Στα μέσα Αυγούστου, όπου «σκάει» ο τζίτζικάς και ο ήλιος καίει, ο «Πολιτιστικός Σύλλογος “Αρχίλοχος” Πάρου» δεν συνήθιζε να προσελκύει αρκετούς τουρίστες. Άλλωστε, για αυτό τον λόγο υπάρχουν τα μπαρ και οι παραλίες των κυκλαδίτικων νησιών που έλκουν όλο και περισσότερο το le beau monde, όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Guardian.
Την περασμένη όμως βδομάδα, και ενώ κορυφωνόταν η έξοδος των αδειούχων από την Αθήνα, ο «Αρχίλοχος» έγινε έντονα αντικείμενο συζήτησης. Και, όπως και άλλες φορές, ήταν μια συζήτηση που πυροδοτήθηκε από την κατάσταση που επικρατεί στις παραλίες που έχουν γίνει συνώνυμες με τις ακριβές ξαπλώστρες και τους άπληστους επιχειρηματίες.
«Η δική μας είναι μια μάχη ενάντια στην ανομία – της ανομίας στις ακτές μας», λέει στον Guardian ο Χρήστος Γεωργούσης, ιδρυτικό μέλος του κινήματος Save Paros Beaches.
Στα 78 του, θα έπρεπε κανονικά να απολαμβάνει τη σύνταξη του. Αντιθέτως, ο πρώην διευθυντής με γυαλιά, μια σεβαστή προσωπικότητα στο νησί, βρέθηκε να ηγείται της μάχης για να διασφαλίσει ότι οι παραλίες είναι δωρεάν για όλους.
«Το κράτος, με την αστυνομία και την ακτοφυλακή του, θα πρέπει να το λύσει αυτό γιατί, τελικά, ο αιγιαλός μας ανήκει στο κοινό», προσθέτει. «Αλλά επειδή έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικοί στην αντιμετώπιση ακόμη και στο ζήτημα αυτό, το χειριζόμαστε μόνοι μας».
Δεν μένει ούτε εκατοστό άμμου
Από την έναρξή του, το κίνημα είχε έναν και μόνο στόχο: να ανακτήσει τις παραλίες από ιδιώτες που εκμεταλλεύονται παράκτιες περιοχές με ξαπλώστρες και ομπρέλες σε υπερβολικές τιμές. Η εκμετάλλευση αυτή, η οποία οδήγησε τις επιχειρήσεις να χρεώνουν έως και 120 ευρώ (102 £) για ξαπλώστρες στην Πάρο, έχει χαρακτηριστεί ως αντισυνταγματική σε μια χώρα όπου η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος κατοχυρώνεται στο νόμο ως «υποχρέωση του κράτους και δικαίωμα κάθε ανθρώπου».
Συχνά, υποστηρίζουν οι ακτιβιστές, δεν υπάρχει χώρος για να απλώσετε μια πετσέτα θαλάσσης και όσοι τολμούν να παραπονεθούν να απομακρύνονται. Για πολλούς, η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται στις σκοτεινές συμβάσεις παραχώρησης που επιτρέπουν στις τοπικές αρχές να μισθώνουν την ακτογραμμή σε ξενοδόχους και ιδιοκτήτες μπαρ και εστιατορίων, υπό τον όρο ότι, θεωρητικά, εκμεταλλεύονται μόνο το 50% του εκχωρημένου χώρου.
«Στην πράξη, συχνά δεν μένει ούτε εκατοστό άμμου», λέει ο Νικόλας Στεφάνου, κάτοικος της Πάρου, θρηνώντας για μια κατάσταση που καθιστά ολοένα και πιο αδύνατο για τους ντόπιους να απολαύσουν αυτό που πάντα θεωρούνταν δεδομένο: δωρεάν πρόσβαση στην παραλία. «Μιλάμε για δημόσιο χώρο που καλύπτεται σχεδόν 100% από [ενοικιαζόμενες] ξαπλώστρες και ομπρέλες».
Διακινούμενο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το λεγόμενο «κίνημα πετσέτας» έχει εξαπλωθεί. Τις τελευταίες εβδομάδες, διαμαρτυρίες πραγματοποιήθηκαν στη Χαλκιδική στα βόρεια και στα νησιά του Ιονίου στα δυτικά, καθώς έχουν αυξηθεί οι αναφορές για εταιρείες ενοικίασης που εμποδίζουν την ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες.
Η Ελισάβετ Παπαζώη, πρώην υπουργός υπουργός Πολιτισμού, είπε στον Observer ότι το κίνημα διαδόθηκε σε τέτοιο βαθμό εν μέρει λόγω της αρχέγονης σχέσης των Ελλήνων με τη θάλασσα και του γεγονότος ότι οι ιδιωτικές παραλίες ήταν αντίθετες την αίσθηση ελευθερίας που συνδέεται με το ελληνικό καλοκαίρι, αλλά και επειδή έφερε στο φως την ανομία στην εξαρτημένη από τον τουρισμό χώρα.
Στην Πάρο, όπου είχαν φτάσει τα επενδυτικά κεφάλαια, όπως και στο νησί της Μυκόνου, τώρα χτίζονται ξενοδοχεία αντίθετα με την αρχιτεκτονική του νησιού, είπε.
Αναγνωρίζοντας την ανάγκη προστασίας της φυσικής ομορφιάς της Ελλάδας καθώς η οικονομία επιστρέφει στην ανάπτυξη, ο υπουργός Επικρατείας, Άκης Σκέρτσος, παραδέχτηκε ότι το να επιτρέπεται στις επιχειρήσεις να κατακτούν τις παραλίες δεν ήταν μόνο «άπληστο και καταστροφικό», αλλά ισοδυναμούσε με «πυροβολούμε στα πόδια μας».
Όπως είναι φυσικό, οι ξαπλώστρες που αφαιρέθηκαν από την ακτή καθώς επιθεωρητές επισκέφθηκαν το κυκλαδίτικο νησί της Νάξου νωρίτερα αυτό το μήνα, εμφανίστηκαν ξανά αμέσως μόλις έφευγαν.
Οι διαδηλωτές πρόκειται να συγκεντρωθούν ξανά την Κυριακή και να ανασυνταχθούν –όπως έκαναν όλο το καλοκαίρι– στο πολιτιστικό κέντρο Αρχίλοχος. «Το κίνημα των πολιτών μας δεν σβήνει. Η μάχη για να σώσουμε τις παραλίες μας θα συνεχιστεί».
