Ως πρώτο ξεκάθαρο μήνυμα προς τα… έξω, τόσο προς τις ξένες κυβερνήσεις όσο και στους εκπροσώπους ξένων πανεπιστημίων, αντιμετωπίζει η κυβέρνηση την εξαγγελία της για την ενεργοποίηση του μηχανισμού «διακρατικών συμφωνιών» ώστε να θεσμοθετήσει τα μη κρατικά πανεπιστήμια.
Οπως το θέτει στα «ΝΕΑ» κυβερνητικός παράγοντας «στην ατζέντα της πρώτης τετραετίας ήταν η εξωστρέφεια των ελληνικών ΑΕΙ, στην αρχή της δεύτερης τετραετίας δίνουμε μια απαραίτητη, καθαρή γραμμή προς τα ξένα ιδρύματα για τις επενδυτικές δυνατότητες που μπορεί να έχουν στην Ελλάδα».
Η εξαγγελία του Κυριάκου Μητσοτάκη για την αξιοποίηση του άρθρου 28 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο «οι γενικά παραδεδεγμένοι κανόνες του διεθνούς δικαίου και οι διεθνείς συμβάσεις, από την επικύρωσή τους με νόμο και τη θέση τους σε ισχύ, σύμφωνα με τους όρους καθεμιάς, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του εσωτερικού ελληνικού δικαίου και υπερισχύουν από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου», δεν σηματοδοτεί εγκατάλειψη του κεντρικού πολιτικού στόχου της ΝΔ. Η μεταρρύθμιση του άρθρου 16 ήταν και παραμένει στον πυρήνα του γαλάζιου σχεδιασμού για τη συνταγματική αναθεώρηση, η οποία ωστόσο έχει πρώτη προοπτική συζήτησης το νωρίτερο στα τέλη του 2024 και άρα ουσιαστικό ορίζοντα την επόμενη Βουλή το 2028. Κοινώς, στόχος της κυβέρνησης είναι μέσω του άρθρου 28 να κερδίσει χρόνο, προετοιμάζοντας το έδαφος για την επιδιωκόμενη (μεγαλύτερη) αλλαγή μέσω του άρθρου 16, με την πεποίθηση, όπως κατά πληροφορίες έχει προκύψει και από ποιοτικές μετρήσεις, ότι η πλειονότητα της κοινωνίας είναι θετική.
Οι επόμενες κινήσεις
Τόσο η προεργασία όσο και ο οδικός χάρτης των κυβερνητικών κινήσεων στους επόμενους μήνες έχουν αναληφθεί από τον υπουργό Παιδείας Κυριάκο Πιερρακάκη σε ανοιχτή γραμμή με τους εξ απορρήτων του Πρωθυπουργού στο Μαξίμου. Αυτό σημαίνει ότι η αναζήτηση ενδιαφερόμενων ξένων πανεπιστημίων να δημιουργήσουν δομές τους στην Ελλάδα είναι στις άμεσες ενέργειες του υπουργού από το φθινόπωρο, ενώ πριν από την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων στη Βουλή ήταν σε πολύ προχωρημένο στάδιο η εξέταση κάθε πτυχής του θέματος. Εκείνη η παρασκηνιακή προετοιμασία περιελάμβανε επαφές και με συνταγματολόγους ώστε να διασφαλιστεί ότι το άρθρο 28 μπορεί πράγματι να αποτελέσει τη νομική βάση που θα στηρίξει την πολιτική απόφαση. Η ανταλλαγή απόψεων, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, έφερε στο Μαξίμου ως… επισπεύδοντα τον Πιερρακάκη, με το πρωθυπουργικό περιβάλλον να προσδοκά «πιο δυναμική» συνέχεια στην ατζέντα που έτρεξε η Νίκη Κεραμέως στην προηγούμενη τετραετία επενδύοντας στα ανοίγματα της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης – κυρίως προς αμερικανικά ιδρύματα και πανεπιστήμια της Βρετανίας.
Πρέσινγκ στο ΠΑΣΟΚ
Προσώρας στην κυβέρνηση παρακολουθούν στενά τις δημόσιες τοποθετήσεις, ξεκαθαρίζοντας ότι οι όροι και τα κριτήρια ίδρυσης και λειτουργίας ενός ξένου ιδιωτικού πανεπιστημίου θα είναι απόλυτη αρμοδιότητα της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης. Σε πολιτικό επίπεδο ενόψει συνταγματικής αναθεώρησης η κυβέρνηση θα επιχειρεί πιέσεις προς τους πολιτικούς αντιπάλους της, ενώ ήδη αυτές κατευθύνονται πρωτίστως προς το ΠΑΣΟΚ. Οχι μόνο ο Μητσοτάκης πέταξε το γάντι στον Νίκο Ανδρουλάκη για το άρθρο 16 («πάμε να βρούμε μαζί τους 180 βουλευτές (…) να σπάσει επιτέλους το κρατικό μονοπώλιο») αλλά και ο Σωκράτης Φάμελλος έχει αναρωτηθεί με αιχμηρό τρόπο εάν η Χαριλάου Τρικούπη «θα πάει χέρι-χέρι με τη ΝΔ». Η επίσημη θέση του ΣΥΡΙΖΑ είναι απέναντι στις επιδιώξεις της ΝΔ, ωστόσο μια εκτός γραμμής αναφορά έγινε από τον βουλευτή Κιλκίς της αξιωματικής αντιπολίτευσης Πέτρο Παππά, ο οποίος κρίνει ότι ο «νέος ΣΥΡΙΖΑ» θα πρέπει να ξαναζυγίσει τη στάση του, φέρνοντας σε δύσκολη θέση την παράταξή του. Επί της αρχής δηλώνει θετικό το ΠΑΣΟΚ «στην ουσιαστική ρύθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης», προτάσσοντας μέχρι στιγμής την ανάγκη ενίσχυσης του δημόσιου πανεπιστημίου.