Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, μετά το ξέσπασμα του πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, ο ισραηλινός στρατός κατηγορήθηκε για μια σειρά εγκλημάτων πολέμου, καθώς συνεχίζει τον ανελέητο βομβαρδισμό του πληθυσμού της Γάζας, που αριθμεί 2,3 εκατομμύρια κατοίκους.

Το Ισραήλ έχει αρνηθεί ότι έχει διαπράξει εγκλήματα πολέμου και οι ΗΠΑ, οι οποίες παρέχουν σημαντική διπλωματική, πολιτική και στρατιωτική υποστήριξη στο Τελ Αβίβ, έχουν τονίσει για τον στενό τους σύμμαχο ότι πρέπει να ακολουθεί τους κανόνες του πολέμου.

Μέχρι στιγμής στη σύγκρουση, το Ισραήλ έχει σκοτώσει πάνω από 4.000 Παλαιστίνιους, μεταξύ των οποίων περισσότερα από 1.500 παιδιά, ενώ τουλάχιστον 1.400 Ισραηλινοί σκοτώθηκαν μετά από επιθέσεις της Χαμάς.

Το Middle East Eye (ΜΕΕ), που έχει προηγουμένως κάνει μια επισκόπηση του καταλόγου των εγκλημάτων πολέμου, για τα οποία έχει ήδη κατηγορηθεί το Ισραήλ, σημειώνει πως υπάρχει και μία κατηγορία που ενδέχεται να ξεχαστεί με την ταχεία εξέλιξη της σύγκρουσης. Μετά τον καταστροφικό βομβαρδισμό του νοσοκομείου στην πόλη της Γάζας, αφορά στον ισχυρισμό ότι το Ισραήλ χρησιμοποίησε λευκό φώσφορο στον άμαχο παλαιστινιακό πληθυσμό.

Η χρήση λευκού φωσφόρου σε τέτοιες συνθήκες αποτελεί παραβίαση του διεθνούς δικαίου και δύο κορυφαίες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Human Rights Watch (HRW) και η Διεθνής Αμνηστία, έχουν δημοσιεύσει εκθέσεις για το θέμα.

Ο λευκός φώσφορος χρησιμοποιείται σε βλήματα πυροβολικού, βόμβες και ρουκέτες

Οι εκθέσεις

Στις 12 Οκτωβρίου, η HRW δημοσίευσε μια έκθεση στην οποία περιγράφει ότι έχει επαληθεύσει υλικό που δείχνει πως το Ισραήλ χρησιμοποίησε σφαίρες λευκού φωσφόρου τόσο στο λιμάνι της πόλης της Γάζας, όσο και σε αγροτικές περιοχές του νότιου Λιβάνου.

Σε βίντεο που εξέτασε η ομάδα δικαιωμάτων, η HRW αναγνώρισε το είδος των πυρομαχικών που χρησιμοποιήθηκαν στο λιμάνι της Γάζας, ως βλήματα πυροβολικού φωσφόρου 155 χιλιοστών. Το Ισραήλ διέψευσε την αναφορά.

Την επόμενη ημέρα, η Διεθνής Αμνηστία δημοσίευσε τη δική της έκθεση, στην οποία ανέφερε ότι έχει «αδιάσειστα στοιχεία που τεκμηριώνουν τη χρήση βλημάτων πυροβολικού λευκού φωσφόρου από τον ισραηλινό στρατό σε πυκνοκατοικημένες περιοχές αμάχων στη Γάζα». Η έκθεση πρόσθεσε ότι πολλές από αυτές τις χρήσεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν παράνομες πράξεις.

Τεκμηρίωσε επίσης ότι ο ισραηλινός στρατός είχε αναπτύξει βλήματα πυροβολικού λευκού φωσφόρου στην ισραηλινή πόλη Σντερότ, που βρίσκεται κοντά στα σύνορα με τη Γάζα. Σε φωτογραφία που ανέλυσε η Αμνηστία, διαπίστωσε ότι τα βλήματα περιείχαν την ένδειξη D528, τον κωδικό αναγνώρισης του αμερικανικού στρατού για βλήματα με βάση τον λευκό φώσφορο.

Οι εμπειρογνώμονες δήλωσαν στο MEE ότι δεν υπάρχουν ακόμη τα στοιχεία που να συνδέουν όλα αυτά μεταξύ τους.

Το Ισραήλ διαθέτει σφαίρες λευκού φωσφόρου που έχουν κατασκευαστεί στις ΗΠΑ

«Το γεγονός ότι υπάρχει ένας αμερικανικός κωδικός Dodic (κωδικός αναγνώρισης του Υπουργείου Άμυνας) ήταν απόδειξη για το τι υπάρχει μέσα, όχι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες κατασκεύασαν τη συγκεκριμένη σφαίρα», δήλωσε στο MEE ο Μπράιαν Κάστνερ, ειδικός σε θέματα όπλων και ερευνητής της Διεθνούς Αμνηστίας.

Ο αμερικανικός στρατός, το ΝΑΤΟ και ο στρατός του Ισραήλ είναι πολύ αλληλένδετοι, οπότε οι Ισραηλινοί κατασκευαστές όπλων χρησιμοποιούν μερικές φορές αμερικανικές ονοματολογίες και κωδικούς, επειδή είναι ευκολότερο από το να δημιουργήσουν τους δικούς τους.

Για να διαπιστώσουμε πραγματικά αν οι εν λόγω σφαίρες κατασκευάστηκαν στις ΗΠΑ, θα πρέπει να δούμε τον εθνικό αριθμό αποθέματος (NSN), μέρος του οποίου περιλαμβάνει έναν διψήφιο κωδικό που υποδηλώνει τη χώρα προέλευσης. Οι κωδικοί των ΗΠΑ είναι 00 και 01.

Ο Κάστνερ ανέφερε ότι αυτοί οι κωδικοί NSN χρησιμοποιούνται για τα πάντα στον στρατό, από τα καλύμματα των τροχών, μέχρι τα φορτηγά δύο τόνων: «Θα χρειαζόμουν τον εθνικό αριθμό αποθέματος, ο οποίος μπορεί να είναι ή να μην είναι πραγματικά σφραγισμένος, σφυρηλατημένος στο μέταλλο των βλημάτων. Αυτός ο κωδικός θα μας έλεγε κάτι».

Ωστόσο, δεν αποτελεί μυστήριο ότι το Ισραήλ διαθέτει σφαίρες λευκού φωσφόρου που έχουν κατασκευαστεί από τις ΗΠΑ.

«Οι ΗΠΑ παρέχουν τόσα πολλά όπλα – και αυτά τα συγκεκριμένα βλήματα, τα M825 και M825A1, τα έχουν σχεδόν σίγουρα παράσχει στο παρελθόν», σημείωσε.

Τι είναι ο λευκός φώσφορος;

Ο λευκός φώσφορος είναι μια χημική ουσία που χρησιμοποιείται από τον στρατό σε βλήματα πυροβολικού, βόμβες και ρουκέτες. Η ουσία αναφλέγεται όταν έρχεται σε επαφή με οξυγόνο και μπορεί στη συνέχεια να καεί σε θερμοκρασίες άνω των 800 βαθμών Κελσίου.

Η ουσία ανακαλύφθηκε πριν από περισσότερα από 300 χρόνια από έναν Γερμανό αλχημιστή στο Αμβούργο και αφού χρησιμοποιήθηκε σε διάφορες περιπτώσεις, μεταξύ άλλων για την ανάφλεξη σπίρτων, άρχισε να χρησιμοποιείται για στρατιωτικούς σκοπούς.

Ως όπλο, ο λευκός φώσφορος αναφλέγεται εύκολα, σβήνεται δύσκολα, καίγεται σε υψηλές θερμοκρασίες και μπορεί να εξαπλωθεί γρήγορα.

«Ο λευκός φώσφορος είναι ιδιαίτερα τρομακτικός όταν χρησιμοποιείται ως όπλο. Ο ανθρώπινος πόνος που τον συνοδεύει είναι ιδιαίτερα ενοχλητικός», δήλωσε ο Τζον Τσάπελ, συνεργάτης υπεράσπισης και νομικής υποστήριξης στο Κέντρο για τους Πολίτες σε Συγκρούσεις (Civic).

«Και φυσικά, υπάρχει και το γεγονός ότι ο ισραηλινός στρατός χρησιμοποιεί τα όπλα σε μια πολύ πυκνοκατοικημένη περιοχή, την Γάζα, και ότι η ιατρική περίθαλψη είναι τόσο περιορισμένη, καθώς η ιατρική υποδομή έχει υποστεί τόσο μεγάλη ζημιά», προσέθεσε.

Η χρήση λευκού φωσφόρου σε πυκνοκατοικημένες περιοχές είναι παράνομη

Για τις ένοπλες συγκρούσεις, οι στρατοί χρησιμοποιούν τον λευκό φώσφορο ως προπέτασμα καπνού, καθώς τα σύννεφα λευκού καπνού που δημιουργούν παρέχουν κάλυψη σε τάγματα αρμάτων μάχης ή γενικά αποκρύπτουν την οπτική επαφή των εχθρικών στρατευμάτων. Η ουσία είναι σε θέση να παρεμποδίσει την τεχνολογία υπερύθρων, αλλά και τα συστήματα εντοπισμού όπλων, όπως οι πύραυλοι εδάφους – αέρος.

Η χρήση λευκού φωσφόρου δεν απαγορεύεται από το διεθνές δίκαιο, αλλά η χρήση του σε πυκνοκατοικημένες περιοχές είναι παράνομη. Το Πρωτόκολλο 3 της Σύμβασης του ΟΗΕ για ορισμένα συμβατικά όπλα «απαγορεύει τη χρήση όπλων που έχουν σχεδιαστεί κυρίως για να βάζουν φωτιά σε αντικείμενα ή να προκαλούν εγκαύματα κατά αμάχων».

Εάν η ουσία έρθει σε επαφή με ανθρώπους, μπορεί να προκαλέσει χημικά και θερμικά εγκαύματα, ακόμη και μέχρι τα οστά, και μπορεί επίσης να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος και να προκαλέσει ανεπάρκεια οργάνων. Ακόμα και μετά την αντιμετώπιση, οι πληγές ενδέχεται να αναζωπυρωθούν ξανά μετά την εκ νέου έκθεση σε οξυγόνο.

Παιδιά, τα μεγαλύτερα θύματα του πολέμου

Ηθική υπαιτιότητα έναντι νομικής ευθύνης

Όταν πρόκειται για το διεθνές δίκαιο που εφαρμόζεται στον πόλεμο, οι λεπτομέρειες μιας πράξης είναι εξαιρετικά σημαντικές, ειδικά όταν μιλάμε για τη χρήση μιας ουσίας όπως ο λευκός φώσφορος.

Ενώ το διεθνές δίκαιο ορίζει ότι το όπλο δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, ο Κάστνερ τόνισε ότι πρέπει να υπάρχει σαφής έλλειψη διάκρισης μεταξύ της στόχευσης ένοπλων ομάδων και αμάχων.

«Επιθέσεις που δεν κάνουν διάκριση μεταξύ αμάχων από τη μία πλευρά και έγκυρων στρατιωτικών στόχων από την άλλη – αυτές είναι επιθέσεις χωρίς διακρίσεις. Και αυτό αποτελεί παραβίαση του δικαίου του πολέμου. Και αν οι άμαχοι τραυματίστηκαν ή σκοτώθηκαν, αυτό θα μπορούσε να αποτελεί έγκλημα πολέμου», είπε χαρακτηριστικά.

«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο λευκός φώσφορος δεν πρέπει να χρησιμοποιείται», εξήγησε, προσθέτοντας πως είναι και ο λόγος για τον οποίο είναι τόσο επικίνδυνη η χρήση των βλημάτων σε πυκνοκατοικημένη περιοχή, «επειδή η πιθανότητα να πληγούν άμαχοι και να μην είναι δυνατή η διάκριση μεταξύ αμάχων και στρατιωτικών στόχων, σε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή, είναι εξαιρετικά εύκολη».