Τουλάχιστον 500 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε έκρηξη στο αραβικό νοσοκομείο al-Ahli στην πόλη της Γάζας γύρω στις 7.30 το απόγευμα της Τρίτης, το φονικότερο χτύπημα από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.

Μέσα στην ομίχλη του πολέμου, οι αντιδράσεις ήταν συγκεχυμένες, με αρνήσεις ευθύνης τόσο από το ισραηλινό όσο και από το παλαιστινιακό στρατόπεδο, με φόντο ανταγωνιστικές διαδικτυακές αφηγήσεις και εκτεταμένη παραπληροφόρηση.

Πολλοί όμως δεν είναι διατεθειμένοι να πιστέψουν τον ισχυρισμό του Ισραήλ ότι η έκρηξη προκλήθηκε από πύραυλο που εκτοξεύτηκε από την παλαιστινιακή ομάδα Ισλαμική Τζιχάντ (PIJ).

Αυτός ο σκεπτικισμός έχει τροφοδοτηθεί από τις αντιφάσεις μεταξύ των άμεσων και των μεταγενέστερων αντιδράσεων του Ισραήλ, σημειώνει το Al Jazeera και παραθέτει το χρονολόγιο των αντιφάσεων και το πώς άλλαξε η αφήγηση μετά την έκρηξη.

Πώς αντέδρασε το Ισραήλ

Οι αρχικές αναρτήσεις στο X που έστειλε ο Hananya Naftali, βοηθός του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, σε ψηφιακά θέματα, προκάλεσαν υποψίες. «Η ισραηλινή πολεμική αεροπορία έπληξε μια βάση τρομοκρατών της Χαμάς μέσα σε ένα νοσοκομείο στη Γάζα», έγραψε, αλλά η ανάρτηση διαγράφηκε σχεδόν αμέσως.

Μέχρι τις 22.58, ο Naftali ζήτησε συγγνώμη στο X για την κοινοποίηση «μιας έκθεσης του Reuters», που «ανέφερε ψευδώς ότι το Ισραήλ χτύπησε το νοσοκομείο». Είπε ότι έκτοτε διέγραψε το tweet.

«Καθώς ο [ισραηλινός στρατός] δεν βομβαρδίζει νοσοκομεία, υπέθεσα ότι το Ισραήλ στόχευε μία από τις βάσεις της Χαμάς στη Γάζα», ισχυρίσθηκε.

Λίγο νωρίτερα, στις 21:04, ο ισραηλινός στρατός είχε δημοσιεύσει μια ανάρτηση με την οποία απέδιδε την ευθύνη για το χτύπημα σε έναν άστοχο πύραυλο που εκτοξεύτηκε από την PIJ: «Από την ανάλυση των επιχειρησιακών συστημάτων του ισραηλινού στρατού, μια εχθρική πυραυλική επίθεση πραγματοποιήθηκε προς το Ισραήλ, η οποία πέρασε από την περιοχή του νοσοκομείου όταν χτυπήθηκε», ανέφερε.

Ωστόσο, προέκυψε ότι η ανάρτηση είχε τροποποιηθεί. Μια προηγούμενη έκδοση είχε συμπεριλάβει υποτιθέμενα αποδεικτικά στοιχεία – βίντεο.

Όμως ο Aric Toler, δημοσιογράφος της ομάδας οπτικών ερευνών των New York Times, αμφισβήτησε την ακρίβεια του υλικού, σημειώνοντας ότι η χρονοσφραγίδα έδειχνε ότι είχε καταγραφεί 40 λεπτά μετά την ώρα της έκρηξης.

Καθώς προέκυπτε μια συγκεχυμένη αφήγηση, οι σκεπτικιστές εκμεταλλεύτηκαν τα σχόλια του Ταλ Χάινριχ, εκπροσώπου του Νετανιάχου, ο οποίος δήλωσε στο CNN το βράδυ της Τρίτης ότι «ο ισραηλινός στρατός δεν στοχεύει νοσοκομεία», προσθέτοντας: «Στοχοποιούμε μόνο προπύργια της Χαμάς, αποθήκες όπλων και τρομοκρατικούς στόχους».

Όμως, σε ανακοίνωση που εξέδωσε τη νύχτα της έκρηξης, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) επισήμανε ότι στην πραγματικότητα είχαν σημειωθεί πάνω από 51 επιθέσεις σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης στη Γάζα από την έναρξη της σύγκρουσης στις 7 Οκτωβρίου. Δεκαπέντε εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας είχαν σκοτωθεί και 27 είχαν τραυματιστεί.

Ο ίδιος ο ισραηλινός στρατός είχε εκδώσει την περασμένη εβδομάδα εντολές εκκένωσης από 22 νοσοκομεία που περιθάλπουν περισσότερους από 2.000 ασθενείς στη Λωρίδα της Γάζας, καθώς ενέτεινε τους βομβαρδισμούς του. Ανώτερος αξιωματούχος του τομέα της υγείας στη Γάζα δήλωσε στο Al Jazeera ότι το Ισραήλ είχε εκτοξεύσει δύο βλήματα πυροβολικού ως «προειδοποίηση» στο αραβικό νοσοκομείο al-Ahli λίγες ημέρες πριν από την έκρηξη.

«Τώρα, ακόμη και ένα νοσοκομείο δεν είναι πια ασφαλές μέρος», δήλωσε ο Δρ Ρίτσαρντ Πίπερκορν, εκπρόσωπος του ΠΟΥ για τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα.

Υπάρχουν αποδείξεις;

Η κυβέρνηση Νετανιάχου αρνήθηκε ότι η έκρηξη θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα ισραηλινής αεροπορικής επιδρομής.

Στις 18 Οκτωβρίου, ο Νετανιάχου αναδημοσίευσε στοιχεία που συγκεντρώθηκαν σε ένα βίντεο του στρατού, το οποίο δείχνει παραδείγματα κρατήρων που προκλήθηκαν από βόμβες του στρατού, συμπεριλαμβανομένων οπών επτά και εννέα μέτρων, καθώς και αεροφωτογραφίες του χώρου του νοσοκομείου.

Δεν υπήρχαν «ορατά σημάδια κρατήρων ή ενδείξεις κρατήρων ή σημαντικές ζημιές σε κτίρια», ανέφερε το βίντεο.

«Όλος ο κόσμος θα πρέπει να γνωρίζει. Ήταν βάρβαροι τρομοκράτες στη Γάζα που επιτέθηκαν στο νοσοκομείο της Γάζας και όχι ο ισραηλινός στρατός», ανέφερε ο Νετανιάχου σε άλλη ανάρτηση.

Ένα ευρέως διαδεδομένο βίντεο της έκρηξης, που αποκτήθηκε από έναν ισραηλινό λογαριασμό στο Telegram με την ονομασία Intellinews, διπλασίασε τη θεωρία του ισραηλινού στρατού για την εσφαλμένη εκτόξευση πυραύλου.

Ο Ισραηλινός αναλυτής David Lisovtsev δήλωσε: «Πρόκειται για μια έκρηξη στην επιφάνεια, σχεδόν καθόλου χώμα δεν πετάγεται προς τα πάνω, άρα δεν πρόκειται για αεροπορική βόμβα. Μοιάζει με μια αποτυχημένη ρουκέτα της Χαμάς που προσγειώθηκε εκεί, τι τραγωδία έχει φέρει η Χαμάς στον λαό της Γάζας!».

Στις 18 Οκτωβρίου, ο Justin Bronk, ανώτερος ερευνητής για την αεροπορική ισχύ και τη στρατιωτική τεχνολογία στο Royal United Services Institute, ένα think tank στο Λονδίνο, δημοσίευσε μια εικόνα του καμένου πάρκινγκ του νοσοκομείου, που κυκλοφόρησε από έναν αναλυτή του αμερικανικού Center for Naval Analyses, χωρίς να διακρίνεται κρατήρας.

«Ακόμα δεν είναι πειστικό, αλλά αν αυτή είναι η έκταση της ζημιάς, τότε θα έλεγα ότι μια αεροπορική επιδρομή μοιάζει λιγότερο πιθανή από μια αστοχία πυραύλου που προκάλεσε έκρηξη και πυρκαγιά στα καύσιμα», είπε.

Ο ισραηλινός στρατός έδωσε επίσης στη δημοσιότητα ένα βίντεο που δείχνει τον εκπρόσωπο, Ντανιέλ Χαγκάρι, να μεταφράζει την ηχογράφηση μιας συνομιλίας μεταξύ υποτιθέμενων αξιωματούχων της Χαμάς, όπου φαίνεται να μιλούν για τον άστοχο πύραυλο που προκάλεσε την έκρηξη στο νοσοκομείο.

Σε ορισμένους, φάνηκε πολύ… «τακτοποιημένο». Όμως αργότερα ένας δημοσιογράφος είπε στον Χαγκάρι: «Θα ήθελα να ασχοληθείτε με το ζήτημα της αξιοπιστίας, διότι ο ισραηλινός στρατός δεν έχει και τόσο τέλειο ιστορικό στο ζήτημα της αξιοπιστίας».

Στην απάντησή του, ο Χαγκάρι παραδέχθηκε ότι ο στρατός είχε πει ψέματα και στο παρελθόν, αλλά ότι τώρα ήταν διαφορετικά.

Προς τι ο σκεπτικισμός; – Υπάρχει προηγούμενο

Πολλοί τείνουν να μην πιστεύουν την ισραηλινή κυβέρνηση και τον ισραηλινό στρατό μετά τον θάνατο της δημοσιογράφου του Al Jazeera, Shireen Abu Akleh. Η ισραηλινή κυβέρνηση αρνήθηκε αρχικά οποιονδήποτε ρόλο στο θάνατό της. Στη συνέχεια, αφού πολλαπλές ανεξάρτητες έρευνες επιβεβαίωσαν ότι μόνο ένας Ισραηλινός στρατιώτης θα μπορούσε να την σκοτώσει, η κυβέρνηση της χώρας παραδέχθηκε ότι πιθανότατα πέθανε από ισραηλινό πυροβολισμό.

Δολοφονήθηκε τον Μάιο του 2022. Ενώ έκανε ρεπορτάζ για τις ισραηλινές εισβολές στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζενίν, η βετεράνος Παλαιστίνια-Αμερικανίδα δημοσιογράφος πυροβολήθηκε στο κεφάλι από στρατιώτη.

Εκείνη την εποχή, ο Ναφτάλι Μπένετ, τότε πρωθυπουργός του Ισραήλ, απάντησε με ένα διαδικτυακό μήνυμα, κατηγορώντας τους Παλαιστίνιους για τη δολοφονία της. «Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουμε συγκεντρώσει, φαίνεται πιθανό ότι ένοπλοι Παλαιστίνιοι – οι οποίοι πυροβολούσαν αδιακρίτως εκείνη την ώρα – ήταν υπεύθυνοι για τον ατυχή θάνατο της δημοσιογράφου», ανέφερε.

Αργότερα, ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι υπάρχει «μεγάλη πιθανότητα» η δολοφονηθείσα Abu Akleh να «χτυπήθηκε κατά λάθος» από πυρά του ισραηλινού στρατού. Ωστόσο, αποφάσισε να μην προχωρήσει σε ποινική έρευνα για τον θάνατό της.

Αυτό τον μήνα, μια έκθεση από ένα ερευνητικό όργανο υπό την εντολή του ΟΗΕ ανέφερε ότι οι ισραηλινές δυνάμεις χρησιμοποίησαν «θανατηφόρα βία χωρίς αιτιολόγηση» όταν πυροβόλησαν και σκότωσαν τη δημοσιογράφο, παραβιάζοντας το «δικαίωμά της στη ζωή».

Ο σκεπτικισμός τροφοδοτείται επίσης από την αδίστακτη φύση των ισραηλινών επιθέσεων εναντίον του πολιορκημένου πληθυσμού της Γάζας. Στις 7 το απόγευμα της 17ης Οκτωβρίου, λίγο πριν από την έκρηξη, ο Itamar Ben-Gvir, υπουργός Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ, είχε δηλώσει στο X:

«Όσο η Χαμάς δεν απελευθερώνει τους ομήρους που έχει στα χέρια της – το μόνο πράγμα που χρειάζεται να μπει στη Γάζα είναι εκατοντάδες τόνοι εκρηκτικών από την Πολεμική Αεροπορία, ούτε γραμμάριο ανθρωπιστικής βοήθειας».

Λίγο μετά την έκρηξη, ο Νετανιάχου διέγραψε ένα μήνυμα από το X, που επαναλάμβανε μια φράση από την ομιλία του στις 16 Οκτωβρίου στην Κνεσέτ: «Πρόκειται για έναν αγώνα μεταξύ των παιδιών του φωτός και των παιδιών του σκότους, μεταξύ της ανθρωπότητας και του νόμου της ζούγκλας».

Το μήνυμα φάνηκε να απηχεί τον τόνο που είχε χρησιμοποιήσει νωρίτερα ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Γιοάβ Γκαλάντ, ο οποίος είχε χαρακτηρίσει τους Παλαιστίνιους ως «κτηνώδεις ανθρώπους».