Παρότι η έννοια «έμφυλη ισότητα» ακούγεται όλο και πιο έντονα στον δημόσιο διάλογο τα τελευταία χρόνια, η ανισότητα, οι διακρίσεις και οι προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν καθημερινά οι γυναίκες στον επαγγελματικό στίβο, διαμορφώνουν μία πραγματικότητα που τις αποθαρρύνει από το να διεκδικήσουν ηγετικές θέσεις στον κλάδο τους. Κάπως έτσι, λοιπόν, προκύπτει το φαινόμενο της «γυάλινης οροφής», μία αόρατη τροχοπέδη την οποία χρειάζεται να ξεπεράσουμε, για να μοιραζόμαστε όλοι και όλες τις ίδιες ευκαιρίες στην αγορά εργασίας.
Πόσο εύκολο είναι, όμως, να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, όταν το χάσμα μεταξύ των φύλων διευρύνεται, καθώς πλησιάζουμε στην κορυφή της πυραμίδας; Μπορούμε να ελπίζουμε σε ένα κοντινό μέλλον δίχως αποκλεισμούς, όταν μία γυναίκα αμείβεται μόνο 0,77 δολάρια, για κάθε 1 δολάριο που κερδίζει ένας άντρας; Δυστυχώς, τα ευρήματα που προκύπτουν μέσα από έρευνες δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, αφού ο ρυθμός προόδου για την επίτευξη της ισότητας όσον αφορά στους ηγετικούς ρόλους είναι τόσο βραδύς που δεν αρκεί να διανύσουμε έναν αιώνα για να φτάσουμε στο επιθυμητό σημείο.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό δεν πρέπει να μας απογοητεύει, αλλά να μας παρακινεί ώστε να υιοθετήσουμε άμεσα πρακτικές στον χώρο εργασίας, οι οποίες θα εμπνέουν τις γυναίκες να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους και να «ανθίσουν» επαγγελματικά. Κάτι τέτοιο επιδιώκει και η Dekyi Boorsma, Διευθύντρια Εξυπηρέτησης Πελατών EMEA – Netflix, η οποία μαζί με τη Charlotte Foucteau, Διευθύνουσα Σύμβουλο της Teleperformance Greece, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας TP Women, πραγματοποίησαν μία συζήτηση, ένα διορατικό webinar με τίτλο «Unlocking the Potential of Women: the Role of Leadership in Achieving a Gender-Inclusive Future», που αποκαλύπτει πώς μπορούμε να διεκδικήσουμε έμπρακτα ένα πιο συμπεριληπτικό περιβάλλον εργασίας, ένα περιβάλλον όπως η Teleperformance Greece στο οποίο η επαγγελματική ανέλιξη δεν αποτελεί μόνο ένα αντρικό προνόμιο.
Διακρίνοντας τις ανισότητες και τη θέση της γυναίκας στην σύγχρονη εργασιακή κουλτούρα
Ήδη από την αρχή της συζήτησης, η Dekyi Boorsma προβάλει ένα πολύ εύστοχο και απλό παράδειγμα το οποίο εξηγεί συνοπτικά την ουσία της «γυάλινης οροφής», ενώ υπογραμμίζει πόσο διαφορετική είναι η πραγματικότητα μίας εργαζόμενης γυναίκας από έναν άντρα εργαζόμενο. Συγκεκριμένα, αναφέρει πως μία γυναίκα που δεν διαθέτει όλα τα προσόντα που ζητούνται σε μία αγγελία εργασίας και υστερεί σε δύο ή τρία σημεία, είναι εξαιρετικά πιθανό να αποκλείσει τον εαυτό της από τη διαδικασία και να μην διεκδικήσει τη θέση, εν αντιθέσει με έναν άντρα υποψήφιο, ο οποίος ακόμη και αν διαθέτει λιγότερα προσόντα από εκείνη, δεν θα στερήσει από τον εαυτό του την ευκαιρία.
Τι προτείνει ως λύση, λοιπόν, ώστε να διασφαλιστεί η ισότητα κατά τη διαδικασία της πρόσληψης; Πιο στοχευμένες και προσεκτικές στρατηγικές από τις εταιρείες, διαφάνεια και αντικειμενικά κριτήρια, καθώς και πιο συμπεριληπτικά panel συνεντευξιαστών. Βέβαια, αν υπάρχει ένα σημείο στο οποίο εμμένει και αξίζει να αναφέρουμε, αυτό είναι η επιτακτική ανάγκη να εντοπίσουν και να κατανοήσουν οι γυναίκες τις αποκλίσεις ανάμεσα στη δική τους πραγματικότητα και την πραγματικότητα των αντρών εργαζομένων. Άλλωστε, έτσι κατάφερε και εκείνη να διακρίνει το πρόβλημα, όταν βρέθηκε σε ένα meeting μόνο με άντρες και ένας από αυτούς τη ρώτησε χαριτολογώντας, «πώς αισθάνεσαι που είσαι η μοναδική γυναίκα στο meeting». Ήταν η στιγμή που η Dekyi Boorsma συνειδητοποίησε πως δεν το είχε παρατηρήσει, αφού για εκείνη ήταν μία κανονικότητα, μία κανονικότητα που δεν θα έπρεπε να υφίσταται.
Έκτοτε, έχοντας αναγνωρίσει το πρόβλημα, αξιοποιεί την επιρροή και τη δύναμή της για να καθοδηγήσει και άλλες γυναίκες να αναγνωρίσουν τη θέση στην οποία βρίσκονται, τα εμπόδια που χρειάζεται να ξεπεράσουν, ώστε μετέπειτα να παρουσιάζουν καλύτερα τον εαυτό τους και να μπορέσουν να ανελιχθούν επαγγελματικά.
Στη «μάχη» με τις έμφυλες διακρίσεις κερδίζουμε υποστηρίζοντας ο ένας τον άλλο
Κάπου εδώ, εύλογα προκύπτει το εξής ερώτημα: Αρκεί να αποκτήσουν οι γυναίκες μεγαλύτερη επίγνωση της παρούσας κατάστασης, για να εξαλειφθεί σταδιακά η ανισότητα στην αγορά εργασίας; Σύμφωνα με την Dekyi Boorsma, οι άντρες πρέπει να είναι ενεργοί «σύμμαχοι» των γυναικών σε αυτή την προσπάθεια, να αναλάβουν και εκείνοι την ευθύνη που θα επιφέρει εν τέλει την αλλαγή και την ισότητα. Δεν πρέπει να εστιάσουμε μόνο στους άντρες ή τις γυναίκες, αλλά να εκπαιδεύσουμε και τις δύο πλευρές στο να διακρίνουν τις διαφορές που καλλιεργούν τις διακρίσεις μεταξύ τους. Και για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, χρειάζεται οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί να είναι συγκεκριμένοι και πολύ ξεκάθαροι στο πώς νοηματοδοτούν έννοιες όπως «συμπερίληψη» και «ισότητα», να διευκρινίσουν τι σημαίνουν για αυτούς, και κυρίως, πώς τις προάγουν.
Κάπου στη μέση της συζήτησης, η Charlotte Foucteau φέρνει στο τραπέζι του διαλόγου τη λέξη «sisterhood» και η Dekyi Boorsma βρίσκει την ευκαιρία να εκφράσει μία αλήθεια που δυσχεραίνει σημαντικά τη θέση μίας γυναίκας που επιδιώκει να ηγηθεί μίας ομάδας: Το γεγονός πως γνωρίζει εκ των προτέρων πως οι θέσεις που διεκδικεί είναι περιορισμένες, άρα αισθάνεται εντονότερα τον ανταγωνισμό. Όπως αναφέρει η Dekyi Boorsma, «[το να αναλάβει μία γυναίκα ηγετική θέση] το θεωρούμε προνόμιο παρά δικαίωμα και όσο το βλέπουμε ως προνόμιο, τόσο πιο δύσκολο είναι να επιτευχθεί», ενώ συνεχίζει, «ξέρω πως οι θέσεις είναι περιορισμένες και το να υποστηρίξω κάποια γυναίκα, μήπως μου στερεί εμένα την ευκαιρία να βρεθώ σε μία ηγετική θέση»;
Ναι, στην «αρένα» της αγοράς εργασίας είναι κατανοητό να υπάρχουν τέτοιες σκέψεις, όμως, η Dekyi Boorsma επιμένει πως, «είναι σημαντικό να μάθουμε να κάνουμε micromanaging τη συμπεριφορά μας απέναντι στις γυναίκες, να υποστηρίζουμε άλλες δυνατές γυναίκες αντί να τις βλέπουμε ως ανταγωνίστριες και να υποστηρίζουμε η μία την άλλη».
Πώς οι επιχειρήσεις και το κράτος μπορούν να διευκολύνουν την ανέλιξη των γυναικών
Έχει ενδιαφέρον να αναφέρουμε πως μιλώντας για τις προκλήσεις που επηρεάζουν την επαγγελματική ανέλιξη μίας γυναίκας, η Charlotte Foucteau επικεντρώθηκε στο ζήτημα της μητρότητας, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως υπάρχει ένα «care crisis», μία αδιαφορία από τις επιχειρήσεις και το κράτος να υποστηρίξουν έμπρακτα τις εργαζόμενες που βρίσκονται σε αυτή την πρωτόγνωρη φάση της ζωής τους. Σύμφωνα με τη Charlotte Foucteau, «αν λάβουμε υπόψη το εργασιακό περιβάλλον ως μία πυραμίδα, όλες οι γυναίκες θα ξεκινήσουν από τη βάση της και κάπου στη μέση θα θελήσουν να παντρευτούν ή να κάνουν παιδιά, τότε θα σκεφτούν “ποιος θα με στηρίξει σε αυτό το βήμα”».
Ακριβώς για αυτό, η Charlotte Foucteau θεωρεί πως οι επιχειρήσεις, αλλά ακόμη περισσότερο το κράτος, δεν θα έπρεπε να αναγκάζουν μία γυναίκα να αισθάνεται υποχρεωμένη να επιλέξει ανάμεσα στην οικογένεια και την καριέρα. Θα έπρεπε να της προσφέρουν λύσεις και εναλλακτικές που θα τη βοηθούν να ισορροπεί στους απαιτητικούς ρόλους που καλείται να αναλάβει. Με λίγα λόγια, είναι απαραίτητο να υπάρχει ένα ολοκληρωμένο σύστημα υποστήριξης, οι κατάλληλες υποδομές πρόνοιας, σχολεία, παιδικοί σταθμοί και ό,τι άλλο απαιτείται, ώστε μία γυναίκα να μπορεί να επιστρέψει στα επαγγελματικά της καθήκοντα, να διεκδικήσει με αυτοπεποίθηση ηγετικές θέσεις, ακόμη και έπειτα από μία τόσο σπουδαία αλλαγή στη ζωή της, όπως ο ερχομός ενός παιδιού.
Όσο για τον ρόλο των επιχειρήσεων, η Dekyi Boorsma έκανε μία σημαντική επισήμανση για το μισθολογικό χάσμα ή αλλιώς, salary gap. Πρόκειται για έναν ακόμη λόγο που μπορεί να απομακρύνει μία εργαζόμενη από το επαγγελματικό της «μονοπάτι», αφού κατά κάποιον τρόπο καθιστά αυτονόητο πως μία γυναίκα θα σταματήσει να εργάζεται αφότου φέρει στον κόσμο το παιδί της, εφόσον ο σύζυγος και πατέρας του παιδιού της, είναι συνήθως εκείνος που φέρνει το μεγαλύτερο εισόδημα στο σπίτι.
Κλείνοντας, είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως η Teleperformance έχει κάνει σημαντικά βήματα για να διαμορφώσει ένα εργασιακό περιβάλλον το οποίο θα προάγει την ισότητα σε όλα τα επίπεδα, αποσκοπώντας στην ενδυνάμωση, την πρόοδο και την ανέλιξη των γυναικών εργαζόμενων. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως το 54% των εργαζομένων της είναι γυναίκες, ενώ το 48% των ηγετικών θέσεων της εταιρείας εκπροσωπείται από γυναίκες που κατάφεραν να διαπεράσουν τη «γυάλινη οροφή» ακριβώς επειδή βρέθηκαν στο κατάλληλο περιβάλλον και φυσικά, χάρη στη σπουδαία πρωτοβουλία TP Women, η οποία ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία ενός συνεργατικού εργασιακού πλαισίου, όπου οι σχέσεις των εργαζόμενων διέπονται από σεβασμό και επικοινωνία.
