Αναζήτηση
Τα σούπερ τάνκερ που κινούν σήμερα το παγκόσμιο εμπόριο πετρελαίου ήταν μεν προϊόν της ναυπηγικής επιστήμης, και της ανάγκης οικονομιών κλίμακος, αλλά η θρυαλλίδα που τα «γέννησε» και τα εξάπλωσε στον παγκόσμιο στόλο δεξαμενοπλοίων ήταν οι πολεμικές συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή. Και αυτή είναι μία από τις αλλαγές που έφεραν στο παγκόσμιο θαλάσσιο εμπόριο πετρελαίου οι γεωπολιτικές συγκρούσεις στην ευρύτερη περιοχή.
Τα VLCC (Very Large Crude Carrier) των 300.000 τόνων, που δύναται να μεταφέρουν 2.000.000 βαρέλια πετρελαίου, όπως και τα ακόμη μεγαλύτερα Ultra Large Crude Carriers των 500.000, αναπτύχθηκαν ιδιαίτερα μετά το κλείσιμο του Σουέζ το 1967.
Διώρυγα του Σουέζ
Το κλείσιμο της Διώρυγας του Σουέζ στις 5 Ιουνίου 1967 είναι ίσως το πιο γνωστό και σίγουρα ένα από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα επηρεασμού του κλάδου των δεξαμενοπλοίων και της αγοράς πετρελαίου, σημειώνει σε μια ανάλυση που εξετάζει τις αλλαγές που έφεραν στον κλάδο των δεξαμενοπλοίων οι γεωπολιτικές εξελίξεις, ο οίκος Poten. Το κλείσιμο της Διώρυγας του Σουέζ ήταν ξαφνικό και απρόβλεπτο, προκάλεσε ένα απροσδόκητο σοκ στις παγκόσμιες εμπορικές ροές και επιτάχυνε την ανάπτυξη του στόλου των VLCC και ULCC.
Η τωρινή σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, με το Ιράν να παραμένει ακόμη στο παρασκήνιο, επανέφερε στο προσκήνιο τους γεωπολιτικούς κινδύνους και τον αντίκτυπό τους στις αγορές πετρελαίου και δεξαμενοπλοίων. Ο πόλεμος μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας και η υποβόσκουσα ένταση μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας είχαν ήδη ανεβάσει τη θερμοκρασία, αλλά οι εξελίξεις στην πλούσια σε πετρέλαιο Μ. Ανατολή προσέδωσαν μια εντελώς νέα διάσταση. Οι γεωπολιτικές εντάσεις και η αγορά δεξαμενοπλοίων είναι άρρηκτα συνδεδεμένες, διότι ανέκαθεν υπήρχε στενή σχέση μεταξύ των γεωπολιτικών γεγονότων και των τιμών του πετρελαίου, σημειώνει ο Poten.
Ενα άλλο γεωπολιτικό γεγονός που είχε μεγάλο αντίκτυπο στις αγορές πετρελαίου και δεξαμενοπλοίων ήταν η ιρανική επανάσταση του 1979, ακολουθούμενη το 1980 από τον πόλεμο Ιράν – Ιράκ που διήρκεσε μέχρι το 1988. Μια άλλη περίπτωση ήταν το 2019, την τελευταία φορά που είχαμε κλιμάκωση των εντάσεων στη Μ. Ανατολή, με την επίθεση στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας πετρελαίου Abqaiq της Σ. Αραβίας, που έθεσε την αγορά δεξαμενοπλοίων σε κατάσταση αναστάτωσης. Το σημερινό γεωπολιτικό τοπίο έχει κάποιες ομοιότητες με αυτό του 2019, επισημαίνει ο Poten.
Τιμές πετρελαίου
Οι τιμές του πετρελαίου είναι ευμετάβλητες και γενικά αυξημένες από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Οι περικοπές της παραγωγής από τον ΟΠΕΚ+, κυρίως από τη Σαουδική Αραβία και τη Ρωσία, έχουν «σφίξει» τις αγορές πετρελαίου. Τα παγκόσμια αποθέματα αργού πετρελαίου είναι σχετικά χαμηλά. Στις ΗΠΑ, τα εμπορικά αποθέματα στο Cushing της Οκλαχόμα βρίσκονται κοντά στο κατώτατο σημείο του πενταετούς (2018-2022) εύρους. Μετά την αποδέσμευση 200+ εκατομμυρίων βαρελιών αργού πετρελαίου από τα Στρατηγικά Αποθέματα Πετρελαίου (SPR) το 2022 μετά τη ρωσική εισβολή, αυτά τα κρατικά αποθέματα βρίσκονται κοντά στα χαμηλότερα επίπεδά τους από το 1983.
Από την πλευρά της ναυτιλίας, οι αγορές έχουν επίσης «σφίξει» μετά την έναρξη του πολέμου Ρωσίας – Ουκρανίας. Οι περιορισμένες παραδόσεις δεξαμενοπλοίων και η αυξανόμενη ζήτηση τόνων-μιλίων έχουν καταστήσει την αγορά ναύλων πιο ασταθή και έχουν αυξήσει το ανοδικό δυναμικό για τις τιμές των δεξαμενοπλοίων.
Υπογραμμίζεται ότι οι χώρες γύρω από τον Αραβικό Κόλπο εξάγουν περισσότερα από 15 εκατ. βαρέλια αργού πετρελαίου ημερησίως και ακόμη και μια υποψία πιθανής διαταραχής θα μπορούσε να πυροδοτήσει ένα σημαντικό ράλι τόσο στις τιμές του αργού πετρελαίου όσο και στους ναύλους των δεξαμενοπλοίων.
