«Ακούω τα Canadair πριν τα δω. Όταν αυτό συμβαίνει, ξέρω ότι υπάρχει μια πυρκαγιά κάπου εδώ, πολύ κοντά», λέει η Αντριάνα στο BBC.

Μόνιμη κάτοικος του Τερασίνι, κοντά στο Παλέρμο της Σικελίας, θεωρεί ότι γεννήθηκε στον παράδεισο, κάθε φορά που βλέπει τους απότομους λόφους να χάνονται στο απέραντο γαλάζιο της Μεσογείου.

Αυτή η απίστευτη ομορφιά όμως έχει μεγάλο τίμημα. Όπως συμβαίνει σχεδόν σε όλο το νότο της Ευρώπης, το τραχύ τοπίο, οι ελιές με τους υπέροχους καρπούς τους και η ξηρασία που χειροτερεύει κάθε χρόνο που περνά, έχουν μετατρέψει τα γραφικά σημεία της σε σπίρτα έτοιμα να «ανάψουν» φωτιά.

Όταν οι φλόγες ζώσουν αυτές τις περιοχές, τρέχουν τις απέραντες κοιλάδες και τις δασικές εκτάσεις τους με ταχύτητα ανάλογη του φωτός, οπότε μόνη ελπίδα για τη σωτηρία ανθρώπων και περιουσιών είναι τα πυροσβεστικά αεροσκάφη, λέει στο βρετανικό δίκτυο η Ντανιέλα Αρφούσο, δήμαρχος του Καρντέτο στη Καλαβρία.

Η τραγωδία στην Ελλάδα

Την περασμένη εβδομάδα, η Ελλάδα και όλος ο κόσμος βυθίστηκε στη θλίψη στην είδηση ότι δυο πιλότοι τους, ο 34χρονος κυβερνήτης του CL-215 σμηναγός Χρήστος Μουλάς και ο 27χρονος συγκυβερνήτης του, ανθυποσμηναγός Περικλής Στεφανίδης έχασαν τη ζωή του εν ώρα καθήκοντος στον Πλατιανιστό Ευβοίας.

Η ελληνική τηλεόραση κατέγραψε το Canadair να πετά χαμηλά για να ρίξει νερό σε μια φωτιά, πριν γυρίσει απότομα σε μια πλαγιά και τυλιχτεί στις φλόγες. Ολόκληρη η χώρα αποχαιρέτισε τους ήρωες, που έλαβαν τον βαθμό του Αντιπτεράρχου, ενώ η Βουλή αποφάσισε την οικονομική στήριξη του αγέννητου παιδιού του εκλιπόντα Μουλά μέχρι το 25ο έτος της ηλικίας του.

«Είναι πολύ δύσκολο για τον οποιονδήποτε επαγγελματία να δει κάτι τέτοιο, αλλά ειδικά για το πλήρωμα των Canadair. Δεν είμαστε τόσοι πολλοί, οπότε γνωριζόμαστε μεταξύ μας, είμαστε σαν μια αδελφότητα», λέει ο Τζούλιο Φίνι, κυβερνήτης Canadair και διευθύνων σύμβουλος της Avincis Italia, της εταιρείας εναέριων υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης που διαχειρίζεται τον στόλο Canadair της Ιταλίας.

«Όταν βλέπουμε σκηνές όπως (η συντριβή στην Ελλάδα), μπαίνουμε στη θέση των πιλότων και οι οικογένειές μας κάνουν το ίδιο. Είναι ένα μεγάλο πλήγμα. Ταυτόχρονα, είναι κίνητρο για να μάθουμε να αποφεύγουμε ατυχήματα, να βελτιωνόμαστε από τεχνική άποψη».

Πως λειτουργούν τα Canadair

Τα Canadair λειτουργούν μαζεύοντας νερό από λίμνες ή θάλασσες, το οποίο στη συνέχεια ρίχνουν πάνω στις πυρκαγιές. Είναι εξαιρετικά αποδοτικά σκάφη στο σημαντικό έργο τους, καθώς χρειάζονται μόλις 10-12 δευτερόλεπτα για να μαζέψουν έκαστο 6.000 λίτρα νερού, ενώ μπορούν να κάνουν 48 ρίψεις σε διάστημα 3 ωρών.

Είναι ιδιαίτερα απαραίτητα μάλιστα σε περιοχές, όπως η λεκάνη της Μεσογείου, όπου τα αεροδρόμια είναι λίγα και η μορφολογία της περιοχής δεν επιτρέπει τη λειτουργία των τεράστιων αεροσκαφών.

Ωστόσο, μόνο 220 έχουν κατασκευαστεί από τότε που κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά το 1969. Μέχρι το 2015, είχε σταματήσει η παραγωγή τους, με τον κατασκευαστή τους να κατηγορεί γι’ αυτή την εξέλιξη την έλλειψη παραγγελιών.

Μέσα σε λίγα χρόνια, ωστόσο, κατέστη σαφές ότι τα ολοένα πιο ξηρά και ζεστά καλοκαίρια της Ευρώπης θα απαιτούσαν ενισχυμένες δυνατότητες πυρόσβεσης. Η παραγωγή ξεκίνησε ξανά το 2022, όταν έξι χώρες της νότιας Ευρώπης παρήγγειλαν 22 νέα αεροπλάνα.

Η Ιταλία ένα βημα μπροστά

Επιπλέον, νωρίτερα αυτό το μήνα, η ΕΕ, που προς το παρόν μισθώνει τα αεροπλάνα από μεμονωμένες χώρες, ανακοίνωσε ότι θα αγοράσει επιπλέον 12 Canadair, αν και δεν θα είναι έτοιμα να ριχτούν στο σβήσιμο των πυρκαγιών πριν από το 2027.

Η Ιταλία διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους στόλους Canadair σε παγκόσμιο επίπεδο, που αποτελείται από 18 αεροσκάφη και 100 πιλότους. Ένα από τα λίγα κέντρα εκπαίδευσης πιλότων Canadair στον κόσμο βρίσκεται κοντά στη Ρώμη και ο μόνος προσομοιωτής πτήσης Canadair εδρεύει στο Μιλάνο.

Κάπως έτσι, παρά τη θέλησή της, η Ιταλία κατέχει τα αριστεία στην καταπολέμηση των πυρκαγιών, μια τεχνογνωσία που αποκτήθηκε από μια μεγάλη ανάγκη υπό την πίεση του κατεπείγοντος.

Μόνο φέτος, έχει καεί 30% περισσότερη γη σε όλη την Ευρώπη από αυτήν που παραδίδεται κατά μέσο όρο στις φλόγες κάθε χρόνο την τελευταία 20ετία. Στην Ελλάδα, ο αριθμός αυτός το τρέχον καλοκαίρι ανέβηκε στο 83% πάνω από τον μέσο όρο.

Προετοιμασία μέσα στο χειμώνα

Πέρυσι, τα αεροπλάνα Canadair έριξαν περισσότερα από 153 εκατομμύρια λίτρα νερού σε ιταλικό έδαφος και αντιμετώπισαν επιτυχώς 2.200 πυρκαγιές. Μόνο τον φετινό Ιούλιο, οι πιλότοι Canadair έκλεισαν 800 ώρες πτήσης.

Όπως εξηγεί στο BBC, ο Φίνι, παρότι το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας για τους πιλότους γίνεται το καλοκαίρι, οι πιο κρύοι μήνες – που προσφέρουν στους πιλότους μια κάποια ανάπαυλα – είναι εξαιρετικά κρίσιμοι. «Χρησιμοποιούμε τον χειμώνα για να προετοιμαστούμε για τα χειρότερα», λέει ο ίδιος.

Με βάση τα δεδομένα και τα αρχεία καταγραφής πτήσεων από το προηγούμενο καλοκαίρι, ο Φίνι εξηγεί ότι οι πιλότοι του «μελετούν πως συμπεριφέρονται οι φωτιές, διευθετούν προβλήματα στις υπάρχουσες μεθόδους αντιμετώπισης τους και μαθαίνουν από όλα όσα συνέβησαν την προηγούμενη χρονιά.

Τι θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει καλύτερα, είναι το βασικό ερώτημα που απασχολεί όλους τους. Η απάντηση του καθορίζει την επόμενη εκπαίδευσή, έτσι ώστε κάθε χρόνο να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι», συμπληρώνει.

Οι λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά

Πέρα από τη φωτιά και τη συμπεριφορά της, το έδαφος και τις ιδιαιτερότητες του και φυσικά τις καιρικές συνθήκες, μεγάλη σημασία δίνεται στους ανθρώπινους κινδύνους.

«Δίνουμε μεγάλη προσοχή στα επίπεδα εξάντλησης των πιλότων, που πρέπει να εργάζονται σε εξαιρετικά τεταμένες συνθήκες σε ένα ιδιαίτερα δύσκολο περιβάλλον για πολλές μέρες», λέει ο Φίνι. Και αναφέρει ότι η εταιρεία του απασχολεί διατροφολόγους, που εργάζονται με τους πιλότους και καταστρώνουν ένα πρόγραμμα διατροφής για να διασφαλιστεί ότι αποδίδουν στο μέγιστο τις μεγάλες, ζεστές ημέρες της εργασίας τους.

Τίποτα δεν αφήνεται στην τύχη – ακόμη και οι σόλες στις μπότες των πιλότων είναι λείες. αντί να έχουν ραβδώσεις για να αποτρέψουν το σφήνωμα μικρών πετρών σε αυτές. που θα μπορούσαν μετά να εκτοξευθούν στον κινητήρα.

Κάποιες φορές όμως, όπως απέδειξε η πρόσφατη ελληνική τραγωδία. ακόμη όλη η προετοιμασία στον κόσμο δεν είναι αρκετή για να κρατήσει το κακό μακριά, καταλήγει ο ίδιος.