«Η κοινωνία αντιλαμβάνεται πολύ καλά τι συμβαίνει. Θα ήθελε να είναι απαιτητική, όμως προβαίνει σε συμβιβασμούς»: αυτή η φράση του Ευάγγελου Βενιζέλου, κατά την παρουσίαση της τελευταίας δημοσκόπησης της Metron Analysis για τον Κύκλο Ιδεών από τον Στράτο Φαναρά και τον Γιάννη Μπαλαμπανίδη, συνοψίζει και το συμπέρασμα που προκύπτει από τα ευρήματα. Προβληματισμένη από ένα πολιτικό σύστημα που αδυνατεί να περιγράψει επαρκώς τις αλλαγές και τις μεταρρυθμίσεις που ζητούν οι πολίτες, η κοινωνία συμβιβάζεται με λύσεις που διαθέτει, αναζητώντας παράλληλα θεσμικά αντίβαρα πέραν του κοινοβουλευτικού πλαισίου – γιατί και τα κόμματα της αντιπολίτευσης κρίνονται, με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας, ως μη πειστικά.
Η έρευνα, που άνοιξε το συνέδριο του Κύκλου Ιδεών, αναφέρεται σε τρεις ασυμμετρίες: μία εξ αυτών αφορά τη διαπίστωση πως η κοινωνία είναι δεκτική σε αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, αλλά το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του αδυνατεί να περιγράψει επαρκώς αυτές τις αλλαγές.
Γι’ αυτό οι πολίτες αναζητούν θεσμικά αντίβαρα ακόμα και σε αυξημένες αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας, για τον οποίο στηρίζουν άμεση εκλογή από τον λαό, αλλά και στις ανεξάρτητες Αρχές, ενώ παράλληλα μιλούν για μη πειστική αντιπολίτευση – κι αυτό παρότι το ΠΑΣΟΚ περνάει τον ΣΥΡΙΖΑ, για πρώτη φορά, στο ερώτημα της ισχυρής αντιπολίτευσης, το 59% των πολιτών λέει πως κανένα από τα δύο κόμματα δεν μπορεί να καταθέσει μια κυβερνητική, εναλλακτική πρόταση.
«Απέχουμε πολύ από το να δημιουργείται μομέντουμ», σχολίασε ο Φαναράς. Σημειώνεται πάντως ότι με βάση την έρευνα ούτε η κυβέρνηση βγαίνει αλώβητη, καθώς από τις αρχές του καλοκαιριού έχει πέσει κατά 14 μονάδες το ποσοστό των πολιτών που θεωρούν πως προχωράμε σε σωστή κατεύθυνση, ενώ 7 στους 10 πολίτες αποδίδουν στη σημερινή κυβέρνηση σημαντικές ευθύνες για την κατάσταση που επικρατεί.«Η αντίφαση της κοινωνίας λειτουργεί αρνητικά, την ενοχλεί, γιατί έχει συνείδηση της ανάγκης να αποδέχεται λύσεις που δεν την καλύπτουν», επεσήμανε ο Βενιζέλος, σημειώνοντας ένα πρόβλημα αντιπροσώπευσης και νομιμοποίησης. «Κανείς δεν μπορεί να επικαλείται την εκλογική νίκη του 41% ούτε λίγες εβδομάδες μετά», επεσήμανε, υπογραμμίζοντας ωστόσο πως η κοινή γνώμη δεν φαίνεται να θεωρεί ότι «έχει μια έτοιμη, ώριμη εναλλακτική λύση που θα της επέτρεπε να αλλάξει τους συσχετισμούς» – αντιθέτως, επέλεξε να στείλει τα μηνύματά της στη δεύτερη Κυριακή των αυτοδιοικητικών εκλογών.
Το ΠΑΣΟΚ και οι συνεργασίες
Για τον Βενιζέλο, αν το μήνυμα προς την κυβέρνηση είναι να μην επικαλείται το εκλογικό αποτέλεσμα, προς την αντιπολίτευση είναι πως χρειάζεται μια πιο ολοκληρωμένη, ώριμη πρόταση. «Το ΠΑΣΟΚ πρέπει να είναι ευχαριστημένο, γιατί στη διαχρονική σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σαφώς πρώτο, όμως όσον αφορά την κυβερνητική πρόταση δεν έχει πείσει ακόμα», τόνισε ο Βενιζέλος, βάζοντας στο τραπέζι το ζήτημα των συνεργασιών. «Αυτό που ανέφερα για την ολοκληρωμένη, γρήγορη εναλλακτική πρόταση: ή αντιτάσσεις τη δική σου αυτοδυναμία ή πρέπει να γίνει μια πιο σοβαρή συζήτηση για τις εκδοχές συνεργασιών. Αυτό πρέπει να απασχολήσει τα κόμματα πριν και μετά τις ευρωεκλογές», επεσήμανε. Χρησιμοποιώντας ως βάση το δεδομένο της έρευνας πως παρότι η απλή αναλογική «ευτελίστηκε» στη διπλή εκλογική διαδικασία, όπως απορρίφθηκαν και οι κυβερνήσεις συνεργασίας, τα ποσοστά και των δύο είναι υψηλά και κοντράρουν στα ίσα την αυξημένη πλειοψηφία και το αφήγημα της αυτοδυναμίας ως συνώνυμο της σταθερότητας.
Σύμφωνα μάλιστα με τον Μπαλαμπανίδη, στο σχετικό ερώτημα οι νεότερες ηλικιακά γενιές είναι πολύ περισσότερο δεκτικές στις συνεργασίες σε σχέση με τις μεγαλύτερες. Οσον αφορά τη μεταρρυθμιστική δεκτικότητα της κοινωνίας, ο Βενιζέλος επεσήμανε πως η κοινωνία «ζητά μεταρρυθμίσεις χωρίς να είναι μεταρρυθμιστική, γιατί είναι πολύ συντηρητική», φέρνοντας ως παράδειγμα την πόλωση που εμφανίζει η αναγνώριση του πολιτικού γάμου των ομόφυλων ζευγαριών σε σχέση, για παράδειγμα, με την αξιολόγηση στο Δημόσιο. Η τελευταία ασυμμετρία αφορούσε τις νέες γεωπολιτικές αναταράξεις και τις σχέσεις της χώρας με την Τουρκία, όπου η έρευνα αποτύπωσε μια κοινωνία που δεν αμφισβητεί τη δυτική φιλελεύθερη δημοκρατία, είναι πιο αμερικανόφιλη σε σχέση με αυτό που ήταν μερικά χρόνια πριν και τάσσεται σε σημαντικό ποσοστό (53%) υπέρ του διαλόγου με την Τουρκία «για όλα τα θέματα που θέτουν οι δύο πλευρές».
