Με μεγάλη θλίψη αποχαιρέτησα την Παρασκευή τον Θόδωρο Πάγκαλο. Αν και στη περίπτωση του Πάγκαλου δεν υπάρχει αποχαιρετισμός. Η ένταση και η γοητεία της προσωπικότητάς του ήταν τέτοια που σβήνουν τη λήθη. Κοινώς δεν μπορεί να ξεχαστεί.
Κοιτάζοντας τη γαλανόλευκη που σκέπαζε τη σορό του τον ζωντάνεψα στο μυαλό μου όπως τον γνώρισα ως νέος φοιτητής στο Παρίσι: ρωμαλέο, χειμαρρώδη διανοούμενο της αλλαγής για μια καλύτερη κοινωνία.
Ο Θόδωρος Πάγκαλος είχε μεγάλη μόρφωση και μία πτυχή έντονη διανοούμενου της πολιτικής, άλλωστε ξεκίνησε στο Παρίσι ως ακαδημαϊκός. Εγραφε και είμαι βέβαιος ότι θα δούμε στο μέλλον έργα του. Αγάπησε όμως περισσότερο τα κοινά. Ηταν ευφυής με πολιτική οξυδέρκεια. Ο λόγος του κοφτερός έσκιζε τις στερεότυπες λογικές με την αντισυμβατικότητά του. Είχε το τεράστιο ταλέντο να βάζει τίτλους στην ιστορία. Οπως το ιστορικό «μαζί τα φάγαμε» που με δύο λέξεις χαρακτήρισε μία ολόκληρη εποχή.
Η εντιμότητα και η αλήθεια ήταν στη βάση των πιστεύω του. Και ένιωθε πιεστική την ανάγκη να εκφράσει δημόσια και αντισυμβατικά τις θέσεις του αφυπνίζοντας με την ωμότητά του και πληρώνοντας ο ίδιος συχνά βαρύ πολιτικό τίμημα.
Τον έλεγαν παρορμητικό. Και πράγματι έτσι φαινόταν. Στην πραγματικότητα όμως η στιγμή και ο τρόπος ήταν αναπάντεχος και γι’ αυτό συναρπαστικός. Δεν ήταν κουβέντα όμως στον αέρα αλλά συμπύκνωση της δικής του αλήθειας. Αλήθεια που μόνο αυτός είχε την τόλμη να εκφράσει δημόσια.
Φαινόταν αντιφατικός. Στην πραγματικότητα ήταν ελεύθερος και γι’ αυτό εραστής του φαινομενικά παράδοξου.
Διέθετε γοητεία και χιούμορ, μόρφωση και εμπειρίες που ξεχείλιζαν και κυρίως, όπως όλοι οι ευφυείς, αυτοσαρκασμό.
Η πολιτική του διαδρομή σφραγίστηκε από τις ρήσεις του.
Η πράξη του, από την παρουσία του στο υπουργείο Εξωτερικών. Βαθύς γνώστης των ευρωπαϊκών θεμάτων, με διεθνή αντίληψη και πατριωτική συνείδηση. Συνέβαλε σημαντικά στη μεγαλύτερη μεταπολιτευτική διπλωματική επιτυχία της χώρας μας μαζί με τον Γιάννο Κρανιδιώτη και με τη συνεργασία του Γιώργου Παπανδρέου που τον διαδέχθηκε στο ΥΠΕΞ υπό την πρωθυπουργία του Κώστα Σημίτη την είσοδο της Κύπρου στη ΕΕ αυτούσιας, χωρίς αστερίσκους όπως τότε πολλοί προεξοφλούσαν.
Με ικανοποίηση και ευθύνη ανέλαβε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου σε μία κυβέρνηση γενναίων, με το βαρύ καθήκον αντιμετώπισης της επικείμενης πτώχευσης της χώρας και των πολιτών στην ασφαλώς μεγαλύτερη εθνική κρίση της μεταπολίτευσης για την οποία δεν είχε ευθύνη. Συνέβαλλε στο έντονο μεταρρυθμιστικό έργο της το οποίο αδικήθηκε από τη σκιά του μνημονίου (για την ακρίβεια του πρώτου ελαφρύτερου μνημονίου από τα τρία).
Εφυγε μεγάλος σε όλα του, όπως είπε συγκινητικά ο γιος του Ανδρέας αλλά πτωχός. Τα έδωσε όλα στην πολιτική. Ο αξέχαστος Θόδωρος Πάγκαλος ήταν πολιτικός που χαρακτήρισε την εποχή του, τη χρωμάτισε και τη γέμισε. Και γι’ αυτό σημαντικός.
