Θα μπορούσε ο Γεβγκένι Πριγκόζιν να έχει κατακτήσει με κάποιο τρόπο τη Μόσχα το περασμένο Σαββατοκύριακο; Η διαφαινόμενη συναίνεση – από τους ειδικούς και τις δυτικές πρωτεύουσες – είναι μάλλον όχι: η έκτακτη εξέγερση της περασμένης Παρασκευής και του Σαββάτου δεν ήταν τόσο μια απόπειρα πραξικοπήματος, όσο μια παρορμητική διαδήλωση που ξέφυγε γρήγορα από τον έλεγχο, σημειώνει ανάλυση της βρετανικής εφημερίδας The Guardian.
Ας αναλογιστούμε τους αριθμούς που συμμετείχαν στην πορεία του Σαββάτου προς τη Μόσχα. Οι καλύτερες εκτιμήσεις για τον αριθμό των ανταρτών δεν έχουν καμία σχέση με τις 25.000 που ισχυρίστηκε ο ίδιος ο Πριγκόζιν, αλλά ήταν πιθανώς πιο κοντά στις 4.000 που αναφέρει το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου.
Ακόμα και αυτό είναι μόνο ένα μικρό μέρος της συνολικής δύναμης της Wagner στην Ουκρανία, που γενικά εκτιμάται σε 15.000 – το μέγεθος μιας μεραρχίας του στρατού.
Η πραγματική δύναμη του Πριγκόζιν
Αυτό μπορεί να φαινόταν τρομακτικό αν περνούσε κανείς μπροστά από τη φάλαγγα της Wagner καθ’ οδόν προς τη ρωσική πρωτεύουσα, αλλά η Μόσχα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη στην Ευρώπη, με πληθυσμό περίπου 13 εκατομμυρίων.
Και ενώ ο Πριγκόζιν έφερε μαζί του συστήματα αεράμυνας Pantsir, καταρρίπτοντας έξι ελικόπτερα και ένα μεταγωγικό στη μία μάχη στον αυτοκινητόδρομο βόρεια, υπήρχε μόνο μικρός αριθμός αρμάτων μάχης (εννέα στην πρώτη φάλαγγα, σύμφωνα με έναν Ρώσο στρατιωτικό μπλόγκερ) ή βαρέων τεθωρακισμένων.
Η Wagner – το όνομα είναι μια αναφορά στον Ρίχαρντ Βάγκνερ, τον αγαπημένο συνθέτη του Χίτλερ – είναι στην πραγματικότητα μια δύναμη ελαφρού πεζικού, και ενώ οι έμπειροι μαχητές της είναι μερικοί από τους πιο αποτελεσματικούς της Ρωσίας, βοηθώντας στην κατάληψη της πόλης Μπαχμούτ από την Ουκρανία, η νίκη στην πόλη αυτή, η οποία είχε προπολεμικό πληθυσμό 70.000 κατοίκων, διήρκεσε περίπου ένα χρόνο.
Οι μυστικές υπηρεσίες της Ρωσίας δεν είχαν καν υποψιαστεί
Από την άλλη πλευρά, είναι σαφές ότι το ρωσικό κράτος ήταν ελάχιστα προετοιμασμένο. Δεν φαίνεται ότι η υπηρεσία ασφαλείας FSB, που δεν είναι φίλοι του μισθοφόρου αφεντικού της Wagner, είχε πάρει «μυρωδιά» τα σχέδια του Πριγκόζιν, γιατί διαφορετικά η άμυνα της Μόσχας θα ήταν καλύτερα οργανωμένη, εκτός αν ακόμη και οι μυστικοί πράκτορες φοβόντουσαν να προειδοποιήσουν τον πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν.
Είναι πιθανόν ακόμη και οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες να είχαν καλύτερη πληροφόρηση νωρίτερα: με τον συνηθισμένο, όχι και τόσο διακριτικό τρόπο τους, οι Αμερικανοί ενημέρωναν, καθώς εξελισσόταν η ανταρσία του Πριγκόζιν, ότι είχαν προειδοποιήσει ανώτερους αξιωματούχους της κυβέρνησης την Τετάρτη της περασμένης εβδομάδας πως ετοιμαζόταν κάποιου είδους εξέγερση, ενάντια σε μια διαταγή από τον Πούτιν, η οποία θα ανάγκαζε την Wagner να ενσωματωθεί και να υπαχθεί στο ρωσικό υπουργείο Άμυνας μέχρι την 1η Ιουλίου.
Ανέτοιμη η ρωσική άμυνα στην Μόσχα
Το περασμένο Σάββατο, πάντως, δεν υπήρξε έτοιμη άμυνα της Μόσχας. Ο καλά δικτυωμένος Ρώσος στρατιωτικός blogger Rybar δήλωσε ότι οι εφεδρικές μονάδες μεταφέρθηκαν αεροπορικώς από όλη τη χώρα, ενώ άλλες ήρθαν με τρένο από την Αγία Πετρούπολη.
Ο σερ Λόρενς Φρίντμαν, ομότιμος καθηγητής πολεμικών σπουδών στο King’s College του Λονδίνου, εκτιμά σε ένα blogpost ότι η αμυντική δύναμη ισοδυναμούσε με την εθνική φρουρά της Ρωσίας των 10.000 ατόμων, «αλλά όχι απαραίτητα με τις ικανότητες ή τα κίνητρα για να αντισταθεί για πολύ».
Μια άμυνα παρατάχθηκε εσπευσμένα στον ποταμό Οκά, νότια της πρωτεύουσας, ενώ εμφανίστηκαν βίντεο που έδειχναν άλλα τμήματα του αυτοκινητοδρόμου βόρεια να σκάβονται κυρίως από πολίτες. Η ρωσική αεροπορία ανέλαβε δράση κατά της Wagner, επειδή ήταν η μόνη που ήταν διαθέσιμη και είναι πιθανό ότι ο Πριγκόζιν θα μπορούσε να είχε ανατινάξει τις πρώτες γραμμές άμυνας και να φτάσει στον εξωτερικό περιφερειακό δρόμο της Μόσχας.
Γρίφος οι αληθινές προθέσεις του Πριγκόζιν
Τι έγινε τότε; Ακόμη και τώρα, μια εβδομάδα μετά, δεν είναι σαφές στους δυτικούς κύκλους αν η πρόθεση του Πριγκόζιν ήταν στην πραγματικότητα να ανατρέψει τον Πούτιν, ή να «εξολοθρεύσει» τους μακροχρόνιους αντιπάλους του, τον υπουργό Άμυνας, Σεργκέι Σοϊγκού, και τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου, Βαλέρι Γερασίμοφ. Αυτές είναι οι συζητήσεις που θα περίμενε κανείς από τους ανώτερους Ρώσους να κάνουν ένας προς έναν, μακριά από τα κινητά τηλέφωνα.
Αλλά ο ηγέτης της Wagner, απαντώντας το Σάββατο σε μια οργισμένη καταγγελία του Πούτιν, δήλωσε ότι «κανείς (από την ομάδα) δεν πρόκειται να παραδοθεί και να ομολογήσει με εντολή του προέδρου». Αν μη τι άλλο, η σκέψη του Πριγκόζιν εξελισσόταν γρήγορα, και όχι μόνο επειδή η Wagner είχε πάρει εύκολα τον έλεγχο του Ροστόφ, μιας πόλης με ένα εκατομμύριο κατοίκους, το προηγούμενο βράδυ.
Πώς μπορεί να καταληφθεί μια πρωτεύουσα
Είναι δυνατόν μια πρωτεύουσα να πέσει σε μικρό αριθμό στρατευμάτων; Ναι! Η Καμπούλ καταλήφθηκε με ευκολία από τους Ταλιμπάν τον Αύγουστο του 2021, καθώς ο πρόεδρος, Ασράφ Γάνι, διέφυγε.
Η δυναμική σε μια κρίσιμη στιγμή συχνά κρίνει μια μάχη, έναν πόλεμο ή ένα πραξικόπημα. Αλλά το κρίσιμο σημείο εδώ είναι ότι, αφότου ο Πριγκόζιν έφυγε από το Ροστόφ, δεν υπήρχε μια τέτοια δυναμική.
Μια λεπτομέρεια ξεχωρίζει από το οκτάωρο που μεσολάβησε το Σάββατο μεταξύ της έναρξης της «πορείας για τη δικαιοσύνη» και της μεταστροφής του Πριγκόζιν κοντά στο Krasnoe, 330 χιλιόμετρα νότια της Μόσχας: η έλλειψη άλλων μελών του ρωσικού κατεστημένου που τον υποστήριζαν δημόσια.
Στην καλύτερη περίπτωση, θα μπορούσε να απολαμβάνει τη σιωπηρή υποστήριξη του στρατηγού Σεργκέι Σουρόβικιν, του διοικητή των ρωσικών αεροπορικών δυνάμεων, ο οποίος τώρα κρατείται. Αλλά σχεδόν μια εβδομάδα μετά, ακόμη και αυτό είναι ασαφές.
Η ανταρσία έδειξε πόσο ευάλωτο είναι το Κρεμλίνο
Είναι αυτονόητο ότι το κύρος του Πούτιν έχει πληγεί, αλλά η πραγματικότητα είναι επίσης ότι ο Πριγκόζιν ήταν μια μοναδική φιγούρα μεταξύ των ρωσικών ελίτ, ένα παραστρατιωτικό αφεντικό με ένα ημι-ανεξάρτητο δημόσιο προφίλ.
Η Wagner στην Ρωσία είναι πιθανό να διαλυθεί, ίσως με μερικές χιλιάδες να πηγαίνουν εξόριστοι στη Λευκορωσία, ενώ οι ειδικοί θεωρούν ότι οι διεθνείς δραστηριότητές της στην Αφρική είναι πολύ χρήσιμες για τη Μόσχα για να διαλυθούν.
Οι δυνάμεις της Wagner δεν βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια της εξέγερσης και η απουσία τους από εκεί δεν είναι πιθανό να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για το Κίεβο, το οποίο αγωνίζεται να σημειώσει εδαφική πρόοδο στην καλοκαιρινή του αντεπίθεση.
Αλλά οι πόλεμοι κρίνονται μόνο εν μέρει στο ίδιο το πεδίο της μάχης – αυτό που έχει επίσης σημασία είναι η πολιτική ενότητα στο εσωτερικό μέτωπο.
Αυτή τη φορά, οι ρωσικές ελίτ παρέμειναν ενωμένες, αλλά η πορεία του Πριγκόζιν και η τελευταία αντίδραση σε αυτήν, υπογραμμίζει πόσο ευάλωτο είναι το Κρεμλίνο.
