Γήρανση: Πρώτη χημική μέθοδος που επαναφέρει την κυτταρική νεότητα

Ενα τεράστιο νέο βήμα στη μάχη ενάντια στη γήρανση και στις (πολλές) νόσους που σχετίζονται μαζί της έκαναν επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ σε συνεργασία με συναδέλφους τους από το Πανεπιστήμιο του Μέιν και το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), όπως ανέφεραν στο επιστημονικό περιοδικό Aging. Οι ερευνητές ανέπτυξαν την πρώτη χημική προσέγγιση αναπρογραμματισμού των ανθρώπινων κυττάρων η οποία τα κάνει να… ξανανιώνουν, κάτι που ως σήμερα ήταν δυνατόν να συμβεί μόνο με εφαρμογή ισχυρής – και πολύ πιο σύνθετης – γονιδιακής θεραπείας.

Βασισμένη σε ανακάλυψη βραβευμένη με Νομπέλ

Τα ευρήματα της ερευνητικής ομάδας «χτίστηκαν» επάνω σε προηγούμενη ανακάλυψη σύμφωνα με την οποία η έκφραση συγκεκριμένων γονιδίων που ονομάζονται «παράγοντες Γιαμανάκα» μπορούν να γυρίσουν πίσω το «ρολόι» των κυττάρων μετατρέποντάς τα σε επαγόμενα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα (iPSCs). Η ανακάλυψη του δρος Γιαμανάκα η οποία βραβεύθηκε με Νομπέλ Ιατρικής γέννησε το ερώτημα σχετικά με το αν είναι δυνατόν να αναστραφεί η κυτταρική γήρανση χωρίς τα κύτταρα να αποκτήσουν αρνητικά χαρακτηριστικά και να μετατραπούν σε καρκινικά.

Ποντίκια στο εργαστήριο του καθηγητή Σινκλέρ τα οποία έχουν τροποποιηθεί γενετικώς ώστε να γερνούν γρήγορα. Τα πειραματόζωα αυτά χρησιμοποιήθηκαν για την ταχεία δοκιμή της αποτελεσματικότητας των χημικών μεθόδων αναστροφής της διαδικασίας της γήρανσης. Το ποντίκι στα δεξιά γέρασε σε ποσοστό 150% σε σύγκριση με τον αδελφό του στα αριστερά μέσω επιγενετικής παρέμβασης.

Εξι κοκτέιλ χημικών για αναστροφή της γήρανσης σε χρόνο dt

Στο πλαίσιο της νέας μελέτης,  οι ερευνητές αναζήτησαν μόρια τα οποία θα μπορούσαν όταν χρησιμοποιούνταν σε συνδυασμό να επαναφέρουν τη.. νιότη στα ανθρώπινα κύτταρα. Σε μια ανακάλυψη που θεωρείται πρωτοποριακή, εντόπισαν έξι κοκτέιλ χημικών που αναστρέφουν την κυτταρική γήρανση σε λιγότερο από μια εβδομάδα.

Ενθαρρυντικά αποτελέσματα της γονιδιακής προσέγγισης

Η ίδια ομάδα του Χάρβαρντ είχε δείξει προηγουμένως ότι είναι πράγματι δυνατόν να αναστραφεί η γήρανση των κυττάρων χωρίς να προκαλείται ανεξέλεγκτη κυτταρική ανάπτυξη εισάγοντας με «όχημα» έναν ιό συγκεκριμένα γονίδια της μεθόδου Γιαμανάκα στα κύτταρα. Μελέτες στο οπτικό νεύρο, στον εγκεφαλικό ιστό, στους νεφρούς και στους μυς με χρήση της μεθόδου έχουν δώσει υποσχόμενα αποτελέσματα. Παρατηρήθηκε μάλιστα βελτίωση της όρασης και αύξηση του προσδόκιμου ζωής σε ποντίκια ενώ πιο πρόσφατα υπήρξε και δημοσίευση που αναφερόταν σε βελτίωση της όρασης μαϊμούδων.

Νέοι δρόμοι στην αναγεννητική ιατρική

Τώρα η νέα ανακάλυψη που αφορά χρήση μιας πιο εύκολης μεθόδου αναστροφής της κυτταρικής γήρανσης εκτιμάται ότι ανοίγει καινούργιους δρόμους για την αναγεννητική ιατρική και πιθανώς για την «αναγέννηση» ολόκληρου του ανθρώπινου σώματος. Η ανάπτυξη μιας χημικής μεθόδου η οποία μπορεί να αντικαταστήσει τη γονιδιακή θεραπεία μπορεί να φέρει επανάσταση στην αναστροφή της γήρανσης και των νόσων που συνδέονται μαζί της ενώ παράλληλα υπόσχεται θεραπείες χαμηλότερου κόστους οι οποίες θα χρειάζονται πολύ μικρότερο διάστημα για να αναπτυχθούν. Σημειώνεται ότι μετά τα θετικά αποτελέσματα αναστροφής της τύφλωσης σε μαϊμούδες τα οποία ήλθαν στο φως τον Απρίλιο του 2023, ετοιμάζονται τώρα αντίστοιχες κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους με χρήση γονιδιακής θεραπείας.

Οχι απλή επιβράδυνση αλλά αναστροφή της γήρανσης

«Μέχρι πρόσφατα το καλύτερο που μπορούσαμε να κάνουμε ήταν να επιβραδύνουμε τη γήρανση. Νέες ανακαλύψεις μαρτυρούν ότι μπορούμε πλέον να την αναστρέψουμε» ανέφερε ο Ντέιβιντ Σινκλέρ, καθηγητής στο Τμήμα Γενετικής, συνδιευθυντής του Κέντρου για τη Βιολογία και την Ερευνα στη Γήρανση Paul F. Glenn στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και επικεφαλής της μελέτης. Ο καθηγητής Σινκλέρ προσέθεσε ότι «αυτή η διαδικασία απαιτούσε μέχρι τώρα γονιδιακή θεραπεία, γεγονός που περιόριζε την ευρεία χρήση της».

Τέλος στα γηρατειά με μόνο ένα χάπι;

Η ομάδα του Χάρβαρντ οραματίζεται ένα μέλλον στο οποίο οι νόσοι του γήρατος θα μπορούν να θεραπεύονται αποτελεσματικά, τα τραύματα θα επουλώνονται ταχύτερα και καλύτερα και το όνειρο της αναζωογόνησης ολόκληρου του ανθρώπινου οργανισμού θα αποτελέσει πραγματικότητα. «Η νέα ανακάλυψη προσφέρει τη δυνατότητα να αναστρέψουμε τη γήρανση με ένα μόνο χάπι, με ένα μεγάλο εύρος εφαρμογών – από τη βελτίωση της όρασης ως τη θεραπεία πλήθους νόσων» κατέληξε ο δρ Σινκλέρ.