Πρόσφατα, η διαδικτυακή προσωπικότητα Linus Ekenstam μοιράστηκε ένα βίντεο από μια ινδονησιακή «φάρμα με influencer». Αυτές οι φάρμες μοιάζουν με εργοστάσια παραγωγής – οι επίδοξοι αστέρες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στέκονται ο καθένας σε ξεχωριστές κάψουλες-δωμάτια, με ring flash φώτα και smartphones που τραβούν περιεχόμενο, συνήθως μετά από κάποια περίοδο εκπαίδευσης. Eκατοντάδες ή και χιλιάδες άνθρωποι καταλαμβάνουν αυτούς τους χώρους, όλοι στην υπηρεσία της δημιουργίας εμπορεύσιμων βίντεο.
Αν νομίζατε ότι η αμερικανική κουλτούρα των influencers ήταν ανατριχιαστική με όλους να φωτογραφίζουν το φαγητό τους ή τα ταξίδια τους στην παραλία, τότε φανταστείτε αυτό το φαινόμενο σε βιομηχανική κλίμακα. Σκεφτείτε τα κλασικά τηλεφωνικά κέντρα, που όμως αντί να κάνουν χιλιάδες ψυχρά τηλεφωνήματα την ημέρα, οι influencers δημιουργούν περιεχόμενο με την ελπίδα ότι οι θεατές θα κάνουν κλικ στο πολυπόθητο «add-to-cart».
Δείτε το βίντεο
Από τη φάρμα των ζώων στη φάρμα των ινφλουένσερ
Αυτό το είδος της δημιουργίας περιεχομένου δεν αφορά μόνο την Ινδονησία: Είναι επίσης γνωστή τακτική στην Κίνα, όπου το ηλεκτρονικό εμπόριο μέσω ζωντανής ροής αποτελεί βιομηχανία πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Εδώ, οι κινεζικές εταιρείες έχουν δημιουργήσει «θερμοκοιτίδες επιρροής» που προωθούν περιεχόμενο από προσωπικότητες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε οκτάωρες βάρδιες, ειδικά προσαρμοσμένο ώστε να γίνει viral σε κάθε δεδομένη στιγμή.
Απ’ όσο γνωρίζουμε, αυτού του είδους οι φάρμες influencer δεν υπάρχουν (τουλάχιστον όχι με τον ίδιο τρόπο) στις Ηνωμένες Πολιτείες, επειδή, ως επί το πλείστον, δεν έχουν απήχηση εκεί. Ενώ έχουν υπάρξει εικασίες σχετικά με τους Αμερικανούς θεατές που χειραγωγούνται από τακτικές όπως οι ρωσικές φάρμες bot, τα ύπουλα φίλτρα που αλλοιώνουν την αυτοεκτίμηση, το μη επισημασμένο #sponsored περιεχόμενο, οι σουρεαλιστικοί «αγρότες περιεχομένου» του YouTube και πιο πρόσφατα οι AI influencers – όλα αυτά διαμορφώνουν ένα είδος «αλλόκοτης κοιλάδας» σχεδόν αλλά όχι εντελώς ανθρώπινου περιεχομένου – βίντεο μαζικής παραγωγής όπως αυτό που περιγράφει ο Ekenstam –ωστόσο δεν έχουν ακόμη παρατηρηθεί σε μεγάλο όγκο. Από την άλλη, οι ΗΠΑ δεν είναι λιγότερο επιρρεπείς στις καταναλωτικές τάσεις και, πιο σοβαρά, στην προπαγάνδα, οπότε γιατί όχι;
An «influencer factory» in Indonesia pic.twitter.com/FSRLiaQ58G
— non aesthetic things (@PicturesFoIder) October 26, 2023
«Θερμοκοιτίδες επιρροής»
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι διαδικτυακές προσωπικότητες καταλαμβάνουν έναν μοναδικό συναισθηματικό χώρο. Δημιουργούν μια ψευδαίσθηση οικειότητας μεταξύ του ινφλουένσερ και των χρηστών. Και ενώ οι Αμερικανοί influencers μπορεί να χρηματοδοτούνται από εταιρείες, δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στο προσωπικό στοιχείο του περιεχομένου των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Γνωστά παραδείγματα είναι ο πάντα αμφιλεγόμενος Dylan Mulvaney ή η Mikayla Nogueira, οι οποίοι πλαισιώνουν τους εαυτούς τους ως «φίλοι σε αναμονή». Θα δεχτούμε τις συστάσεις τους για κραγιόν, αλλά θα ακούσουμε και ιστορίες για τη σεξουαλική τους ζωή – συχνά τους αφιερώνουμε περισσότερο χρόνο από ό,τι θα κάναμε στους πραγματικούς μας φίλους. Οι Αμερικανοί λαχταρούν μια κάποια απροκάλυπτη αυθεντικότητα, ακόμη και όταν αυτή είναι εντελώς σεναριακά σχεδιασμένη, όπως με τις Καρντάσιανς.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Διασκεδαστές με ζωντανή ροή 24/7
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν προσωπικές σχέσεις μεταξύ ινφλουένσερ και τηλεθεατών στην Κίνα: Σίγουρα υπάρχουν (τα είδωλα parakin, τα οποία προορίζονται να μιμηθούν τα μέλη της οικογένειας, είναι μια από τις πιο έντονες και τρομακτικές τάσεις). Εκεί που οι Αμερικανοί επιζητούν τουλάχιστον ένα επίχρισμα αυθεντικότητας, στην Ασία υπάρχει μεγαλύτερη πείνα για απλό περιεχόμενο – και έτσι δημιουργήθηκαν οι διασκεδαστές με ζωντανή ροή 24/7.
Ζούμε πλέον σε έναν ολοένα και πιο δυστοπικό κόσμο στον οποίο οι παρακοινωνικές σχέσεις με τους influencers αντικαθιστούν τους πραγματικούς ανθρώπινους δεσμούς. Με αυτά τα όρια να γίνονται όλο και πιο ασαφή, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε πού αρχίζει η διαδικτυακή μας ζωή και πού τελειώνει η πραγματική μας ζωή. Αυτό μπορεί να είναι και το πιο ανησυχητικό κομμάτι.
*Με στοιχεία από unherd.com