Με την Τουρκία να δείχνει να αναζητά συναινέσεις και να κρατά ως μοναδικό χαρτί της τη διατήρηση των αντιρρήσεων για την ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία, ο χρόνος μετράει αντίστροφα για την έναρξη της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, στο Βίλνιους της Λιθουανίας.
Μία Σύνοδος Κορυφής που δεν αναμένεται να κάνει την έκπληξη και να εντάξει την Ουκρανία στις τάξεις της, ούτε και να αλλάξει ηγεσία αφού ο Γενς Στόλτενμπεργκ πήρε νέα παράταση.
Ωστόσο το διήμερο έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα και δη για τις συναντήσεις που θα γίνουν στο περιθώριο.
Παζάρια F-16
Ήδη ο τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον αμερικανό ομόλογο έθεσε ξανά θέμα της απόκτησης από την Τουρκία των νέων F-16 και της αναβάθμισης των υφιστάμενων, σημειωνοντας ότι δεν πρέπει να συνδέεται με το βέτο απέναντι στη Σουηδία.
Στο πλαίσιο και της προσπάθειας της Άγκυρας για τα F-16 άλλωστε τηρείται ευλαβικά και το άτυπο μορατόριουμ στο Αιγαίο με τις υπερπτήσεις και τις παραβιάσεις από την πλευρά της Τουρκίας να έχουν κοπεί «μαχαίρι» από τους σεισμούς μέχρι και τώρα.
Την ίδια στιγμή η Ελλάδα αναμένει μετά τη Σύνοδο την επίσημη απάντηση των ΗΠΑ στο αίτημα της για τα F-35, αφού έχει πάρει τις απαραίτητες εγκρίσεις από το Κογκρέσο και τη Γερουσία.
Ο χρησμός του Μπάιντεν
Ως χρησμός εμφανίστηκε και η δήλωση του Τζο Μπάιντεν στο CNN πριν τη Σύνοδο Κορυφής, στην οποία ανέφερε: «Η Τουρκία αναζητά τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών F-16. Και ο (Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος) Μητσοτάκης στην αναζητά επίσης κάποια βοήθεια».
«Και αυτό που προσπαθώ, ειλικρινά, να πετύχω εδώ είναι να ενισχύουμε το ΝΑΤΟ όσον αφορά τη στρατιωτική ικανότητα τόσο της Ελλάδας όσο και της Τουρκίας, και να επιτρέψουμε στη Σουηδία να εισέλθει στη Συμμαχία», πρόσθεσε ο αμερικανός πρόεδρος αφήνοντας ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα.
Ερντογάν – Μητσοτάκης
Ιδιαίτερα σημαντική για Αθήνα και Άγκυρα η συνάντηση που θα έχουν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής.
Μία συνάντηση που ακολουθεί το «Μητσοτάκης γιοκ», την πολεμική ρητορική του 2022 αλλά και την νηνεμία στις ελληνοτουρκικές σχέσεις που επέβαλε η διπλωματία των σεισμών αλλάζοντας το κλίμα.
Νέα περίοδος μετά τις εκλογές
Μετά τις εκλογές σε Ελλάδα και Τουρκία με δύο κυβερνήσεις με νωπή εντολή, η θετική δυναμική που έχει διαμορφωθεί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας για επανεκκίνηση.
Η συνάντηση του πρωθυπουργού με τον τούρκο πρόεδρο χαρακτηρίζεται ως ένα θετικό βήμα για τον επαναπροσδιορισμό των σχέσεων στη νέα αυτή περίοδο και για τις δύο χώρες.
Με κυβερνητικές πηγές να επισημαίνουν ότι δεν πρέπει να χαθεί το momentum για διάλογο με την Άγκυρα. Και αυτό θα επιδιώξει ο Μητσοτάκης στη συνάντηση του με τον Ερντογάν.
Ανοιχτοί δίαυλοι
Για το Μέγαρο Μαξίμου άλλωστε οι δίαυλοι επικοινωνίας με την Τουρκία πρέπει να είναι ανοικτοί σε όλα τα επίπεδα και αυτό θα επιδιωχθεί στην επόμενη φάση, όπως και η προώθηση της λεγόμενης «θετικής ατζέντας» που μπορεί να δημιουργήσει κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης.
Ακόμα και αν είναι σαφές ότι υπάρχουν διαφωνίες αφού οι θέσεις της Τουρκίας και της Ελλάδας δεν έχουν μεταβληθεί.
Σε κάθε περίπτωση για την Αθήνα ένας νέος κύκλος έντασης δεν είναι προς το συμφέρον κανενός, ενώ ενέχει κινδύνους για ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή. Και στόχος παραμένει μία ειλικρινής σχέση με τη γειτονική χώρα, υπέρ της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών, με διάλογο καλή τη πίστη, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και των σχέσεων καλής γειτονίας.
Και αυτό που μένει να φανεί όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές είναι το αν η Τουρκία θα θελήσει να αλλάξει σελίδα.
Στη συνάντηση Ερντογάν – Μητσοτάκη την Τετάρτη στις 12 το μεσημέρι θα είναι σίγουρα και οι ΥΠΕΞ, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν.
Το Λαύριο
Να σημειωθεί ότι το κλείσιμο του καταυλισμού του Λαυρίου, το οποίο η Άγκυρα χαρακτήριζε «κέντρο εκπαίδευσης τρομοκρατών» πριν τη Σύνοδο και αμέσως μετά τις εκλογές θεωρήθηκε από αναλυτές ως ένα δώρο του Μητσοτάκη στον Ερντογάν. Ένα μήνυμα που έλαβε και η Τουρκία και φάνηκε στα ΜΜΕ.
Γεραπετρίτης υπέρ ειλικρινούς σχέσης με Φιντάν
Το δικό του στίγμα του για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις έδωσε από το βήμα της Βουλής ο Γεραπετρίτης το Σάββατο σημειώνοντας ότι «πυξίδα παραμένει ο σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου και η έμπρακτη διάθεση συνεργασίας και διαλόγου. Είναι σημαντικό να χτίσουμε πάνω στη σχετική καταλλαγή της τελευταίας περιόδου και προτίθεμαι να εργαστώ προς την κατεύθυνση μίας ωφέλιμης για τη χώρα προσέγγισης. Προσβλέπουμε σε σχέσεις καλής γειτονίας με την Τουρκία και αποσκοπούμε στην επανέναρξη των συνομιλιών, καθώς και στην ανάπτυξη μίας θετικής ατζέντας, μέσω των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, και την ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας».
Διαβεβαίωσε ότι και ο ίδιος θα προσπαθήσει να οικοδομήσει μία σχέση αμοιβαίου σεβασμού με τον ομόλογο του. «Η χώρα μας επιδιώκει την επίλυση στη βάση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, της μοναδικής διαφοράς μεταξύ των δύο χωρών μας, την οριοθέτηση της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας, στο πρότυπο ακριβώς των Συμφωνιών που ήδη έχουμε πράξει με την Ιταλία, την Αίγυπτο και ελπίζουμε σύντομα και με την Αλβανία. Η συνεχής μετάθεση στο μέλλον αυτών των ζητημάτων δεν λειτουργεί προς όφελος καμίας εκ των δύο χωρών. Θα προσεγγίσουμε τον διάλογο αυτό με την αυτοπεποίθηση που μας δίνει η ενισχυμένη διπλωματική μας θέση στο διεθνές περιβάλλον» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Γεραπετρίτης.
Το Κυπριακό παραμένει στην ατζέντα
Σχετικά με την Κύπρο επανέλαβε ότι η Αθήνα θα συνεχίσει να στηρίζει τη Λευκωσία «με στόχο την εξεύρεση λύσης στο Κυπριακό που θα βασίζεται στις Αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών».
Και τόνισε ότι «η πρώτη μου επίσκεψη επίσημα εκτός Ελλάδος έγινε στην Κύπρο προκειμένου ακριβώς να μεταφέρω το μήνυμα ότι η εξεύρεση δίκαιης, βιώσιμης και αμοιβαία αποδεκτής λύσης του Κυπριακού ζητήματος παραμένει κορυφαία εθνική προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής της χώρας μας. Σημαντικός στόχος είναι η Κύπρος και ο κυπριακός λαός, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, να απαλλαγούν από τον τουρκικό στρατό κατοχής και το αναχρονιστικό σύστημα εγγυήσεων και των δικαιωμάτων επέμβασης οποιουδήποτε στις κυπριακές υποθέσεις».
Διεμήνυσε δε ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να δεχθεί «τετελεσμένα επί του εδάφους. Η λύση θα πρέπει να είναι λειτουργική και να δώσει στην επανενωμένη Κυπριακή Δημοκρατία το μέλλον που της αξίζει».
Στο Βίλνιους παράλληλη συνάντηση αναμένεται να έχουν και οι υπουργοί Άμυνας Ελλάδας και Τουρκίας, Νίκος Δένδιας και Γιασάρ Γκιουλέρ. Στην ατζέντα τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και η διατήρηση της ηρεμίας.
