Με τις τοποθετήσεις των εισηγητών και των ειδικών αγορητών των κομμάτων αρχίζει η επί της αρχής συζήτηση του σχεδίου νόμου του υπουργείου Εσωτερικών «Άρση των περιορισμών για την εγγραφή στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εκλογέων εξωτερικού» στην αρμόδια Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής.
Το νομοσχέδιο, που αποτελείται από δύο άρθρα, είναι το πρώτο που κατέθεσε η κυβέρνηση, όπως είχε προαναγγείλει ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης. Για την ψήφισή του, σύμφωνα με την συνταγματική διάταξη (Σ.51 παρ.4), απαιτείται να λάβει τουλάχιστον 200 θετικές ψήφους στην Ολομέλεια.
Το σχέδιο νόμου αποτελεί τροποποίηση των άρθρων 2 και 4 του Ν. 4648/2019 και ουσιαστικά αίρει τις περιοριστικές προϋποθέσεις που είχαν τεθεί σχετικά με το δικαίωμα συμμετοχής στις εκλογές των Ελλήνων του εξωτερικού από τον τόπο κατοικίας τους.
Η εισήγηση της Νίκης Κεραμέως
Ανοίγοντας τις εργασίες της Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, η υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως υπογράμμισε την ευνοϊκή πολιτική συγκυρία για την άρση όλων των εμποδίων στη διαδικασία της ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού.
«Σκοπός είναι η ενίσχυση της ισότιμης μεταχείρισης του συνόλου του εκλογικού σώματος. Σήμερα με ένα νόμο και ένα άρθρο μπορούμε να ανατρέψουμε τα εμπόδια στην ψήφο εκατοντάδων χιλιάδων Eλλήνων» ανέφερε εισαγωγικά η κυρία Κεραμέως.
Όλη η ομιλία της υπουργού Εσωτερικών
«Κύριε Πρόεδρε της Επιτροπής,
Κυρίες και κύριο Συνάδελφοι,
Κατ’ αρχάς να ευχηθώ καλή αρχή στις εργασίες της νεοσύστατης Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, και να συγχαρώ το Προεδρείο για την εκλογή του και τα μέλη για τον ορισμό τους.
Το πρώτο νομοθέτημα της νέας Κυβέρνησης που έρχεται προς επεξεργασία στη Βουλή είναι ένα νομοθέτημα του Υπουργείου Εσωτερικών με ισχυρό συμβολισμό.
Επιχειρεί να ρυθμίσει μία εκκρεμότητα 48 ετών. Να βάλει τέλος σε έναν παραλογισμό. Να μπορούν επιτέλους οι συμπατριώτες μας που μένουν στο εξωτερικό, ή βρίσκονται στο εξωτερικό την ημέρα των εκλογών, να ασκήσουν το δικαίωμα της ψήφου από το εξωτερικό, χωρίς περιορισμούς.
Πρόκειται για μία κίνηση υψηλού συμβολισμού από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και την Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, που προσκαλούν εκ νέου τον απανταχού ελληνισμό να συμμετάσχει ενεργά στην εκλογική διαδικασία της χώρας μας, διευκολύνοντάς την άσκηση ενός δικαιώματος που ναι μεν κατέχουν, ωστόσο ως σήμερα δυσκολεύονταν να ασκήσουν, καθώς η Πολιτεία είχε θέσει περιορισμούς και εμπόδια.
Θα ξεκινήσω θέτοντας το ευρύτερο πλαίσιο, μέσα από μία σύντομη ιστορική αναδρομή που καταδεικνύει την ωριμότητα των συνθηκών για τη ρύθμιση που φέρνουμε αυτές τις ημέρες στη Βουλή. Στη συνέχεια, θα εξηγήσω πιο αναλυτικά τους λόγους για τους οποίους θεωρούμε επιτακτική πλέον τη θέση σε ισχύ ενός μόνο άρθρου που θα ενισχύσει τη σχέση της χώρας μας με όλους τους Έλληνες, σε όποιο κράτος κι αν βρίσκονται, εκπληρώνοντας ταυτόχρονα το καθήκον μας να τους εξασφαλίσουμε τη δυνατότητα να ασκήσουν το δικαίωμα της ψήφου.
Πώς φτάσαμε, λοιπόν, σήμερα να συζητούμε τη νομοθετική αυτή ρύθμιση;
Η επεξεργασία ξεκίνησε ήδη από το 1975, σχεδόν μισό αιώνα πριν. Στις διαδοχικές συνταγματικές αναθεωρήσεις ρυθμίστηκε σταδιακά η σχετική πρόβλεψη του Συντάγματος για άσκηση του εκλογικού δικαιώματος στους εκτός Ελλάδος Έλληνες από το εξωτερικό, η οποία όμως έμεινε ανεφάρμοστη για σχεδόν πέντε δεκαετίες, με εξαίρεση το δικαίωμα άσκησης του εκλογικού δικαιώματος στις ευρωεκλογές σε άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αξιοσημείωτες προσπάθειες έγιναν από προηγούμενες Κυβερνήσεις της Νέας Δημοκρατίας, ενώ το ζήτημα απασχόλησε και την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, χωρίς να οδηγήσει σε κάποιο νομοθέτημα.
Το Δεκέμβριο του 2019, η προηγούμενη Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας του Κυριάκου Μητσοτάκη, επί υπουργίας Τάκη Θεοδωρικάκου, θεσμοθέτησε τον νόμο 4648/2019, με τον οποίο για πρώτη φορά οι Έλληνες πολίτες απέκτησαν το δικαίωμα εγγραφής σε ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εκλογέων εξωτερικού και άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος από το εξωτερικό, υπό προϋποθέσεις: ι) να έχουν διαμείνει συνολικά δύο έτη εντός της Ελληνικής Επικράτειας κατά το χρονικό διάστημα των τελευταίων τριάντα πέντε ετών και ιι) να έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση κατά το τρέχον ή το προηγούμενο φορολογικό έτος.
Οι περιορισμοί αυτοί προέκυψαν συμβιβαστικά ώστε να δημιουργηθούν συνθήκες συναίνεσης, να συγκεντρωθούν, δηλαδή, οι απαραίτητες από το Σύνταγμα 200 ψήφοι και να υπερψηφιστεί, έστω και έτσι, το νομοθέτημα. Και πράγματι, το νομοθέτημα ψηφίστηκε και δόθηκε η δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος ψήφου από το εξωτερικό, αλλά υπό τις πολύ απαιτητικές και περιοριστικές προϋποθέσεις που προηγουμένως ανέφερα
«Η προσπάθειά μας είναι να κάνουμε τώρα όλοι μαζί αυτό το άλμα»
Το 2021 η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, επί υπουργίας Μάκη Βορίδη, επιχείρησε να άρει αυτές τις προϋποθέσεις και να απελευθερώσει την άσκηση δικαιώματος ψήφου από το εξωτερικό. Η προσπάθεια αυτή δεν τελεσφόρησε γιατί τα 3 κόμματα που στήριξαν το νομοθέτημα (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Ελληνική Λύση) αριθμούσαν 190 Βουλευτές, συνεπώς δεν επετεύχθη η ελάχιστη απαιτούμενη πλειοψηφία των 200 Βουλευτών που επιτάσσει το Σύνταγμα. Η προσπάθειά μας είναι να κάνουμε τώρα όλοι μαζί αυτό το άλμα, επαναφέροντας σήμερα την ίδια ακριβώς ρύθμιση, που αίρει όλους τους περιορισμούς που ισχύουν για την άσκηση του δικαιώματος της ψήφου Ελλήνων πολιτών, είτε είναι μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού είτε βρίσκονται στο εξωτερικό κατά την ημέρα διεξαγωγής των εκλογών και είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους. Σκοπός του νομοσχεδίου είναι η ενίσχυση της ισότιμης μεταχείρισης του συνόλου των μελών του εκλογικού σώματος.
Σήμερα, λοιπόν, η Βουλή μπορεί, με έναν νόμο και ένα άρθρο -κυριολεκτικά αυτή τη φορά!-, να ανατρέψει τις όποιες προϋποθέσεις είχαν επιβληθεί στην άσκηση ενός συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων, δυναμώνοντας την Ελλάδα, δίνοντας δυνατή φωνή σε όσους την είχαν στερηθεί. Έχουμε σήμερα την ιστορική ευκαιρία να κάνουμε το μεγάλο άλμα. Να καταργήσουμε όλες τις προϋποθέσεις για την άσκηση του δικαιώματος ψήφου των Ελλήνων πολιτών από το εξωτερικό.
Ο Πρωθυπουργός, η κυβέρνηση, η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών, μαζί με τον Αναπληρωτή Υπουργό, θεωρούμε τη ρύθμιση αυτή μείζονος σημασίας και επιδιώκουμε τη μέγιστη διακομματική συναίνεση, για πολλούς και πολύ σημαντικούς λόγους, από τους οποίους θα αναφερθώ ενδεικτικά στους 5 σημαντικότερους.
• Πρώτος λόγος, το γεγονός ότι, πράγματι, σήμερα η απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών που απαιτεί η παράγραφος 4 του άρθρου 51 του Συντάγματος είναι εφικτή.
Ο αριθμός των Βουλευτών των Κοινοβουλευτικών Ομάδων που έχουν εκφραστεί θετικά, είτε τώρα είτε στο πρόσφατο παρελθόν, υπερβαίνει τους 200 που απαιτούνται για την ψήφιση του νόμου. ΠΑΣΟΚ και Ελληνική Λύση υπερψήφισαν την ίδια διάταξη μόλις δύο χρόνια πριν, το 2021, ενώ και η Πλεύση Ελευθερίας έχει ήδη δημοσίως ταχθεί υπέρ της ρύθμισης. Δεν πρόκειται ασφαλώς να προκαταλάβω την απόφαση οποιουδήποτε κόμματος, ειδικά εφόσον κάποια δεν έχουν ακόμη τοποθετηθεί σαφώς, θεωρώ, όμως, μείζονος σημασίας την τήρηση συνεπούς στάσης σε ένα εθνικής σημασίας ζήτημα, όπως αυτό που συζητάμε.
• Δεύτερος λόγος, η καθολικότητα στο δικαίωμα ψήφου, που σε δημοκρατικά πολιτεύματα έχουν όλοι οι πολίτες, χωρίς περιορισμούς.
Εντός της επικράτειας, αναγνωρίζουμε ότι δεν πρέπει να υπάρχουν εμπόδια στη συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία, για αυτό και η εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους γίνεται αυτόματα όταν ένας πολίτης κλείνει τα 17. Αντίθετα, για το εξωτερικό θέσαμε περιττές προϋποθέσεις, αυθαίρετους περιορισμούς και γραφειοκρατικά αναχώματα που εμποδίζουν πολίτες που έχουν δικαίωμα ψήφου να υποβάλουν αίτηση για συμμετοχή στις εκλογές. Αποτέλεσμα: στις πρόσφατες εκλογές ψήφισαν μόλις 18.000 συμπολίτες μας από τους εκατοντάδες χιλιάδες δυνητικά ψηφοφόρους του εξωτερικού. Το αποτέλεσμα αυτό δεν περιποιεί τιμή στη χώρα μας. Με αυτό το σχέδιο νόμου αποκαθιστούμε μία στρέβλωση, διευκολύνοντας τους συμπολίτες μας που ζουν στο εξωτερικό να ασκήσουν το δικαίωμά τους. Οποιοδήποτε επιχείρημα περί αλλοίωσης του εκλογικού αποτελέσματος, δεν ευσταθεί, καθώς δεν δίνουμε δικαίωμα ψήφου σε κάποιον που δεν το έχει. Δίνουμε τη δυνατότητα σε Έλληνες πολίτες που ήδη έχουν δικαίωμα ψήφου και θα μπορούσαν να έρθουν στην Ελλάδα για να ψηφίσουν, να ασκήσουν το δικαίωμα αυτό εκεί που θα βρίσκονται την ημέρα των εκλογών.
• Τρίτος λόγος, η περαιτέρω ενίσχυση των δεσμών των Ελλήνων που ζουν στο εξωτερικό με την πατρίδα, με τεράστια οφέλη για τη χώρα μας.
Η δυνατότητα συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία θα πολλαπλασιάσει το ενεργό ενδιαφέρον για όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα, πέρα από τις αποφάσεις εκείνες που έχουν άμεσο αντίκτυπο στους Έλληνες του εξωτερικού. Είναι προς το εθνικό συμφέρον οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους να συμμετέχουν στα κοινά και να μην τους παραγκωνίζουμε επειδή ζουν σε άλλη χώρα, θεωρώντας λανθασμένα πως ό,τι γίνεται στην Ελλάδα αφορά μόνο τους εδώ Έλληνες. Είναι προς το συμφέρον μας να κρατήσουμε όλους τους Έλληνες κοντά στην Ελλάδα. Ενισχύοντας τη φωνή τους, δυναμώνουμε τη χώρα μας, τη διευρύνουμε, την κάνουμε να ακουστεί σε όλη τη γη. Αν κάποιοι αμφιβάλουν, δεν έχουν παρά να μελετήσουν τις επιστολές μεγάλου αριθμού ομογενειακών οργανώσεων, που εκπροσωπούν εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες, από ολόκληρο τον κόσμο, που σπεύδουν να δηλώσουν τη στήριξή τους στην πρωτοβουλία της κυβέρνησης, προβάλλοντας το δίκαιο αίτημα για κατάργηση των περιορισμών, ώστε να μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμα της ψήφου.
• Τέταρτος λόγος, ο εξορθολογισμός του ισχύοντος πλαισίου, που δημιουργεί σήμερα μια διασπορά δυο ταχυτήτων.
Σύμφωνα με το ισχύον καθεστώς, κάποιοι μπορούν να ψηφίσουν είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό και κάποιοι έχουν δικαίωμα ψήφου αποκλειστικά στην Ελλάδα. Ανάμεσα στους Έλληνες του εξωτερικού που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για εγγραφή στους ειδικούς καταλόγους εκλογέων εξωτερικού, ευνοούνται σίγουρα οι πιο εύποροι που μπορούν να ταξιδέψουν στην Ελλάδα μόνο για αυτόν τον σκοπό και όσοι ζουν σε πιο κοντινές χώρες. Η αδικία αυτή πρέπει να αποκατασταθεί.
• Πέμπτος λόγος, η εναρμόνιση με μια πρακτικά εφικτή και διεθνώς αποδεκτή πρακτική.
Η ενημέρωση των εκλογικών καταλόγων με τα σύγχρονα μέσα μπορεί να είναι άμεση και πλήρης. Δεν ανακαλύπτουμε τον τροχό: μιλάμε για κάτι που συμβαίνει ήδη σε πάρα πολλές χώρες.
Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,
Το ζήτημα που συζητούμε σήμερα υπερβαίνει κόμματα, σκοπιμότητες, πολιτικούς ανταγωνισμούς. Δεν είναι δεξιό, αριστερό, κεντρώο. Είναι εθνικό.
Πρόκειται για υποχρέωση μίας σύγχρονης, δημοκρατικής, δίκαιης Πολιτείας, που ενισχύει τους δεσμούς των απανταχού παιδιών της με τη μητέρα Πατρίδα, που θέλει και μπορεί να δυναμώσει τη φωνή τους, που είναι και δική της φωνή, στον κόσμο, που δεν αποκλείει αλλά συμπεριλαμβάνει, που γνωρίζει και διεκδικεί το εθνικό της συμφέρον.
Θα ήθελα να κλείσω με ένα απόσπασμα από την ανοιχτή επιστολή που απευθύνουν σε όλους μας, σε όλους τους Βουλευτές του Κοινοβουλίου, απόδημοι Έλληνες, επιστολή η οποία υπογράφεται από φορείς και οργανώσεις ανά τον κόσμο που εκπροσωπούν εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες του εξωτερικού.
«Κρατήστε ζωντανό το ενδιαφέρον των αποδήμων Ελλήνων για όσα συμβαίνουν στην Πατρίδα και διατηρήστε ζωντανούς τους δυνατούς δεσμούς μας με την Ελλάδα. Αναμένουμε και οι 300 βουλευτές να στηρίξετε την άρση των άδικων περιορισμών. Πρόκειται για δημοκρατικό χρέος και ιστορική ευκαιρία, γι’ αυτό και είναι μεγάλη η ευθύνη που βαραίνει, κάθε Ελληνίδα και Έλληνα βουλευτή. Είναι ζήτημα δικαιοσύνης και δημοκρατίας, πέρα και πάνω από κόμματα.»
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Σας καλώ να υπερψηφίσετε το νομοθέτημα αυτό. Να αξιοποιήσουμε την ιστορική ευκαιρία που όλοι μαζί έχουμε μετά από 48 χρόνια συζητήσεων. Να στείλουμε ένα κοινό και ηχηρό μήνυμα στον απανταχού ελληνισμό: ότι θέλουμε η φωνή των Ελλήνων πολιτών σε ολόκληρο τον κόσμο να ακούγεται πιο δυνατά, χωρίς εμπόδια, χωρίς περιορισμούς.
Όλοι μαζί, με τη θετική μας ψήφο, να ανοίξουμε ένα νέο, μεγάλο, κεφάλαιο στην Ελληνική πολιτική ιστορία.
Σας ευχαριστώ πολύ.» 
Ειδικότερα, με τις διατάξεις του νομοσχεδίου προβλέπεται ότι:
– Οι εκλογείς που επιθυμούν να διευκολυνθούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα θα εγγράφονται με δική τους μέριμνα στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού.
– Η εγγραφή στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού γίνεται οποτεδήποτε με αίτηση του ενδιαφερομένου σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 4 του Ν. 4648/2019.
– Αντιστοίχως και η τροποποίηση σε ό,τι αφορά τη διεύθυνση κατοικίας, η αναστολή ή η ακύρωση της αίτησης εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού.
– Η αποδοχή ή η απόρριψη της αίτησης γίνονται με απόφαση της Διεύθυνσης Εκλογών του υπουργείου Εσωτερικών.
– Εφεξής, κατά την αίτησή του, ο εκλογέας συμπληρώνει τα στοιχεία του και προσδιορίζει την εκτός επικράτειας περιφέρεια δικαιοδοσίας διπλωματικής ή προξενικής Αρχής, στην οποία επιθυμεί να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα.
– Η αίτηση εγγραφής οριστικοποιείται με απόφαση της Διεύθυνσης Εκλογών του υπουργείου Εσωτερικών.
– Η αίτηση μεταβολής και αναστολής ή διαγραφής θα γίνεται αμέσως οριστική.
– Καταργούνται οι προϋποθέσεις εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους ψηφοφόρων εξωτερικού και της εφαρμογής των περιορισμών εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους στις εκλογές για την ανάδειξη μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όπως και η εξουσιοδότηση του υπουργείου Εσωτερικών για την αυτεπάγγελτη αναζήτηση δικαιολογητικών ή την άντληση των απαιτούμενων πληροφοριών από τις βάσεις δεδομένων του Ελληνικού Δημοσίου που προβλέπονταν στον Ν. 4648/2019.
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής, η συζήτηση και ψήφιση του νομοσχεδίου στην αρμόδια Επιτροπή θα ολοκληρωθεί αύριο, Παρασκευή 21 Ιουλίου, προκειμένου να εισαχθεί τη Δευτέρα 24 και την Τρίτη 25 Ιουλίου για συζήτηση και ψήφιση στην Ολομέλεια. Κατά τη συζήτηση του σχεδίου νόμου στην Ολομέλεια αναμένονται και οι τοποθετήσεις των πολιτικών αρχηγών.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
