Διαστάσεις ασύλληπτης τραγωδίας λαμβάνει το ναυάγιο με το σκάφος που μετέφερε μετανάστες στην Πύλο. Αν δε, επιβεβαιωθεί η πληροφορία ότι στα αμπάρια του αλιευτικού, υπήρχαν 100 παιδιά, τότε δεν θα υπάρχουν λέξεις για να περιγράψει κανείς το μέγεθος της φρίκης σε ένα ακόμη ταξίδι θανάτου στη Μεσόγειο.
Το πολύνεκρο ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου «πάγωσε» τις πολιτικές εκδηλώσεις των κομμάτων, ενώ η υπηρεσιακή κυβέρνηση κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος
Όλη τη νύχτα οι έρευνες για τον εντοπισμό και τη διάσωση αγνοουμένων μεταναστών στη θαλάσσια περιοχή του ναυαγίου ανοιχτά της Πύλου, συνεχίστηκαν, ωστόσο σύμφωνα με πληροφορίες από το λιμενικό οι ελπίδες να βρεθεί κάποιος άλλος ζωντανός είναι ελάχιστες.
Οι νεκροί που έχουν ανασυρθεί από τη θάλασσα ανέρχονται στους 79 ενώ οι διασωθέντες είναι μέχρι στιγμής 109. Υπάρχει έχει ένα μεγάλο ερώτημα σχετικά με τον συνολικό αριθμό των επιβαινόντων, που σύμφωνα με τις μαρτυρίες των διασωθέντων είναι περί τους 600-750 άτομα.
Παράλληλα τα ντοκουμέντα που βλέπουν το φως της δημοσιότητας όσο περνούν οι ώρες είναι σοκαριστικά, αναφορικά με τις συνθήκες που επικρατούσαν πάνω στο αλιευτικό.
Να σημειωθεί ότι οι εκτιμήσεις όσων έχουν ζήσει παρόμοια περιστατικά είναι ότι με την αναστάτωση που προκλήθηκε μεγάλο μέρος των ανθρώπων που βρίσκονταν στο πλοίο πήγαν στη μία πλευρά του σκάφους, το βάρος μετατοπίστηκε και αναποδογύρισε.
Όλοι άνδρες και μία γυναίκα
Οι διασωθέντες είναι στην πλειοψηφία τους άνδρες, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι γυναίκες και παιδιά είχαν μπει στα αμπάρια του σκάφους για να προφυλαχθούν από τις άσχημες καιρικές συνθήκες. Μάλιστα, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες ανάμεσα στους νεκρούς βρέθηκε και μια γυναίκα.
Σύμφωνα με μαρτυρία διασωθέντα – ασθενή σε γιατρό «περίπου 100 παιδιά είναι στα αμπάρια». Στο νοσοκομείο της Καλαμάτας νοσηλεύονται 30 άτομα και η κατάστασή τους κρίνεται διαχειρίσιμη. Είναι από 16- 49 ετών, όλοι άνδρες.
Λίγο πριν τις 23:00 χθες Τετάρτη πλωτό ανοιχτής θαλάσσης του Λιμενικού Σώματος κατέπλευσε στο λιμάνι της Καλαμάτας, μεταφέροντας πτώματα.
Να σημειωθεί ότι έχει ενεργοποιηθεί και η ομάδα αναγνώρισης θυμάτων που θα πάρει δείγματα DNA και από τις σορούς και από τους επιζώντες για να μπορέσει να ταυτοποιήσει τα θύματα.
Κλιμάκια της αστυνομίας, του Λιμενικού, της Πυροσβεστικής, του στρατού, του δήμου Καλαμάτας και της Περιφέρειας βρίσκονται στο λιμάνι της Καλαμάτας ώστε να συνδράμουν στις επιχειρήσεις.
Σε χώρο μπροστά στο λιμάνι στήθηκαν σκηνές από οργανώσεις όπως η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης.
Διασωθέντες έχουν μεταφερθεί σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στις αποθήκες του λιμανιού της πόλης, όπου τους παρέχεται φαγητό, κουβέρτες. Πιθανόν σήμερα θα μεταφερθούν σε δομή φιλοξενίας.
Στέλνουν φωτογραφίες
Ορισμένοι του στέλνουν φωτογραφίες και παραθέτουν στοιχεία ρωτώντας τον αν έχει δει τον συγγενή τους τον οποίο αναζητούν.
Την ίδια ώρα δέχεται συνεχείς κλήσεις από άγνωστους αριθμούς που καλούν από χώρες όπως η Συρία και το Πακιστάν, από ανθρώπους που αγωνιούν για την τύχη των δικών τους.
«Μου έχουν στείλει φωτογραφίες» ρωτώντας «αν τους έχουμε δει» και «πρέπει να λυθεί το πρόβλημα της ενημέρωσης των συγγενών», επέμεινε.
Οι διασωθέντες είναι άντρες, ηλικίας 16-40 ετών. Αντιμετώπισαν κυρίως υποθερμία, λιποθυμικά επεισόδια, υπογλυκαιμικά επεισόδια και πνευμονίες.
«Οι άνθρωποι ήταν σοκαρισμένοι, εμείς κοιτάζαμε το ιατρικό τους θέμα, προσπαθούσαμε μέσω εφαρμογής στο κινητό να επικοινωνήσουμε γιατί δεν μιλούσαν άλλη γλώσσα παρά μόνο αραβικά, οπότε ρωτούσαμε μέσω εφαρμογής να μας δώσουν κάποιες πληροφορίες αν πονάνε αν έχουν δύσπνοια, πώς νιώθουν, αν έχουν κρυάδες.
«100 παιδιά στα αμπάρια»
Με δάκρυα στα μάτια περιγράφει ένας γιατρός τη συζήτηση που είχε με πρόσφυγα που σώθηκε από το σκάφος, που –όπως φαίνεται στις σοκαριστικές φωτογραφίες- ήταν υπερφορτωμένο.
«Εγώ να σας πω η στιγμή που συγκινήθηκα πάρα πολύ ήταν όταν έδωσα το τηλέφωνο μου να πάρουν να επικοινωνήσουν, να μιλήσουν με την οικογένεια τους στην Αίγυπτο. Αυτό με συγκίνησε» λέει συγκινημένος ο γιατρός και στη συνέχεια αναφέρει ότι τον ρώτησε αν υπάρχουν παιδιά και μου είπε ναι κάνοντας λόγο για περίπου 100.
Σε ντοκουμέντο που παρουσιάζει η ΕΡΤ από την συνομιλία γιατρού του νοσοκομείου της Καλαμάτας με διασωθέντα του ναυαγίου, φαίνεται να καταγράφεται ο ακριβής αριθμός των επιβατών, που ανέρχεται σε 750. Μάλιστα, πολλοί από αυτούς φέρεται να είναι μικρά παιδιά.
Τι έλεγαν οι πρόσφυγες στην επικοινωνία τους με ακτιβιστές
Με ανάρτησή της στο Facebook η ακτιβίστρια Nawal Soufi, η οποία ήταν η πρώτη που επικοινώνησε με τους επιβάτες του πλοίου όπως αναφέρει το Alarm Phone, εξουσιοδοτεί τους δημοσιογράφους να μεταδώσουν τη μαρτυρία της από την επικοινωνία που είχε με τους πρόσφυγες τις κρίσιμες ώρες πριν από το ναυάγιο.
Τα όσα αναφέρει δίνουν μία σαφέστερη εικόνα για την κατάσταση που είχαν περιέλθει οι εκατοντάδες επιβάτες οι οποίοι φοβόντουσαν ότι δεν θα τα καταφέρουν, ενώ σύμφωνα με όσα λέει η κ. Soufi όχι μόνο δεν αρνήθηκαν βοήθεια, όπως αναφέρει το λιμενικό, αλλά τη ζητούσαν πάση θυσία.
Όπως περιγράφει το σκάφος είχε μείνει χωρίς οδηγό – καθώς το είχε εγκαταλείψει – και οι επιβάτες του δεν μπορούσαν πλέον να κατευθυνθούν προς Ιταλία καθώς δεν γνώριζαν πώς να φτάσουν εκεί. Σημειώνει μάλιστα πως αν της είχαν εκφράσει την επιθυμία να συνεχίσουν προς Ιταλία χωρίς συνδρομή βοήθειας η ίδια προφανώς θα ενημέρωνε εκ νέου τις ιταλικές, μαλτέζικες και ελληνικές αρχές για το αίτημά τους.
Ακόμα είναι χαρακτηριστική η εικόνα που μας μεταφέρει, όταν ένα παραπλέον πλοίο πλησίασε το αλιευτικό το έδεσε με δύο σχοινιά και άρχισε να πετά νερά – προφανώς για βοήθεια – με τους πρόσφυγες να φοβούνται ότι η μετακίνηση των επιβατών για να φτάσουν τα νερά μπορεί να αναποδογυρίσει το υπερφορτωμένο πλεούμενο για αυτό και απομακρύνθηκαν ελαφρώς προκειμένου να προλάβουν τα χειρότερα.
Η μαρτυρία
«Στις 13 Ιουνίου 2023, τις πρώτες πρωινές ώρες, οι μετανάστες που επέβαιναν σε μια βάρκα με 750 άτομα επικοινώνησαν μαζί μου και μου μίλησαν για το δράμα τους. Μετά από πέντε ημέρες ταξιδιού, το νερό είχε τελειώσει, ο οδηγός της βάρκας τους είχε εγκαταλείψει στην ανοιχτή θάλασσα και υπήρχαν επίσης έξι πτώματα στο σκάφος. Οι μετανάστες δεν γνώριζαν ακριβώς πού βρίσκονταν, αλλά χάρη στην άμεση θέση του τηλεφώνου Turaya, μπόρεσα να μάθω την ακριβή τους θέση και να ειδοποιήσω τις αρμόδιες αρχές.
Ωστόσο, η κατάσταση περιπλέχθηκε όταν μια βάρκα πλησίασε το σκάφος, έδεσε σχοινιά σε δύο σημεία του σκάφους και άρχισε να πετάει μπουκάλια με νερό. Οι μετανάστες αισθάνθηκαν μεγάλο κίνδυνο, καθώς φοβόντουσαν ότι τα σχοινιά θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανατροπή της βάρκας και ότι οι αψιμαχίες στο σκάφος για να πάρουν νερό θα μπορούσαν να προκαλέσουν τη βύθισή του. Για το λόγο αυτό, απομακρύνθηκαν ελαφρώς από το πλοίο για να αποφύγουν ένα ναυάγιο.
Κατά τη διάρκεια της νύχτας, η κατάσταση στο σκάφος έγινε ακόμη πιο δραματική: οι μετανάστες ήταν μπερδεμένοι και δεν καταλάβαιναν αν επρόκειτο για επιχείρηση διάσωσης ή για έναν τρόπο να θέσουν τη ζωή τους σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο.
Παρέμεινα σε επαφή μαζί τους μέχρι τις 11 το βράδυ ώρα Ελλάδας, προσπαθώντας να τους καθησυχάσω και να τους βοηθήσω να βρουν μια λύση. Όλη την ώρα με ρωτούσαν τι έπρεπε να κάνουν και τους έλεγα συνεχώς ότι η ελληνική βοήθεια θα ερχόταν. Σε αυτό το τελευταίο τηλεφώνημα, ο άνθρωπος με τον οποίο μιλούσα μου είπε: «Νιώθω ότι αυτή θα είναι η τελευταία μας νύχτα στη ζωή».
Όταν οι μετανάστες απομακρύνθηκαν ελαφρώς από τη βάρκα, δεν υπήρχε πρόθεση να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς την Ιταλία, γιατί δεν θα ήξεραν πώς να πλεύσουν στα ιταλικά ύδατα, καθώς ο πραγματικός οδηγός της βάρκας έλειπε και ρωτούσαν συνεχώς τι να κάνουν. Χρειάζονταν οπωσδήποτε βοήθεια στο σημείο στο οποίο βρίσκονταν και αν μου είχαν εκφράσει την πρόθεσή τους να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς την Ιταλία, προφανώς θα είχα στείλει ενημέρωση στη Μάλτα, την Ελλάδα και την Ιταλία, αλλά οι μετανάστες δεν είπαν ποτέ κάτι τέτοιο.
Είναι ποτέ δυνατόν η φυγή των μεταναστών από την κατάσταση κινδύνου στην οποία βρίσκονταν να ερμηνεύτηκε από τις ελληνικές αρχές ως φυγή από τη διάσωση; Αυτά είναι ερωτήματα που δεν μπορώ να απαντήσω, αλλά μπορώ να βεβαιώσω ότι αυτοί οι άνθρωποι ζητούσαν πάντα να διασωθούν από οποιαδήποτε χώρα.
Αυτή είναι η τελευταία ακριβής θέση που εστάλη από το τηλέφωνο Turaya και κοινοποιήθηκε στη Μάλτα, την Ελλάδα και την Ιταλία.
To χρονικό
Το σκάφος είχε αναχωρήσει από το Τομπρούκ της Λιβύης και βυθίστηκε σε διεθνή ύδατα, στα ανοιχτά της Πελοποννήσου.
Πρόκειται για ένα αλιευτικό σκάφος 35 περίπου μέτρων, με αρκετά μεγάλο πλάτος, πράγμα το οποίο θα δώσει και απαντήσεις σχετικά με τις αιτίες του ναυαγίου. το πλήρωμα του πλοίο δεν δεχόταν καμία βοήθεια από τη στιγμή που βρέθηκε στο σημείο, παρά τις εκκλήσεις του Λιμενικού Σώματος που έσπευσε στο σημείο από την πρώτη στιγμή.
Από την Τρίτη το βράδυ έως και τα ξημερώματα της Τετάρτης, το πλοίο ήταν ακυβέρνητο, και πιθανότατα ο κυβερνήτης να το είχε εγκαταλείψει. Μάλιστα, όταν πλησίασε το αλιευτικό, ένα εμπορικό πλοίο, τους ζήτησαν μόνο νερό και τίποτε άλλο, ούτε και βοήθεια από την Ελλάδα και από τα παραπλέοντα σκάφη.
Σύμφωνα με το Λιμενικό, κατά τον εντοπισμό τους κανένας εκ των διασωθέντων δεν έφερε σωστικό εξοπλισμό.
Σύμφωνα με πληροφορίες η Frontex είχε εντοπίσει το πλοίο ωστόσο ρώτησε εάν χρειάζεται βοήθεια, ενώ ερωτήματα εγείρονται σχετικά με το εάν έπρεπε να κληθούν σκάφη του ελληνικού Λιμενικού αλλά και όσα σκάφη μπορούσαν να βοηθήσουν. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν παραπλέοντα σκάφη, γίνεται έρευνα για την ανεύρεση επιζώντων, ενώ από το πρωί θα σπεύσουν περισσότερα σκάφη του Λιμενικού αλλά θα ξεκινήσουν και εναέρια μέσα.
«Αρνήθηκαν κατηγορηματικά κάθε βοήθεια»
Ο εκπρόσωπος Τύπου του Λιμενικού Σώματος, Πλωτάρχης Νικόλαος Αλεξίου μίλησε στο «Κοινωνία Ώρα MEGA» για το ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου.
«Η ενεργοποίηση που έγινε χθες ήταν από το ελληνικό Λιμενικό κατόπιν ειδοποίησης από τον ιταλικό θάλαμο επιχειρήσεων και επιστρατεύτηκε κι ένα εναέριο μέσο της Frontex το οποίο περιπολούσε στην περιοχή. Δικαιοδοσία στην συγκεκριμένη περιοχή έχει η Ελλάδα από άποψη έρευνας και διάσωσης, δεν παίζει ρόλο εάν είναι εκεί η Frontex. Ούτως η άλλως παρόλο που έχει γίνει 47 ναυτικά μίλια νοτιοδυτικά της Πύλου, είναι σε διεθνή ύδατα, αλλά δικαιοδοσίας της Ελλάδας σε επίπεδο έρευνας και διάσωσης», ανέφερε αρχικά.
Και συνέχισε σχετικά με την βοήθεια της Ελλάδας αλλά και της Frontex: «Το πλοίο αφού εντοπίστηκε και από τα ελικόπτερα του Λιμενικού αλλά και από το αεροπλάνο της Frontex, εν συνεχεία προσεγγίστηκε από παραπλέοντα πλοία που είχε επιστρατεύσει το ελληνικό Λιμενικό. Από το πρώτο φορτηγό πήραν τροφοεφόδια και στη συνέχεια αρνήθηκαν οποιαδήποτε συνδρομή. Από το 2ο φορτηγό αρνήθηκαν ακόμα και τα τροφοεφόδια. Εμείς ως Ελλάδα ενεργοποιήσαμε τις δικές μας δυνάμεις και ό,τι προβλέπεται από τα σχέδια για τα παραπλέοντα πλοία και ήμασταν στο σημείο. Επιχειρήσαμε και τηλεφωνικά να συνεννοηθούμε μαζί τους και να προσπαθήσουμε να τους βοηθήσουμε, αρνήθηκαν κατηγορηματικά και είπαν ότι θέλουν να παραμείνουν στο πλωτό και να πάνε Ιταλία και δεν θέλουν να έρθουν στην Ελλάδα. Αυτό είπαν και στο πλωτό το δικό μας».
Γιατί δεν παρενέβη το ελληνικό Λιμενικό αφού είδε ότι πρόκειται για λαθραία διακίνηση μεταναστών;
«Είναι ένα αλιευτικό σκάφος 25-30 μέτρων, πάρα πολύ παλιό σκάφος με πολλούς ανθρώπους πάνω στο εξωτερικό κατάστρωμα. Το βράδυ όταν έφτασε το Λιμενικό και το είδαν μακροσκοπικά, όταν ο άλλος σου αρνείται κατηγορηματικά κάθε βοήθεια, δεν μπορείς με το ζόρι να του επιβάλλεις να εκτρέψει την πορεία του γιατί αυτό που θα καταφέρναμε να κάνουμε είναι να προκαλέσουμε ένα ναυτικό ατύχημα νωρίτερα από την ώρα που συνέβη», τόνισε ο κ. Αλεξίου.
«Ανάλογα με την περιοχή των θαλασσίων ζωνών και ανάλογα με το έγκλημα που τελείται, έχει διαφορετικές δυνατότητες πράξεως. Εν προκειμένω οποιαδήποτε ενέργεια κάναμε και να τους τραβήξουμε χωρίς τη θέλησή τους, με 100-200 άτομα στο εξωτερικό κατάστρωμα και με την μετατόπιση που έγινε και πιθανότατα προκάλεσε την βύθιση του πλοίου, αν παρεμβαίναμε για το είχαμε προκαλέσει νωρίτερα εμείς οι ίδιοι. Δεν μπορείς με το ζόρι να εκτρέψεις ένα πλοίο. Μιλάμε για ανθρώπους και όχι για φορτίο. Δεν μπορείς να κάνεις επεμβάσεις όταν αυτός που μιλάς αντιδρά. Εμείς μιλούσαμε με διαφορετικούς ανθρώπους και θα δούμε στην πορεία μέσω της προανακριτικής διαδικασίας», τόνισε χαρακτηριστικά.