Ενώ πολεμικές εικόνες και σκηνές αφόρητης βίας στη Γάζα περνούν καθημερινά μπροστά από τα μάτια μας, οι μεγάλες δημοκρατίες αποφασίζουν να δράσουν παρά τις εντάσεις. Η Ελλάδα συμμετέχει στην αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας, ενώ άλλες χώρες όπως η Ελβετία υποστηρίζουν χώρες πρώτης γραμμής όπως η Ελλάδα, οι οποίες θα μπορούσαν να δουν στα σύνορά τους ένα νέο προσφυγικό κύμα αυτή τη φορά από την Παλαιστίνη. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που η ελβετίδα υπουργός Μετανάστευσης Elisabeth Baume-Schneider βρίσκεται σήμερα στην Ελλάδα και μιλάει στα «ΝΕΑ».
Κυρία υπουργέ, η επίσκεψή σας πραγματοποιείται σε ένα περιβάλλον εντάσεων στη Μέση Ανατολή και τα Βαλκάνια. Θα συναντηθείτε με τον έλληνα ομόλογό σας. Ποια σημεία θα θέσετε;
Οσον αφορά τη Μέση Ανατολή, η Ελβετία καταδίκασε με τον πιο έντονο τρόπο τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς κατά αμάχων. Η κυβέρνησή μας ζητά τον άμεσο τερματισμό της βίας και επαναλαμβάνει ότι όλοι οι άμαχοι πρέπει να προστατεύονται και να τηρείται το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Η κατάσταση και η εξέλιξή της μπορεί να έχει αντίκτυπο στις παγκόσμιες μεταναστευτικές κινήσεις. Ενδιαφέρομαι πολύ να το συζητήσω με τον υπουργό Δημήτρη Καιρίδη, για να λάβω την άποψη μιας χώρας που βρίσκεται πιο κοντά στα κέντρα των συγκρούσεων.
Στις συζητήσεις μου με τον κ. Καιρίδη, θα ήθελα επίσης να τονίσω την αλληλεγγύη της χώρας μου προς την Ελλάδα. Μαζί εγκαινιάζουμε ένα έργο στο πλαίσιο του ελληνοελβετικού προγράμματος συνεργασίας, το οποίο στοχεύει στην ενίσχυση της διαχείρισης της μετανάστευσης στην Ελλάδα με συνεισφορά 40 εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων (περίπου 42 εκατομμύρια ευρώ) μέχρι το 2026.
Αυτό το νέο μεταναστευτικό ρεύμα έχει συνέπειες για την Ελβετία; Αν ναι, ποιες μπορεί να είναι αυτές;
Είναι πολύ νωρίς για να πούμε αν το ξέσπασμα της βίας στη Μέση Ανατολή θα επηρεάσει τις μεταναστευτικές ροές προς την Ελβετία. Λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και της αστάθειας σε άλλες περιοχές, φέτος έχουμε δει μια απότομη αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που ζητούν την προστασία μας. Από τις αρχές του 2023, έχουμε καταγράψει περισσότερες από 21.300 αιτήσεις ασύλου. Ταυτόχρονα, περίπου 66.000 Ουκρανοί απολαμβάνουν επί του παρόντος καθεστώς προσωρινής προστασίας στην Ελβετία.
Η κατάσταση αυτή ασκεί πίεση στο σύστημά μας για το άσυλο. Η διάθεση χώρων φιλοξενίας και η ταχύτερη δυνατή επεξεργασία των αιτήσεων προστασίας αποτελούν πρόκληση για τις αρχές μας.
Σε μια πρόσφατη έρευνα (Ipsos για τη «Le Temps»), το 41% των Ελβετών δήλωσε ότι ανησυχεί για τη μεταναστευτική κατάσταση. Πώς αισθάνεται η Ελβετία για το καθεστώς της ως Ελ Ντοράντο για τους μετανάστες;
Στην πραγματικότητα, χωρίς τη συμβολή των μεταναστών, η Ελβετία δεν θα έμοιαζε καθόλου με αυτό που εσείς αποκαλείτε Ελ Ντοράντο: το 26% του ελβετικού πληθυσμού αποτελείται από αλλοδαπούς, οι οποίοι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της κοινωνίας μας. Συμβάλλουν σημαντικά στην επιτυχία της οικονομίας μας και στην ευημερία της χώρας μας. Η πλειονότητα των αλλοδαπών, περίπου 1,5 εκατομμύριο, προέρχεται από χώρες της ΕΕ – σχεδόν 20.000 από αυτούς είναι Ελληνες. Ενώ η μετανάστευση είναι μια ευκαιρία όσον αφορά την έλλειψη εργατικού δυναμικού, είναι επίσης ζήτημα να λάβουμε υπόψη μας τις ανησυχίες των συμπολιτών μας. Είναι απαραίτητο να επικεντρωθούμε στην ένταξη. Πρέπει να οργανώσουμε τα κατάλληλα μέτρα και να καθορίσουμε στόχους, ιδίως όσον αφορά την απασχολησιμότητα των ατόμων που λαμβάνουν άσυλο. Για να διασφαλίσουμε ότι η πολιτική μας για το άσυλο είναι αξιόπιστη και αποδεκτή από τον πληθυσμό, ακολουθούμε μια συνεπή πολιτική επιστροφής των ατόμων που δεν αποκτούν καθεστώς προστασίας: το ποσοστό των επιστροφών από την Ελβετία (2022: 57%) είναι σχεδόν διπλάσιο από το μέσο ποσοστό των ευρωπαϊκών χωρών.
Η παρουσία σας εδώ θα ενισχύσει τη διμερή συνεργασία με την Ελλάδα;
Οι διμερείς σχέσεις μεταξύ της Ελβετίας και της Ελλάδας είναι ήδη ποικίλες και εξαιρετικές. Δραστηριοποιούμαστε σε διάφορους τομείς. Η Ελβετία είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος επενδυτής στην Ελλάδα, με εταιρείες όπως η Nestlé, η Landis & Gyr ή η Holcim να έχουν πραγματοποιήσει σημαντικές επενδύσεις τα τελευταία χρόνια. Και κάθε χρόνο, μισό εκατομμύριο ελβετοί πολίτες κάνουν διακοπές στη χώρα σας. Η επίσκεψή μου εμβαθύνει τη συνεργασία μας, με ένα ακόμη βήμα στην υλοποίηση του ελληνοελβετικού προγράμματος συνεργασίας. Είμαι ευτυχής που εγκαινιάζω ένα νέο έργο με τον υπουργό Δημήτρη Καιρίδη κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου: τα εγκαίνια του Κέντρου Αλληλεγγύης της Αθήνας, το οποίο θα παρέχει κοινωνική, ψυχολογική και νομική βοήθεια σε μετανάστες που χρήζουν προστασίας.
Συνεργάζεται η Ελβετία με την Ευρωπαϊκή Ενωση σε προγράμματα διαχείρισης της μετανάστευσης; Αν ναι, έχετε παραδείγματα;
Ως συνδεδεμένο κράτος Σένγκεν, συμμετέχουμε ενεργά στις συζητήσεις σε επίπεδο ΕΕ για τις μεταρρυθμίσεις της μετανάστευσης. Αυτό μου έδωσε την ευκαιρία να συναντήσω τον έλληνα ομόλογό μου. Σε διμερές επίπεδο, συνεργαζόμαστε με ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες – συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας – στον τομέα της μετανάστευσης μέσω της δεύτερης ελβετικής συνεισφοράς, από την οποία 190 εκατομμύρια ελβετικά φράγκα προορίζονται για έργα σε κράτη – μέλη της ΕΕ που πλήττονται ιδιαίτερα από τη μετανάστευση.
Στο πλαίσιο στήριξης για τη μετανάστευση, η Ελβετία χρηματοδοτεί ένα έργο της ΜΚΟ SAO στην Ελλάδα από τον Ιούνιο του 2022, το οποίο έχει ως στόχο την παροχή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε σχεδόν 400 γυναίκες πρόσφυγες ή αιτούντες άσυλο που είναι ευάλωτες. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου, θα επισκεφθώ ένα από τα δύο κέντρα στη Λέσβο όπου παρέχεται αυτή η υποστήριξη.
Θα επισκεφθώ επίσης ένα άλλο έργο στη Λέσβο που επωφελείται από το ίδιο πλαίσιο στήριξης της Ελβετίας. Ονομάζεται «Safe Areas» και στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ασυνόδευτων ανηλίκων που φτάνουν στα ελληνικά νησιά.
