«Αντίο Κεμάλ» είπε το βράδυ της Κυριακής ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που επικράτησε και στις εκλογές του 2023.
Ο Ερντογάν που εξελέγη για πρώτη φορά πρωθυπουργός, ενώ είχε στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων, το 2002 συμπληρώνει 21 χρόνια στην εξουσία και βαδίζει πλέον την τρίτη δεκαετία της διακυβέρνησης του.
Κέρδισε αυτές τις εκλογές όντας κυριολεκτικά μόνος εναντίον όλων. Ανακηρύχθηκε σε πολιτικό φαινόμενο και έδειξε στη Δύση ότι αυτό που πέτυχε ζητώντας από το λαό της Τουρκίας να τον εκθρονίσει ήταν να τον ενισχύσει.
Επιβεβαίωσε ότι ξέρει να φέρνει τις ψήφους στην κάλπες
Επί της ουσίας ο Ερντογάν είχε κερδίσει ήδη από τον πρώτο γύρο των εκλογών, με αυτό να επιβεβαιώνεται και από την μεγάλη νίκη του στη Βουλή.
Αποδεικνύοντας πως όπως έγραψε το Al Jazeera ξέρει να οδηγεί τους ψηφοφόρους του στις κάλπες.
Ήττα αντιπολίτευσης και Κιλιτσντάρογλου
Η αντιπολίτευση και ο ίδιος ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ηττήθηκαν πανηγυρικά. Απέδειξαν δε ότι δεν αρκεί ένας συνασπισμός να συμφωνεί ότι θέλει να «ρίξει» τον Ερντογάν για να κερδίσει, ενώ δεν συμφωνεί σε τίποτα άλλο.
Η επόμενη των εκλογών θα βρει τον Κιλιτσντάρογλου να έχει τελειώσει με την πολιτική. Όχι γιατί τόσοι είναι οι προοδευτικοί άνθρωποι στην Τουρκία, αλλά γιατί απέτυχε στη σύνταξη ενός προγράμματος που θα έπειθε για τη διέξοδο που μπορεί να δώσει.
Κατέρρευσε η ομαδική ψευδαίσθηση
Με την ομαδική ψευδαίσθηση που επικράτησε στη Δύση, που επέλεξε να διαβάζει μόνο τις δημοσκοπήσεις που έδειχναν τον Ερντογάν να χάνει και όχι εκείνες που τον έφερναν νικητή, σε συνδυασμό με το όλο κλίμα στην Τουρκία, να διαλύεται σε πύργος από τραπουλόχαρτα ήδη από την πρώτη Κυριακή.
Που όχι μόνο ο Κιλιντσντάρογλου δεν κατάφερε να απειλήσει τον Ερντογάν, αλλά το ερώτημα ήταν αν ο Ερντογάν θα καταφέρει να εκλεγεί από την πρώτη Κυριακή έχοντας το 50% συν μία ψήφο και πέντε ποσοστιαίες μονάδες να τους χωρίζουν.
Η αντιπολίτευση δεν έπεισε
Έστω και αν όλοι παραδέχονται ότι οι εκλογές στην Τουρκία ξεκίνησαν με προβάδισμα Ερντογάν, γιατί είχε τον έλεγχο των ΜΜΕ, είχε το «βαθύ κράτος» και τους μηχανισμούς.
Είχε όμως και τη Δύση απέναντι του, με καθημερινά δημοσιεύματα εναντίον του, είχε και έχει την οικονομία σε βαθιά κρίση επί σειρά ετών και το ποσοστό φτώχειας να αυξάνεται, είχε και τις κατηγορίες για παραβίαση δικαιωμάτων και ελευθεριών.
Και η αντιπολίτευση δεν κατάφερε να πείσει ότι μπορεί να κυβερνήσει την επόμενη μέρα. Αντίθετα ενίσχυσε την αβεβαιότητα και έδωσε τη νίκη στον Ερντογάν.
Οι εκλογές στην Τουρκία γενικότερα και όχι μόνο η νίκη Ερντογάν απέδειξαν τη στροφή στον εθνικισμό καθώς και τη ριζοσπαστικοποίηση των ψηφοφόρων προς το συντηρητισμό και τη δεξιά.
Εθνικισμός
Και η αντιπολίτευση όμως υιοθετεί τον εθνικισμό. Υπενθυμίζεται ότι ένα από τα έξι κόμματα που την απαρτίζουν είναι το ακροδεξιό κόμμα της Μεράλ Ακσενέρ, που προέρχεται από τους «Γκρίζους Λύκους». Δίπλα στον Κιλιτσντάρογλου στάθηκε ο δήμαρχος Άγκυρας, Μανσούρ Γιαβάς, που πριν μετακομίσει στο CHP του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ήταν στο ΜΗΡ (Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης) του ακροδεξιού Ντεβλέτ Μπαχτσελί.
Στην Αθήνα δε κανείς στο ΥΠΕΞ δεν είχε ξεχάσει τον Κιλιντσντάρογλου και την Ακσενέρ να «σηκώνουν» το αφήγημα περί «κατεχόμενων νησιών και νησίδων στο Αιγαίο» από την Ελλάδα και να καρφώνουν τον Ερντογάν για πολιτική «υπαναχωρήσεων» απέναντι στην Ελλάδα. Κανείς από τους δύο δεν αποκήρυξε το αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας», ενώ όταν ο Ερντογάν απειλούσε, απαντούσαν «γιατί λες λόγια και δεν κάνεις έργα».
Ο Κιλιντσντάρογλου υιοθέτησε πολύ εύκολα και την αντιμεταναστευτική ρητορική.
Το CHP άλλωστε δεν γεννήθηκε χθες. Είναι ένα από τα κόμματα εξουσίας στην Τουρκία που ήταν κυρίαρχο και ισχυρό για πολλά χρόνια. Και όπως έχουν θυμίσει ανώτατες διπλωματικές πηγές επανειλημμένα η εισβολή στην Κύπρο το 1974 έγινε με CHP στην κυβέρνηση και Μπουλέντ Ετζεβίτ πρωθυπουργό.
Το κεμαλικό κόμμα έχει στις αρχές του τον εθνικισμό. Και η ψήφος που αποφάσισαν να του δώσουν οι Κούρδοι – και όταν λέμε Κούρδοι εννοούμε το HDP – ήταν υπέρβαση.
Έπιασε το στόχο
Η διαφορά στο 4- 5% και το στοίχημα των δύο εκατομμυρίων ψήφων ήταν ο στόχος που είχε βάλει το επιτελείο του Ερντογάν και προέβλεπε ως αποτέλεσμα από την αρχή της προεκλογική περιόδου και ίσως και νωρίτερα από την επίσημη ανακοίνωση της ημερομηνίας των εκλογών.
Ο Ερντογάν κατάφερε να βγει από τις εκλογές αλώβητος και κυρίαρχος. Και το ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι ποια θα είναι η στάση του απέναντι στην Ελλάδα. Με τα ελληνοτουρκικά να έχουν μπει στο διπλωματικό παζάρι που κάνει με τη Δύση.
Στο πλαίσιο του οράματος του περί ανάδειξης της Τουρκίας σε παγκόσμια δύναμη και όχι απλώς περιφερειακής. Και την εθνικιστική ψήφο να είναι πολύ ψηλά.
Μορατόριουμ και ηρεμία
Στα θετικά καταγράφεται η διατήρηση του άτυπου μορατόριουμ που συμφώνησαν Νίκος Παναγιωτόπουλος και Χουλουσί Ακάρ που από τους σεισμούς και μετά κρατά τις υπερπτήσεις και τις παραβιάσεις στο μηδέν. Σε αυτά αξίζει να προστεθεί και η συζήτηση στην Άγκυρα να αναβληθεί η τουρκική άσκηση «Θαλασσόλυκος» που θα λάμβανε χώρα σύμφωνα με τον προγραμματισμό 1-4 και 6-12 Ιουνίου. Σε ένδειξη καλής θέλησης.
Μετά τις εκλογές και στην Ελλάδα πρέπει να αναμένονται οι πρώτοι προγραμματισμοί συναντήσεων ανάμεσα σε επίπεδο ηγεσίας Ελλάδας – Τουρκίας και στη συνέχεια οι πρώτες προσπάθειες να στρωθούν τα τραπέζια διαλόγου.
Με την Αθήνα να πρέπει να διατηρήσει ζωντανή και την εντύπωση ότι θέλει διάλογο και προσανατολίζεται σε λύσεις…
Γιατί όπως στην Τουρκία υπάρχει ένα βαθύ κράτος, έτσι υπάρχει και το βαθύ κράτος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που έχει μάθει να υπερασπίζεται την Άγκυρα και να υπεραμύνεται του ρόλου και της διατήρησης της στο δυτικό στρατόπεδο, ακόμα και με θυσίες άλλων.
