Τα λάθη και οι αστοχίες που έπνιξαν τον «Τιτάνα»

Κυριακή 14 Απριλίου του 1912. Στο παρθενικό του ταξίδι από το Σαουθάμπτον στη Νέα Υόρκη, το βρετανικό επιβατικό υπερωκεάνιο «Τιτανικός» βυθίζεται στον Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό έπειτα από σύγκρουση με παγόβουνο, παρασέρνοντας στον θάνατο τουλάχιστον 1.505 ανθρώπους: είχε λάβει έξι προειδοποιήσεις για θαλάσσιο πάγο, κι εντούτοις ταξίδευε σχεδόν με μέγιστη ταχύτητα, μια νύχτα χωρίς φεγγάρι.

Η βύθιση του πλοίου ήταν η αφορμή για να θεσπιστούν νέα μέτρα ασφαλείας και η υπογραφή της Σύμβασης Ασφαλείας Ζωής στη Θάλασσα.

Κυριακή 18 Ιουνίου του 2023. Περίπου 1 ώρα και 45 λεπτά αφότου ξεκινά την κατάδυσή του στο ναυάγιο του «Τιτανικού», το τουριστικό βαθυσκάφος «Titan» της αμερικανικής εταιρείας OceanGate Expeditions εξαφανίζεται.

Τα συντρίμμια του ανακαλύπτονται τέσσερις ημέρες αργότερα, έπειτα από εκτεταμένες έρευνες με τη συμμετοχή αεροσκαφών, πλοίων και βαθυσκαφών από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Γαλλία και τη Βρετανία, σε βάθος 3.810 μέτρων, μόλις 488 μέτρα μακριά από την πλώρη του «Τιτανικού».

Η αμερικανική ακτοφυλακή ανακοινώνει πως το βαθυσκάφος υπέστη μία «καταστροφική αποσυμπίεση», προσθέτοντας πως θεωρεί τους πέντε επιβαίνοντες – τον ιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της OceanGate Expeditions Στόκτον Ρας, τον βρετανό δισεκατομμυριούχο Χάμις Χάρντινγκ, τον πακιστανοβρετανό επιχειρηματία Σαχζάντα Ντάγουντ, τον 19χρονο γιο τού τελευταίου Σουλεμάν και τον γάλλο ωκεανογράφο, γνωστό εξερευνητή του «Τιτανικού», Πολ Ανρί Ναρζολέ – νεκρούς.

Υπήρχαν εδώ και τουλάχιστον πέντε χρόνια προειδοποιήσεις για το κύτος του «Titan», που ήταν κατασκευασμένο από ίνες άνθρακα και τιτάνιο, καθώς και για το γεγονός πως η εταιρεία είχε επιλέξει να μην επιδιώξει την πιστοποίησή του και να το λειτουργεί ως πειραματικό σκάφος.

«Σουρεαλιστικές» χαρακτήρισε τις ομοιότητες με το ναυάγιο του «Τιτανικού» ο διάσημος σκηνοθέτης (μεταξύ άλλων και της ομώνυμης ταινίας) και παθιασμένος θαλάσσιος εξερευνητής Ντέιβιντ Κάμερον, καταγγέλλοντας το γεγονός ότι αγνοήθηκαν οι επανειλημμένες προειδοποιήσεις για την ασφάλεια του βαθυσκάφους.

Το δυστύχημα εγείρει λοιπόν αναπόφευκτα ερωτήματα για τη ρύθμιση (ή καλύτερα την έλλειψη ρύθμισης) της εξερεύνησης των θαλασσών σε μεγάλο βάθος. Το «Titan» επιχειρούσε σε διεθνή ύδατα, μακριά από την εμβέλεια πολλών νόμων των ΗΠΑ ή άλλων κρατών.

Δεδομένων, βέβαια, των πόρων που ανέπτυξε η αμερικανική ακτοφυλακή, ειδικοί όπως ο καθηγητής δικαίου Τζορτζ Ρούθλεργκλεν λένε πως θα τους προκαλούσε έκπληξη το να μην απαντήσει η αμερικανική κυβέρνηση στο δυστύχημα με περισσότερη ρύθμιση ή να μην αναλάβει κάποιου είδους δράση o Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός.

Δεν είναι όμως όλοι βέβαιοι πως θα αλλάξουν τα πράγματα. «Θα μπορούσε να υπάρξει μία πρωτοβουλία ώστε να υιοθετήσουν τα κράτη μία διεθνή συνθήκη για τα βάθη του ωκεανού», δήλωσε χαρακτηριστικά στην «Guardian» ο αμερικανός νομικός Φόρεστ Μπουθ. «Θα αντισταθούν όμως σε αυτό ορισμένα έθνη που θέλουν να κάνουν εξορύξεις στον πυθμένα της θάλασσας κ.λπ. Δεν πιστεύω ότι θα γίνει κάτι το ουσιαστικό μόλις κατακαθίσει η μιντιακή σκόνη».

Τα λάθη και οι αστοχίες που οδήγησαν στην τραγωδία του «Titan» μένει να διαλευκανθούν.

Ενας πρώην κυβερνήτης υποβρυχίων του βρετανικού πολεμικού ναυτικού, ο Ράιαν Ράμσεϊ, εκτίμησε πως είτε υπήρξε κάποια αστοχία στην καταπακτή με τους 17 πίρους που χρησιμοποιήθηκαν ώστε να σφραγιστούν μέσα στο βαθυσκάφος οι επιβαίνοντες, είτε υπήρξε κάποια αστοχία στο ίδιο το κύτος πίεσης, με αποτέλεσμα να επέλθει, στη διάρκεια της κατάδυσης, η καταστροφική αποσυμπίεση.