Αφού πρώτα πήρε τις «ευλογίες» των G7 τον περασμένο Μάιο, στη σύνοδο κορυφής στη Χιροσίμα και έλαβε προ ημέρων την έγκριση με τη «βούλα» από τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) του ΟΗΕ, η Ιαπωνία ετοιμάζεται τις προσεχείς ημέρες να κλείσει ακόμη ένα «κεφάλαιο» της πυρηνικής τραγωδίας της Φουκουσίμα.
Αυτή την Παρασκευή ήρθη και το τελευταίο εμπόδιο με την έγκριση της ιαπωνικής Ρυθμιστικής Αρχής Πυρηνικών.
Κι έτσι, δώδεκα χρόνια μετά τη δεύτερη χειρότερη πυρηνική καταστροφή στον κόσμο μετά την έκρηξη του Τσερνόμπιλ, η κυβέρνηση του Τόκιο βάζει μπρος τις «μηχανές» για την ρίψη στον Ειρηνικό Ωκεανό επεξεργασμένου ραδιενεργού ύδατος από τον κατεστραμμένο πυρηνικό σταθμό Fukushima Daiichi.
Δεν πρόκειται για αμελητέα ποσότητα, αλλά για περισσότερα από 1,33 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού, που έχει συσσωρευτεί σε ειδικές δεξαμενές στην περιοχή από την πυρηνική καταστροφή του 2011.
Σήμερα είναι αρκετό για να γεμίσει 500 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων.
Η απόρριψή του θα διαρκέσει δεκαετίες μέσω ενός σωλήνα, μήκους περίπου 1 χιλιομέτρου, με αφετηρία τις εγκαταστάσεις του πυρηνικού σταθμού.
Η μεγαλύτερη ποσότητα του νερού προέρχεται από το σύστημα ψύξης των τριών κατεστραμμένων αντιδραστήρων.
Το υπόλοιπο είναι από τα υπόγεια ύδατα στη μολυσμένη περιοχή της Φουκουσίμα.
Συγκεντρώνονται σε ειδικές δεξαμενές, αφού έχουν πρώτα περάσει από το λεγόμενο Προηγμένο Σύστημα Επεξεργασίας Υγρών (ALPS).
Μέσω αυτής της διαδικασίας παράγονται καθημερινά τόνοι φιλτραρισμένου ύδατος, από το οποίο έχουν αφαιρεθεί τα περισσότερα ραδιενεργά στοιχεία.
Η IAEA ανακοίνωσε πως οι μέθοδοι της Ιαπωνίας ακολουθούν τις διεθνείς προδιαγραφές ασφαλείας και η απόρριψη του επεξεργασμένου ύδατος στον ωκεανό θα είχε «αμελητέο ραδιενεργό αντίκτυπο στους ανθρώπους και στο περιβάλλον».
Η κυβέρνηση του Τόκιο και η διαχειρίστρια εταιρεία του πυρηνικού σταθμού, η Tokyo Electric Power (TEPCO) κάνουν λόγο για αναγκαιότητα.
Αφενός γιατί οι 1.000 και πλέον δεξαμενές επεξεργασμένου ύδατος έχουν σχεδόν γεμίσει.
Αφετέρου επειδή πρέπει να προχωρήσει η διαδικασία παροπλισμού του πυρηνικού σταθμού.
«Μελανά» σημεία
Η απελευθέρωση του επεξεργασμένου νερού στον Ειρηνικό θα μπορούσε να αρχίσει ανά πάσα στιγμή.
Μέχρι στιγμής δεν έχει ανακοινωθεί συγκεκριμένη ημερομηνία.
Υπάρχουν ορισμένες αναφορές για έναρξη ακόμη και εντός του Αυγούστου, σε μια διαδικασία που θα μπορούσε να διαρκέσει έως και πάνω από 30 χρόνια.
Όμως οι αντιδράσεις στην περιοχή έχουν οξυνθεί, εν μέσω καχυποψίας για τα σχέδια των Ιαπώνων και εντεινόμενων γεωπολιτικών εντάσεων.
Πηγή ανησυχίας αποτελεί το γεγονός ότι το επεξεργασμένο νερό παραμένει εν μέρει ραδιενεργό.
Παρά την προηγμένη μέθοδο ALPS, συνεχίζει να περιέχει τρίτιο και άνθρακα-14.
Πρόκειται αντίστοιχα για ραδιοϊσότοπα του υδρογόνου και του άνθρακα, που είναι δύσκολο να διαχωριστούν από το νερό.
Αμφότερα εκπέμπουν πολύ χαμηλά επίπεδα ακτινοβολίας.
Μπορεί ωστόσο να γίνουν επικίνδυνα, σε σημαντικά μεγάλες συγκεντρώσεις.
Για να αμβλύνει τις αντιδράσεις, η Ιαπωνία ανέφερε ότι τα επεξεργασμένα ύδατα θα αραιωθούν με θαλασσινό νερό προτού καταλήξουν στον Ειρηνικό, μειώνοντας έτσι τα επίπεδα συγκέντρωσης των ραδιοϊσοτόπων πολύ κάτω από τα διεθνώς επιτρεπτά επίπεδα.
Ακόμη και αυτά του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας -υποστηρίζει- για το πόσιμο νερό.
Το δε ιαπωνικό ΥΠΕΞ δημοσιοποίησε χάρτη και στοιχεία, βάσει των οποίων άλλοι πυρηνικοί σταθμοί στην ευρύτερη περιοχή -ιδιαίτερα αυτοί στην Κίνα- απελευθερώνουν ύδατα με πολύ υψηλότερα επίπεδα τριτίου.
Πρόκειται πράγματι για μια πρακτική ρουτίνας στους πυρηνικούς σταθμούς.
Στην περίπτωση της Φουκουσίμα, ωστόσο, δεν πρόκειται για συνήθη πυρηνικά απόβλητα, αλλά για υποπροϊόν πυρηνικής καταστροφής.
Αρκετοί επιστήμονες επίσης τονίζουν ότι παραμένει ακόμη άγνωστη η επίδραση της μακροχρόνιας έκθεσης σε χαμηλές δόσεις ραδιονουκλεϊδίων.
Ολοένα και περισσότεροι -ειδικοί, κράτη και οργανώσεις- ζητούν περισσότερη διαφάνεια στις δειγματοληψίες και επόπτευση της διαδικασίας απόρριψης του νερού.
Πολλώ μάλλον όταν κεντρικό ρόλο σε αυτή έχει η TEPCO.
Η ίδια εταιρεία που αμέλησε -όπως μετέπειτα αποδείχθηκε- να λάβει τα αναγκαία μέτρα, προκειμένου να αποτραπεί η καταστροφή του 2011 το φονικό τσουνάμι που προκάλεσε τότε ο σεισμός των 9 Ρίχτερ.
Ντόμινο αντιδράσεων
Τα σχέδια του Τόκιο έχουν προκαλέσει κύματα οργής στην ευρύτερη περιοχή.
Οι αντιδράσεις είναι έντονες στη Νότια Κορέα, στα έθνη του Ειρηνικού και ιδιαίτερα στην Κίνα.
Τις προάλλες, το Πεκίνο απέρριψε ως «μονόπλευρα» τα συμπεράσματα της IAEA.
Επέκρινε δημόσια το Τόκιο ότι μεταχειρίζεται τον Ειρηνικό σαν «ιδιωτικό υπόνομο».
Το κινεζικό ΥΠΕΞ προειδοποίησε την ιαπωνική κυβέρνηση ότι, εάν προχωρήσει στην υλοποίηση των σχεδίων, θα είναι υπόλογη για θαλάσσια ρύπανση και για διακύβευση της δημόσιας υγείας και ασφάλειας.
Την Παρασκευή, μετά την άρση και του τελευταίου γραφειοκρατικού εμποδίου στο Τόκιο, η Κίνα ανακοίνωσε επέκταση της απαγόρευσης εισαγωγών τροφίμων -θαλασσινών και γεωργικής παραγωγής- σε δέκα περιοχές της Ιαπωνίας.
Δεν είναι η μοναδική χώρα που έχει λάβει ανάλογα μέτρα στην περιοχή.
Η Νότια Κορέα για παράδειγμα -που ένεκα των υπό των ΗΠΑ περιφερειακών συμμαχιών βρίσκεται σε διαδικασία σύσφιξης των σχέσεων με την Ιαπωνία- δήλωσε ότι, αν και «σέβεται» την έκθεση της ΙΑΕΑ, θα διατηρήσει σε ισχύ τους δικούς της περιορισμούς στις εισαγωγές.
Οι εσωτερικές πιέσεις της κοινής γνώμης είναι άλλωστε μεγάλες.
Το 80% των Νοτιοκορεατών δηλώνει ανήσυχο για την ρίψη των ραδιενεργών υδάτων της Φουσκουμία στον Ειρηνικό. Ήδη οι καταναλωτές έχουν κάνει αγορές πανικού σε αλάτι και είδη πρώτης ανάγκης.
Φοβούμενοι τεράστιο οικονομικό πλήγμα, οι αλιείς πολιόρκησαν προ ημερών το κοινοβούλιο, όπου μόλις την περασμένη εβδομάδα εγκρίθηκε ψήφισμα κατά των ιαπωνικών σχεδίων.
Ιδιαίτερα ανήσυχο δηλώνει και το Φόρουμ των Νήσων του Ειρηνικού: μια περιφερειακή διακρατική ομάδα, στην οποία συμπεριλαμβάνεται η Αυστραλία.
Έχοντας βαριά «κληρονομιά» από τις δοκιμές πυρηνικών όπλων των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Γαλλίας στην περιοχή τους κατά τον 20ο αιώνα, υπενθύμισαν στο Τόκιο της διεθνές δεσμεύσεις που έχει αναλάβει.
Νέτα σκέτα, χαρακτηρίζουν τα σχέδια απελευθέρωσης του ραδιενεργού νερού της Φουκουσίμα στον Ειρηνικό άλλη μια «μεγάλη καταστροφή πυρηνικής μόλυνσης».
Προσπάθεια κατευνασμού
Σε μια προσπάθεια άμβλυνσης των αντιδράσεων, η Ιαπωνία είχε το τελευταίο διάστημα γύρο συνομιλιών με γείτονές της για το θέμα.
Τον Μάιο υποδέχθηκε ομάδα εμπειρογνωμόνων της Νότιας Κορέας στις εγκαταστάσεις της Φουκουσίμα.
Ο ίδιος ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας, Ραφαέλ Γκρόσι, άρχισε αυτή την εβδομάδα εκστρατεία ενημέρωσης στην περιοχή του Ειρηνικού.
Με αφετηρία την Ιαπωνία -όπου επισκέφθηκε το σταθμό της Φουκουσίμα μαζί με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό Φούμιο Κισίντα, είχε ως επόμενους σταθμούς τη Νότια Κορέα, τη Νέα Ζηλανδία και τα Νησιά Κουκ.
«Η ευθύνη μου ως επικεφαλής της ΙΑΕΑ είναι να εμφανιστώ, να έχω μια άμεση συνομιλία με όλους τους εμπλεκόμενους και να προσπαθήσω να απαντήσω με τον καλύτερο και πιο ειλικρινή τρόπο στα ερωτήματα», υπογράμμισε.
Παραμένει ωστόσο αμφίβολο εάν θα έχει κάποιο απτό αποτέλεσμα.
Η δε Ιαπωνία δηλώνει έτοιμη να αρχίσει την ρίψη νερού από τα τέλη αυτού του καλοκαιριού, παρά τις αντιδράσεις που υπάρχουν ακόμη και στο εσωτερικό της χώρας.
Φορείς της αλιευτικής βιομηχανίας και ομάδες της κοινωνίας των πολιτών στην Ιαπωνία εκφράζουν βαθιά ανησυχία.
Το ίδιο έχει κάνει με πρόσφατη έκθεσή της και η οργάνωση Greenpeace.
Στον αντίποδα, ως προς τις εισαγωγές ιαπωνικών προϊόντων διατροφής, οι αρμόδιοι φορείς στις ΗΠΑ έχουν άρει προ πολλού όλους τους περιορισμούς.
Σύμφωνα με ιαπωνικά δημοσιεύματα, προς την ίδια κατεύθυνση οδεύει και η ΕΕ.
