«Πολλοί κοιτάνε, λίγοι βλέπουν»

Ο ρόλος που ανέλαβε ο Προμηθέας Σπυρίδης στο επόμενο κεφάλαιο του οίκου Minas είναι να συνεχίζει ό,τι του έμαθε ο πατέρας του, Μηνάς. Να επινοεί αντικείμενα παρατηρώντας τον κόσμο γύρω του και μέσα του. Μαζί με τον αδελφό του Αρίωνα στο εργαστήριο δημιουργίας κοσμημάτων και ντιζάιν αντικειμένων συμπληρώνουν το μωσαϊκό αυτού του ιδιαίτερου οργανικού συνόλου που ξεκίνησε ο ιδρυτής της οικογενειακής επιχείρησης. Ο πολυταξιδεμένος Μηνάς, ανοιχτός στον κόσμο, στους πολιτισμούς, στις κουλτούρες, μετέφερε στους γιους του τη φιλοσοφία του: «Η γραμμή στο άσπρο χαρτί, εκεί που γεννιούνται πράγματα». Και από αυτό το σημείο ξεκίνησαν την επίσκεψη στο αρχείο του δημιουργού για να γυρίσουν σελίδα. Ενας κρίκος, σχεδιασμένος στη Νέα Υόρκη στα τέλη της δεκαετίας του 1970, ήταν η αρχή μιας νέας ιστορίας την οποία ανέλαβε να υπογράψει ο Προμηθέας:

«Είναι η πρώτη φορά που από αυτό το σχέδιό του δημιουργείται και παρουσιάζεται μια αλυσίδα που αντικατοπτρίζει τη σχεδιαστική φιλοσοφία του οίκου Minas. Κάθε χειροποίητος κρίκος ενώνεται με τον επόμενο με φωτιά και συγκόλληση, μέχρι να γίνουν αλυσίδα. Αυτό που έχουμε ανακαλύψει με τα χρόνια είναι ότι η κάθε αγορά έχει τις δικές της προτιμήσεις. Στην Ελλάδα, μας προτιμούν ιδιαίτερα στο κρεμαστό κόσμημα. Στο εξωτερικό πάμε κατευθείαν με τα βαριά, τα μεγάλα, τα κλασικά σχέδια του Μηνά, γιατί ο κόσμος αυτά αναγνωρίζει πιο εύκολα. Είναι τα μεγάλα βραχιόλια, τα μεγάλα κολιέ, τα σκουλαρίκια. Αυτά είναι και η ταυτότητά μας σε χρυσό και σε ασήμι».

Μιλάμε για ένα είδος κοσμημάτων που μοιάζουν με γλυπτά.

Γι’ αυτό και κάναμε στην πρόσφατη εκδήλωσή μας στην πέτρινη αποθήκη στο λιμάνι του Πειραιά ένα μεγάλων διαστάσεων γλυπτό, με ύψος περίπου δυόμισι μέτρα, από ανοξείδωτο ατσάλι και βυθισμένο πάνω σε μαύρο μάρμαρο, που δίνει την αίσθηση του νερού. Το σχέδιό του προέρχεται από το αρχείο του οίκου Minas και αποτελεί τον αρχικό κρίκο που είχε σχεδιάσει τη δεκαετία του 1970 ο Μηνάς και έδωσε τον τίτλο του δικού μας νέου εγχειρήματος, το οποίο δουλέψαμε με τον αδελφό μου Αρίωνα. Το ονομάζουμε Unchained Project. Τα κοσμήματά μας αποτελούν μία φυσική εξέλιξη στην οικογενειακή συνέχεια. Θέλαμε να κάνουμε κι εμείς με τη σειρά μας κάποια γλυπτά. Το ξεκινήσαμε με την αλυσίδα γιατί είναι κομμάτι χειροποίητο, απαιτητικό, δύσκολο, δυσεύρετο.

Ξεκινάτε ένα νέο κεφάλαιο με αυτόν τον κρίκο;

Ο κρίκος που συμβολίζει το Unchained Project έχει κάτι το παράδοξο. Ενώ είναι το συνδετικό μας στοιχείο, το νόημα που θελήσαμε να περάσουμε είναι ότι ουσιαστικά είμαστε πλέον αδέσμευτοι. Ναι μεν μας ενώνει το παρελθόν, η ιστορία του οίκου Minas, αλλά είμαστε και εμείς ο επόμενος κρίκος της όπου καθένας μπορεί να κάνει και το δικό του σχέδιο, τα δικά του δεσίματα, τις δικές του ενώσεις. Δεν θέλουμε να είμαστε δεμένοι, συνέχεια με το ίδιο και το ίδιο.

Αυτό συμβαίνει πάντα στις οικογένειες που κάνουν κόσμημα, μετά από χρόνια οι γενιές μένουν στην αναπαραγωγή των ίδιων πραγμάτων και τα συστατικά του DNA, η ταυτότητα μιας επώνυμης δημιουργίας φθίνει και εξαφανίζεται. Εμείς συνεχίζουμε αυτό που ξέρουμε και εξερευνούμε τις δυνατότητές μας.

Αρα επεξεργαστήκατε το παρελθόν σας, τη «βαριά σκιά» του Μηνά, με την έννοια ότι σας έχει κληροδοτήσει ένα σημαντικό κεφάλαιο στο ντιζάιν κόσμημα και εσείς το αντιμετωπίζετε ως δική σας επόμενη κίνηση.

Το θέμα είναι να περάσουμε το μήνυμα. Εμείς δεν νιώθουμε κάποια ανασφάλεια. Προφανώς και υπάρχει ένα εσωτερικό άγχος για το τι θα κάνουμε μετά, πώς θα διαχειριστούμε το αύριο, αλλά αυτό είναι και μέρος της δημιουργικής διαδικασίας και μαθαίνεις να ζεις με αυτό.

Αφού ξεχωρίσατε το παρόν από το παρελθόν, πώς βλέπετε μπροστά το μέλλον;

Η εταιρεία έχει κλίση να εξερευνά καινούργια πράγματα. Αλλωστε ούτε ο Μηνάς είχε κολλήσει σε ένα αντικείμενο. Εκανε αντικείμενα ζωής, όπως τα αποκαλούσε, και ήταν όλα γλυπτά. Πάνω σε αυτήν τη γραμμή με ενδιαφέρει σχεδιαστικά να αποδώσω διάφορες ιδέες που έχω για έπιπλα. Για την ώρα έχω φτιάξει κάποια πρωτότυπα για καρέκλες, πολυθρόνες, σκαμπό και τραπέζι. Οπότε η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων είναι να συνεχίσουμε πατώντας στο μότο του Μηνά, ο οποίος, ανήσυχος πάντα, σκεφτόταν το επόμενο, ρωτώντας τον εαυτό του και όλα τα μέλη της οικογένειας «what’s next?».

Οταν σχεδιάζετε, διαβάζετε διαφορετικά τον περίγυρό σας ή είναι κάτι πιο απτό, που θα δώσει λύση σε μία ανάγκη;

Πολλοί κοιτάνε, λίγοι βλέπουν. Είναι σημαντικό να ξέρεις τι γίνεται όταν κοιτάς ένα αντικείμενο: γιατί είναι φτιαγμένο με κάποιο τρόπο, ποιες είναι οι καμπύλες του, για ποιο λόγο είναι αυτή η μορφολογία του. Αυτό μου το έχει μάθει ο Μηνάς. Νομίζω απλά το ξέραμε και οι δυο μας. Υπήρχε ένας εσωτερικός διάλογος με τα πράγματα που μας κάνει να σκεφτόμαστε και να βρίσκουμε τι είναι αυτό στο οποίο πρέπει να στρέψουμε το βλέμμα.

Πότε ξεκινήσατε να καταλαβαίνετε για ποιο λόγο γίνονται τα πράγματα;

Από παιδί, όταν εκείνος δούλευε στο σπίτι και τον έβλεπα να σκαλίζει. Η δουλειά που έκανε όταν βρισκόταν στο σπίτι ήταν ασύγκριτα πιο δυνατή από το εργαστήριο. Κοντά του σκάλιζα, σχεδίαζα και επειδή είχαμε και πολλά εργαλεία στο σπίτι και εγώ και ο Αρίωνας μπορούσαμε να χρησιμοποιούμε ό,τι εργαλείο βρισκόταν στα χέρια μας.

Με ποια μέσα δουλεύετε την πρώτη ιδέα ενός αντικειμένου;

Ολα ξεκινάνε με μολύβι πάνω στο χαρτί, αυτό δεν αλλάζει. Η βασική ιδέα στη συνέχεια αποκτά φυσική μορφή, μετά αρχίζεις να την επεξεργάζεσαι λίγο, να τη δουλεύεις περισσότερο και να βρίσκεις αν έχει κάποιο πρόβλημα για να το διορθώσεις. Το κάνω στο χέρι, αλλά για να βοηθήσουμε την παραγωγή όταν για παράδειγμα αλλάζουμε μεγέθη στα δαχτυλίδια, συνεχίζω το μοντέλο με τη βοήθεια του υπολογιστή, σκανάροντας το αντικείμενο. Ο υπολογιστής μάς έχει διευκολύνει σε πάρα πολλά πράγματα στην παραγωγή, αλλά για εμάς δεν είναι το άλφα και το ωμέγα.

Μπαίνετε στον ανταγωνισμό του ακριβού κοσμήματος με μία νέα χειροποίητη συλλογή;

Θα πάρουμε μέρος σε δύο εμπορικές εκθέσεις στο Λος Αντζελες και το Λας Βέγκας, αλλά επειδή η ταυτότητά μας ήταν πάντα το χειροποίητο κόσμημα θα παρουσιαστούμε με τα αμιγή κομμάτια της ταυτότητάς μας. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχουμε ετοιμάσει νέα κοσμήματα. Λίγο πριν από το μεγάλο μου ταξίδι στην Ιαπωνία πειραματίστηκα και έκανα ένα καινούριο βραχιόλι. Ηταν η πρώτη φορά που καταπιανόμουν με ένα μεγάλο κομμάτι, οπότε ρίχτηκα με πείσμα στη δουλειά για να το τελειώσω. Ηταν ένα στοίχημα με τον εαυτό μου ότι θα γινόταν. Βγήκε πολύ ωραίο και το είδα ολοκληρωμένο όταν επέστρεψα μετά από δύο μήνες που το ετοίμασαν στο εργαστήριο.

Τι φέρατε από αυτό το ταξίδι στην Ιαπωνία;

Πρώτον, την ικανοποίηση της επίσκεψης σε αυτήν τη χώρα που τη γνώρισα στα παιδικά μου χρόνια μέσα από τα βιβλία που είχε ο Μηνάς στο σπίτι. Ετσι ξεκίνησε να μου αρέσει η κουλτούρα και η νοοτροπία της, που είναι κάτι πολύ συγκεκριμένο και διαφορετικό από εμάς. Αυτός ο άλλος τρόπος με οδήγησε στο να θέλω να μάθω ιαπωνικά όταν ήμουν μικρός. Εκανα τέσσερα χρόνια, είχα μάθει και να γράφω, ήξερα και λίγο καλλιγραφία. Φυσικά τα ξέχασα γιατί δεν υπήρχε κανείς να τα μιλήσω. Αλλά τώρα που βρέθηκα εκεί ένιωσα ότι η Ιαπωνία με απορροφούσε και με καλούσε να μείνω κοντά της. Ομως με έπιασαν ενοχές, σκέφτηκα ότι το να λείπω δύο μήνες ήδη είναι πολύ μεγάλο διάστημα και γύρισα.

Ηταν ταξίδι έρευνας και μαθητείας;

Ητανε κυρίως μια γενική διερεύνηση. Με αφορμή ότι πήγα διακοπές, πήγα να πάρω έμπνευση και βρέθηκα με μία απέραντη βιβλιοθήκη εικόνων που καθημερινά την εμπλούτιζα. Είδα απέραντους κήπους, είδα χώρους τέχνης, μάστορες, τεχνίτες, εργαστήρια. Εκτός από τις 6.000 φωτογραφίες στο κινητό μου, έχω γεμίσει με εικόνες και την κάμερά μου. Καθώς έχω φωτογραφική μνήμη, να μη σας πω πόσα άλλα πράγματα ανακαλώ από αυτά που είδα και από τους ανθρώπους που συνάντησα. Ολα αυτά σε βοηθάνε στο να δημιουργήσεις και κάτι καινούργιο. Προφανώς βλέπεις, για παράδειγμα, καρέκλες. Και έχω δει τώρα 500 καρέκλες, αλλά ξέρω ότι έχουν ένα σχήμα για κάποιο λόγο. Και έτσι συνεχίζω στον δικό μου τρόπο. Κάθε μέρα εκεί σχεδίαζα. Ο,τι έβλεπα δούλευε υπόγεια μέσα μου και έβγαινε μετά στο χαρτί.

Η έμπνευση ερχόταν από άψυχα αντικείμενα ή έμψυχα όντα;

Πιο πολύ μου μιλούσαν τα αντικείμενα. Κι αυτό γιατί η Ιαπωνία ήταν για πολλά χρόνια απομονωμένη και κατάφερε να διατηρήσει την ομορφιά της που σήμερα την ανακαλύπτεις σε πολλά και διαφορετικά πράγματα. Αλλά και οι άνθρωποι είναι πολύ ενδιαφέροντες. Ο τρόπος που εκτελούν τα καθήκοντα της ημέρας είναι απόλυτος. Από τη στιγμή που ξυπνάνε έως την ώρα που θα κοιμηθούν είναι αφοσιωμένοι στον σκοπό τους. Αυτό το συνάντησα όπου πήγα. Στο Τόκιο, το Κιότο, στα χωριά του Βορρά, όπου υπάρχουν μόνο ξυλουργεία που φτιάχνουν μόνο έπιπλα. Μάλιστα στο Κιότο είδα κάτι που αληθινά με εντυπωσίασε. Ηταν ένας τεχνίτης που τοποθετούσε κεραμίδια στη στέγη. Αλλά πριν τοποθετήσει το κάθε κεραμίδι, λείαινε τις γωνίες του για να μην κόβουν. Αυτό εννοώ απόλυτη αφοσίωση στην ομορφιά της λεπτομέρειας. Κι αυτό κατάφερα να φέρω μαζί μου επιστρέφοντας.