Σε μια από τις, μέχρι τώρα, πιο καθοριστικές στιγμές του συνεχιζόμενου πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα, μια φονική έκρηξη στο Αραβικό Νοσοκομείο al-Ahli στις 17 Οκτωβρίου σκότωσε σχεδόν 500 ανθρώπους, σύμφωνα με τις παλαιστινιακές υγειονομικές αρχές.

Δύο ημέρες αργότερα, το Ισραήλ βομβάρδισε την εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου, την παλαιότερη της Λωρίδας της Γάζας, σκοτώνοντας τουλάχιστον 18 ανθρώπους.

Οι αιματηρές επιθέσεις στο νοσοκομείο και στην εκκλησία έχουν φέρει στο επίκεντρο τη μαχόμενη χριστιανική μειονότητα του θύλακα, η οποία, όπως και η υπόλοιπη Λωρίδα της Γάζας, δέχεται επίθεση από ανελέητους ισραηλινούς βομβαρδισμούς.

Παλαιστίνιοι χριστιανοί αντιδρούν έξω από την ελληνορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου που υπέστη ζημιές από ισραηλινή επίθεση, όπου βρίσκουν καταφύγιο Παλαιστίνιοι που εγκατέλειψαν τα σπίτια τους, στην πόλη της Γάζας, 20 Οκτωβρίου 2023. REUTERS/Mohammed Al-Masri

Το Ορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων χαρακτήρισε την επίθεση στην εκκλησία ως «έγκλημα πολέμου».

Η χριστιανική κοινότητα έμεινε αναστατωμένη, ωστόσο οι περισσότεροι δεν έχουν εγκαταλείψει την πολιορκημένη πόλη, διεκδικώντας χριστιανική κληρονομιά που χρονολογείται δύο χιλιετίες πίσω, σύμφωνα με το Al Jazeera.

Ποιοι είναι λοιπόν οι Χριστιανοί της Γάζας;

Ο αριθμός των Χριστιανών στη Γάζα έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια. Σήμερα έχουν απομείνει μόνο περίπου 1.000, μια απότομη πτώση από τους 3.000 που είχαν καταγραφεί το 2007, όταν η Χαμάς ανέλαβε τον πλήρη έλεγχο του θύλακα.

Σύμφωνα με τον Kamel Ayyad, εκπρόσωπο της Εκκλησίας του Αγίου Πορφυρίου, η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι από την ίδια τη Γάζα. Οι υπόλοιποι κατέφυγαν εδώ μετά τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ, το οποίο εκτόπισε περίπου 700.000 Παλαιστίνιους – ένα γεγονός που αναφέρουν ως Nakba, ή «καταστροφή».

Παλαιστίνιοι Χριστιανοί παρευρίσκονται σε λειτουργία την Κυριακή του Πάσχα στην εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου στην πόλη της Γάζας, 1 Απριλίου 2018. REUTERS/Suhaib Salem

Η κυριαρχία της Χαμάς έφερε αποκλεισμό χερσαίων, εναέριων και θαλάσσιων υπό την ηγεσία του Ισραήλ, επιταχύνοντας τη φυγή των χριστιανών από τον πληγωμένο από τη φτώχεια θύλακα. «Είναι πολύ δύσκολο για τους ανθρώπους να ζουν εδώ», λέει ο Ayyad. «Πολλοί από τους Χριστιανούς έφυγαν για τη Δυτική Όχθη, για την Αμερική, τον Καναδά ή τον αραβικό κόσμο, αναζητώντας καλύτερη εκπαίδευση και υγεία».

Ενώ οι περισσότεροι Χριστιανοί της Γάζας ανήκουν στην Ελληνορθόδοξη πίστη, μικρότεροι άνθρωποι λατρεύουν την Καθολική Εκκλησία της Αγίας Οικογένειας και την Εκκλησία των Βαπτιστών της Γάζας. Ο πρώτος κυκλοφόρησε πρόσφατα ένα βίντεο με παιδιά της ενορίας να προσεύχονται, με φόντο τις βόμβες.

Υπάρχει μια ρευστότητα στη χριστιανική κοινότητα στη Γάζα, με πολλές οικογένειες να αποτελούνται από μέλη διαφορετικών δογμάτων. Ο Fadi Salfiti, του οποίου η οικογένεια διέφυγε από τη Nablus στη Γάζα το 1948, παρευρέθηκε σε όλες τις εκκλησίες.

«Τα πρωινά της Κυριακής πηγαίναμε στην Ορθόδοξη εκκλησία, τα απογεύματα πηγαίναμε στην Καθολική εκκλησία και το βράδυ πηγαίναμε στην Προτεσταντική εκκλησία», είπε.

Πόσο καιρό ζουν οι Χριστιανοί στη Γάζα;

Η χριστιανική κληρονομιά της Γάζας εκτείνεται ακριβώς πίσω στις μέρες που η πίστη ήταν μια διωκόμενη αίρεση που υποσχόταν σωτηρία στους καταπιεσμένους.

Στη Βίβλο, μετά τη σταύρωση του Ιησού Χριστού, ο Φίλιππος ο Απόστολος ταξίδεψε στον έρημο δρόμο από την Ιερουσαλήμ στη Γάζα για να διαδώσει τη λέξη. Σύμφωνα με τις γραφές, ο Φίλιππος ήταν παρών στο γαμήλιο γλέντι στην Κανά της Γαλιλαίας, όπου ο Ιησούς μετέτρεψε το νερό σε κρασί.

Η εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου είναι η παλαιότερη στον θύλακα. Ιδρύθηκε αρχικά τον 5ο αιώνα μετά το θάνατο του ομώνυμου επισκόπου που ασπάστηκε τους ειδωλολάτρες της πόλης στον Χριστιανισμό, καίγοντας είδωλα και ναούς. Μετά την περσική κατάκτηση του 7ου αιώνα, η εκκλησία μετατράπηκε σε τζαμί. Αργότερα ξαναχτίστηκε από τους Σταυροφόρους τον 12ο αιώνα.

Οι χριστιανοί της Παλαιστίνης, που ανέρχονται συνολικά σε 50.000 στα κατεχόμενα, αναφέρονται μερικές φορές ως «ζωντανές πέτρες», μια μεταφορά που επικαλέστηκε για πρώτη φορά ο Απόστολος Πέτρος, ο πρώην ψαράς που κλήθηκε να γίνει μαθητής του Ιησού, για να περιγράψει τον ρόλο των πιστών στην «οικοδόμηση» του πνευματικού οίκου του Θεού. Σήμερα, ο όρος παραπέμπει στην ειδική ιδιότητά τους ως θεματοφύλακες μιας πίστης που γεννήθηκε στη γη τους.

Πώς είναι οι σχέσεις μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων στη Γάζα;

Ζώντας υπό πολιορκία, οι Χριστιανοί στη Γάζα έχουν ένα πνεύμα αλληλεγγύης που έχει ενώσει τις πίστεις στον αγώνα τους για επιβίωση και το όνειρό τους για ελευθερία.

«Είμαστε όλοι Παλαιστίνιοι. Ζούμε στην ίδια πόλη, με τα ίδια βάσανα. Είμαστε όλοι υπό πολιορκία και είμαστε όλοι ίδιοι», είπε ο Ayyad.

Στη Γάζα, επίσης, τα μέλη της μικροσκοπικής κοινότητας διαδραματίζουν μεγάλο ρόλο.

«Τείνουν να είναι πολύ μορφωμένοι, με ισχυρή παρουσία στις επιχειρήσεις και στον εθελοντικό τομέα», λέει ο Salfiti.

Ο ιερέας της ενορίας Gabriel Romanelli έχει εγκλωβιστεί στη Βηθλεέμ από την έναρξη του πολέμου και παραμένει σε επαφή με το ποίμνιό του. Σε μήνυμα που ηχογραφήθηκε στις 24 Οκτωβρίου, ζήτησε να σταματήσουν οι βομβαρδισμοί και να ανοίξει ένας ανθρωπιστικός διάδρομος.

«Παρακαλώ, ενημερώστε τους ότι η ενορία… είναι γεμάτη με απλούς ανθρώπους και μουσουλμάνους γείτονες. Πρόκειται για πολίτες που δεν αποτελούν κίνδυνο για κανέναν», είπε.

Όπως συμβαίνει με πολλούς Παλαιστίνιους στη Γάζα, ο Anton είναι αποφασισμένος να μείνει στη θέση του.  Έχοντας βρει καταφύγιο στην εκκλησία με τις τρεις κόρες της, οκτώ, εννέα και 12 ετών, είπε ότι η κατάσταση χειροτερεύει κάθε μέρα.

«Οι Χριστιανοί υποφέρουν όπως κάθε άλλος λαός της Γάζας», είπε. «Αυτή είναι η γη μας και δεν θα φύγουμε. Μπορείτε να φανταστείτε ότι κάποιος σας παίρνει τηλέφωνο και αναγκάζει εσάς και την οικογένειά σας να πάτε σε άλλο μέρος;».