Εάν υπάρξει θετική σύσταση από την Κομισιόν τον Οκτώβριο, η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) μπορεί να ξεκινήσει ή τουλάχιστον να ανοίξει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, δίνοντας έτσι ένα τεράστιο πολιτικό σήμα και δείχνοντας ότι η ΕΕ τηρεί τις υποσχέσεις της, δηλώνει η πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα σε συνέντευξή της στα «ΝΕΑ» και σε μικρή ομάδα ανταποκριτών ευρωπαϊκών εντύπων στις Βρυξέλλες. Η μαλτέζα ευρωβουλευτής μιλά επίσης για τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2024, για την άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων, για το Qatargate. Δηλώνει υπέρ του συστήματος Spitzenkandidat, ενώ σχετικά με την Τουρκία θεωρεί ότι η ολοκλήρωση του εκλογικού κύκλου σε Ελλάδα, Κύπρο και Τουρκία δίνει χρόνο στους ηγέτες αυτών των χωρών να βελτιώσουν τις σχέσεις τους και να σημειώσουν πρόοδο σε θέματα όπως η διχοτόμηση της Κύπρου. Ειδικότερα για το αίτημα του κύπριου προέδρου για μεγαλύτερη εμπλοκή της ΕΕ στην επίλυση του Κυπριακού η κυρία Μέτσολα δηλώνει ότι το Ευρωκοινοβούλιο είναι διατεθειμένο να θέσει στη διάθεση της Κύπρου όλους τους πόρους του για μια βιώσιμη λύση για την επανένωσή της.
Ησασταν η πρώτη πολιτικός της ΕΕ που επισκέφτηκε την Ουκρανία μετά την έναρξη του πολέμου. Ειδικά υπό το φως του τι συνέβη στη Ρωσία, εξακολουθείτε να πιστεύετε ότι η Ουκρανία μπορεί να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο;
Ναι.
Γιατί;
Για πολλούς λόγους. Νομίζω ότι αυτό που συνέβη το περασμένο Σαββατοκύριακο όχι μόνο έδειξε ότι η δύναμη που αποδίδεται στη Ρωσία δεν είναι τόσο ξεκάθαρη όσο θα πίστευε κανείς. Είναι επίσης ξεκάθαρο ότι η (ουκρανική) αντεπίθεση χρειάζεται όσο το δυνατόν περισσότερο. Αυτή η αντεπίθεση σημαίνει ότι η Ουκρανία θα κερδίσει τον πόλεμο τώρα; Δεν είναι αυτό που λέω. Λέω ότι η ΕΕ έχει έναν ρόλο να είναι σε αυτό μακροπρόθεσμα. Το είπα αυτό την 1η Απριλίου του 2022, συνεχίζουμε να το λέμε πιο έντονα από ποτέ. Το ενδέκατο πακέτο κυρώσεων ήταν πολύ καλά νέα. Εξακολουθούμε ως Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να επιμένουμε στο κλείσιμο των «παραθύρων». Υπάρχει ακόμη μεγάλη καταστρατήγηση των προηγούμενων δέκα πακέτων κυρώσεων. Αλλά μαζί με τη συμφωνία για τις αμυντικές προμήθειες και την κοινή πράξη αγοράς πυρομαχικών θα έλεγα ότι η ΕΕ εξακολουθεί να είναι σταθερή. Και η αυριανή συνεδρίαση (σ.σ.: πραγματοποιείται σήμερα Πέμπτη) του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με τον Στόλτενμπεργκ σίγουρα θα το επιβεβαιώσει.
Πόσο μεγάλος είναι ο ρόλος της προοπτικής της ΕΕ για την Ουκρανία σε αυτόν τον αγώνα κατά της Ρωσίας; Αναμένεται η τελική έκθεση το φθινόπωρο ή ίσως τον Δεκέμβριο. Πιστεύετε ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες γνωρίζουν ήδη ότι πρέπει να δώσουν ένα ισχυρότερο σήμα ότι οι Ουκρανοί είναι ευπρόσδεκτοι και ότι υπάρχουν προϋποθέσεις για να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις φέτος;
Ναι. Για δύο λόγους: ο ένας είναι ότι υποσχεθήκαμε. Και πιστεύω ότι η ΕΕ πρέπει να τηρήσει τις υποσχέσεις της. Το πνεύμα με το οποίο αγωνίζονται οι Ουκρανοί δεν είναι μόνο για την υπεράσπιση του εδάφους τους, αλλά είναι για μια προοπτική που για αυτούς είναι θέμα δεκαετιών, συναισθήματος, ανάγκης να ανήκουν. Και δεν είναι μόνο για την Ουκρανία. Το ίδιο είναι και για τη Μολδαβία, το είδα όταν μίλησα σε μια συγκέντρωση εκεί πριν από κάτι λίγο περισσότερο από έναν μήνα. Αλλά επίσης υπάρχει κατανόηση ότι υπάρχουν διαφορετικοί δρόμοι για διαφορετικές χώρες, όμως διαφορετικοί δρόμοι σημαίνει ότι έχουμε διαφορετικά βήματα, πράγμα που σημαίνει ότι όταν γίνεσαι αποδεκτός ως υποψήφια χώρα (πέρυσι), τότε εάν η Επιτροπή εκδώσει τη θετική της σύσταση τον Οκτώβριο, οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις μπορούν να ξεκινήσουν ή τουλάχιστον να ανοίξουν μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Το πολιτικό σήμα θα ήταν τεράστιο, αλλά θα έδειχνε επίσης ότι η ΕΕ εμμένει σε αυτά που λέει.
Πιστεύετε ότι υπάρχει αντίδραση ενάντια σε όλα όσα έχουν γίνει γύρω από την Πράσινη Συμφωνία; Και έπειτα από όσα είπαν ο Εμανουέλ Μακρόν και ο Αλεξάντερ ντε Κρόο για τον απαραίτητο δρόμο, συμφωνείτε σε αυτό ή πιστεύετε ότι πρέπει να επιταχύνουμε το αντίθετο;
Ας μην ξεχνάμε τι έχουμε κάνει ήδη για την Πράσινη Συμφωνία. Επειδή τείνουμε να πηγαίνουμε από το ένα αρχείο στο άλλο και ξεχνάμε κάπως την τεράστια δουλειά που γίνεται στο Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών, στον Μηχανισμό Συνοριακής Προσαρμογής Ανθρακα, στο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα. Ας μην ξεχνάμε επίσης το μεγάλο ξεμπλοκάρισμα στο Μεταναστευτικό, τον νόμο για την ψηφιακή αγορά, τον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες και τον νόμο για την τεχνητή νοημοσύνη. Εχουμε, λοιπόν, κάνει μια τεράστια, παγκόσμιου επιπέδου νομοθεσία. Σχετικά με τον νόμο για την αποκατάσταση της φύσης, δεν είναι η πρώτη φορά που η ψηφοφορία είναι πολύ οριακή στην επιτροπή. Αν μη τι άλλο, χθες είδαμε τη δημοκρατία σε δράση. Το ίδιο είδαμε στην επιτροπή AGRI, στην επιτροπή αλιείας και χθες στην επιτροπή ENVI (περιβάλλοντος). Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι ότι θα υπάρξει πρόταση απόρριψης στην Ολομέλεια από την επιτροπή ENVI, έτσι λειτουργεί. Με άλλα λόγια, θα έχουμε είτε ένα «ναι» είτε ένα «όχι». Σταματά αυτό την Πράσινη Συμφωνία; Θα έλεγα, όχι. Εργαζόμαστε για τις συσκευασίες, εργαζόμαστε για τον οικολογικό σχεδιασμό, θα έχουμε (κανονισμό για) τα φυτοφάρμακα και θα έχουμε μπροστά μας την καλή διαβίωση των ζώων.
Πιστεύετε ότι η ΕΕ έχασε τους αγρότες; Παραμέλησε τους αγρότες και υπάρχει αντίδραση τώρα;
Νομίζω ότι η ΕΕ, και θα έλεγα τα πολιτικά κόμματα γενικά, παντού, πρέπει να έχουν στο μυαλό τους ολόκληρο τον πληθυσμό τους όταν πηγαίνουν για εκλογές, ειδικά για ευρωεκλογές. Διότι οι ευρωεκλογές είτε τείνουν να παρασυρθούν από ένα θέμα είτε να εστιάζουν σε εθνικά ζητήματα, αν αρέσει ή όχι η κυβέρνηση που βρίσκεται στην εξουσία τη συγκεκριμένη εποχή. Τώρα έχουμε έναν ρόλο, έχω έναν ρόλο να παίξω σε αυτό. Οι συνάδελφοί μου έχουν έναν ρόλο όσον αφορά το να αναδείξουν περισσότερο αυτό που έχουμε κάνει. Και αυτό που κάναμε είναι αξιοσημείωτο. Και αντί να εστιάσουμε σε αυτά που έχουμε ή θα μπορούσαμε να έχουμε χάσει, να δούμε πού πάνε οι ψηφοφόροι μας, πού δεν έχουν ψηφίσει σε ορισμένες χώρες. Σε τέσσερις χώρες το επόμενο έτος θα ψηφίσουν για πρώτη φορά 16χρονοι. Αυτό θα πρέπει να το αξιοποιήσουμε σε μια νέα καμπάνια. Επομένως, δεν θα μιλήσω για το αν έχω χάσει κανέναν, θα μιλήσω για να βεβαιωθώ ότι όλοι θα συμμετάσχουν.
Σχετικά με το σύστημα ψηφοφορίας στο Συμβούλιο μελλοντικά γνωρίζετε πώς να προετοιμαστείτε για αυτό;
Μπορούμε να δούμε πού έχουμε ομοφωνία και πού αυτό μας εμπόδισε να λάβουμε αποφάσεις, αλλά ταυτόχρονα, αν δεν ήταν, θα έλεγα, για μια πολύ δυνατή σουηδική προεδρία, δεν θα είχαμε μια συμφωνία για τη μετανάστευση πριν από δύο εβδομάδες. Γιατί δεν υπήρξε πάντα πολιτική βούληση, ακόμη και σε μια περιοχή όπου υπάρχει ειδική πλειοψηφία. Και τη βρήκαμε. Και τη βρήκαμε και στους νόμους για το κλίμα.
Ενα άλλο θέμα τώρα, το επονομαζόμενο Qatargate και τα επακόλουθά του. Είστε ικανοποιημένη με τον ρυθμό που ακολουθεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προκειμένου να απαντήσει σε αυτό;
Εχουμε κάνει πολύ περισσότερα από όσα ειπώθηκαν. Και ο λόγος είναι ότι γίνονται με υπευθυνότητα. Εχουμε εγκρίνει μια απόφαση για τις «περιστρεφόμενες πόρτες». Εφαρμόσαμε νέους κανόνες για τα πρώην μέλη, έχουμε θέσει υπό έλεγχο επιπλέον 12.000 εκδηλώσεις ετησίως. Εχουμε φέρει επανάσταση όχι μόνο στον τρόπο με τον οποίο δημοσιεύουμε εκδηλώσεις, αλλά και στον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής Κώδικα Δεοντολογίας. Δώσαμε σε αυτήν την επιτροπή περισσότερους πόρους. Θα υιοθετήσουμε επίσης νέους κανόνες για την παρενόχληση. Ετσι, κάναμε στην πραγματικότητα πολύ περισσότερα. Είναι αρκετά; Δεν είναι ποτέ αρκετά. Αυτά ήταν μόνο τα πρώτα βήματα, αλλά μπορώ να σας πω ότι αυτά ήταν στα χαρτιά για πάνω από 15 χρόνια, αν όχι 20, και δεν έγιναν ποτέ. Αλλάζουμε αυτό το Σώμα.
Σε λιγότερο από έναν χρόνο, τώρα, έχουμε τις επόμενες ευρωεκλογές. Πιστεύετε ότι το σύστημα Spitzenkandidat θα επικρατήσει αυτή τη φορά;
Θα έλεγα ότι το Ευρωκοινοβούλιο αγαπά το σύστημα Spitzenkandidat. Δεν αφορά μόνο την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των θεσμών, αλλά αφορά και τη δημοκρατία. Με άλλα λόγια, εάν οι πολίτες ψηφίσουν για αυτό το Ευρωκοινοβούλιο και αυτοί οι πολίτες θα επιστρέψουν μια συγκεκριμένη πλειοψηφία για τη μεγαλύτερη ομάδα του Ευρωκοινοβουλίου, τότε στη μεγαλύτερη ομάδα θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα να έχει τον πρόεδρο της επιτροπής. Και αυτό θα συνεχίσει να παραμένει η θέση της Ευρωβουλής.
Βλέπουμε άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων στην ΕΕ και στην Ελλάδα μετά τις εκλογές της Κυριακής. Ποιος θεωρείτε ότι θα είναι ο αντίκτυπος στις ευρωεκλογές και γενικότερα στο πολιτικό τοπίο της Ευρώπης;
Οχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες βιώνουμε την άνοδο του λαϊκισμού και του ευρωσκεπτικισμού, που τροφοδοτούνται από τον πόλεμο πληροφοριών και τις εκστρατείες παραπληροφόρησης. Πρέπει να αντιδράσουμε και οι ευρωεκλογές του 2024 είναι μια καλή ευκαιρία, αφού αυτές οι εκλογές θα αποφασίσουν την κατεύθυνση που θα πάρει η ΕΕ. Εάν θέλουμε να συνεχίσουμε να προάγουμε τη δημοκρατία και να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να ψηφίζουν, πρέπει να τους μιλήσουμε για τις πολύ συγκεκριμένες ανησυχίες τους. Η οικονομία, οι ευκαιρίες για τους πολίτες και τις εταιρείες, η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής ή η διαχείριση της μετανάστευσης είναι μερικά μόνο από τα ζητήματα που πρέπει να φέρουμε στη δημόσια συζήτηση. Και εκεί θέλω να τους μιλήσει το κέντρο του πολιτικού φάσματος και όχι τα άκρα γιατί στα άκρα υπάρχει ρητορική που σου δίνει εύκολες απαντήσεις σε δύσκολα ερωτήματα. Μόνο το φιλευρωπαϊκό κέντρο μπορεί και θα προσφέρει.
Σχετικά με την Τουρκία, ποιες είναι οι πιθανότητες της ΕΕ να έχει καλύτερη συνεργασία και καλύτερες σχέσεις μαζί της;
Η Τουρκία είναι για την ΕΕ βασικός στρατηγικός εταίρος, καθώς και υποψήφια προς ένταξη χώρα και σύμμαχος του ΝΑΤΟ. Χαίρομαι που οι πρόσφατες γενικές εκλογές στην Τουρκία διεξήχθησαν με ειρηνικό τρόπο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προσβλέπει στην έναρξη των καθηκόντων του νέου κοινοβουλίου. Πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε μαζί για να αντιμετωπίσουμε κοινές προκλήσεις όπως η μετανάστευση. Τις τελευταίες εβδομάδες ολοκληρώθηκε ο εκλογικός κύκλος σε Ελλάδα, Κύπρο και Τουρκία. Αυτό δίνει χρόνο στους ηγέτες αυτών των χωρών να βελτιώσουν τις σχέσεις τους και να σημειώσουν πρόοδο σε θέματα όπως η διχοτόμηση της Κύπρου.
Ο κύπριος πρόεδρος κ. Χριστοδουλίδης ζητά μεγαλύτερη συμμετοχή της ΕΕ στην επίλυση του κυπριακού ζητήματος. Ζητά επίσης ειδικό ευρωπαίο απεσταλμένο. Ποια είναι η άποψή σας;
Συνάντησα πρόσφατα τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη και ανέφερα ότι μια βιώσιμη λύση για την επανένωση της Κύπρου και του λαού της μπορεί να βρεθεί μόνο μέσω διαλόγου, διπλωματίας και διαπραγμάτευσης. Για την επίτευξη αυτού του στόχου όλοι οι πόροι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μπορούν να τεθούν στη διάθεση της Κύπρου. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επαναλαμβάνει τη μακροχρόνια υποστήριξή του για λύση του Κυπριακού στη βάση μιας δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών. Για εμάς είναι ξεκάθαρο ότι όσο η Κύπρος είναι διχασμένη η Ευρώπη δεν θα είναι ποτέ ολοκληρωμένη. Αυτό δεν είναι μόνο κυπριακό πρόβλημα. Είναι ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα.