυναμική παρουσία. Και ο Ιγκλέσιας έχει παραμείνει ενεργός τόσο στα σόσιαλ όσο και στα πιο συμβατικά μίντια: «Από όταν έφυγε», λέει χαρακτηριστικά ο Οριόλ Μπαρτομέους, ερευνητής στο Ινστιτούτο Πολιτικών Μελετών της Βαρκελώνης, «συμπεριφέρεται λίγο σαν σκιώδης ηγέτης. Συχνά το κόμμα κινείται με έναν συγκεκριμένο τρόπο όχι τόσο με βάση όσα λέει η σημερινή του ηγέτις αλλά περισσότερο με βάση όσα λέει ο υποτιθέμενος πρώην ηγέτης του».

Οι τοπικές εκλογές πραγματοποιούνται με νωπό στις μνήμες τον απροσδόκητο αντίκτυπο του νόμου «Μόνο το Ναι σημαίνει Ναι».

Το νομοσχέδιο συντάχθηκε υπό την επίβλεψη του σθεναρά φεμινιστικού Podemos με σκοπό τη διασφάλιση της συναίνεσης στις σεξουαλικές σχέσεις, ένα «παραθυράκι» όμως είχε ως αποτέλεσμα να οδηγήσει άθελά του σε εκατοντάδες μειώσεις ποινών σεξουαλικών παραβατών. To Podemos επέρριψε την ευθύνη σε κοινωνικά συντηρητικούς δικαστές, αρνούμενο να αναγνωρίσει την ύπαρξη σοβαρών τεχνικών σφαλμάτων στον νόμο. Το κόμμα καταψήφισε μάλιστα τη μεταρρύθμιση που εισηγήθηκαν οι Σοσιαλιστές και στήριξε το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα, μένοντας απομονωμένο.

Δύσκολα άνω του 5%

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως το Podemos θα δυσκολευτεί σε πολλές αυτόνομες περιοχές να ξεπεράσει το όριο του 5%. Στην κοινότητα της Μαδρίτης ενδέχεται να χάσει ακόμα και όλους τους 10 τοπικούς κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους του, καθώς πιέζεται από το Más Madrid, σχηματισμό που αποσπάστηκε από το ίδιο.

«Αυτές οι εκλογές θα αποφασίσουν κατά πόσο το Podemos θα συνεχίσει να εκπροσωπεί έναν σημαντικό πολιτικό χώρο» λέει ο Μπαρτομέους. Τελώντας υπό πίεση, το κόμμα υιοθετεί μια αμυντική-επιθετική στάση, μιλώντας για «δυνάμεις» που «θέλουν να το τελειώσουν»…

Μάχη για το πολιτικό του μέλλον δίνει ωστόσο και ο Σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ: οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν κέρδη στις τοπικές εκλογές για το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα. Αν επαναληφθούν τον Δεκέμβριο, θα μπορούσαν να εκθρονίσουν τον σημερινό αριστερό κυβερνητικό συνασπισμό, τοποθετώντας στη θέση του έναν συνασπισμό ανάμεσα στο Λαϊκό Κόμμα και το ακροδεξιό Vox.