Την παραίτησή του υπέβαλε χθες ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα μετά την έφοδο που πραγματοποίησαν οι Αρχές στην κατοικία του και πολλά υπουργεία, την επιβεβαίωση από τον γενικό εισαγγελέα της χώρας πως ερευνάται για υπόθεση διαφθοράς, καθώς και τη σύλληψη του προσωπάρχη του Βίτορ Εσκάρια.
Πλέον, τα πιθανότερα σενάρια είναι είτε η διάλυση της Βουλής και η διεξαγωγή πρόωρων εκλογών είτε η ανάθεση σχηματισμού κυβέρνησης σε άλλο στέλεχος του πλειοψηφούντος Σοσιαλιστικού Κόμματος, με την απόφαση να ανήκει στον πρόεδρο της Δημοκρατίας και πολιτικό αντίπαλο του Κόστα, Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα, ο οποίος έχει καλέσει σήμερα σε διαβουλεύσεις όλα τα κόμματα.
Δήλωσε έκπληκτος
Στη δήλωση την οποία έκανε ο Κόστα δήλωσε «έκπληκτος» και διαβεβαίωσε πως είναι αθώος και ουδεμία σχέση έχει με «παράνομες ή αξιόμεμπτες πράξεις», ενώ τόνισε πως είναι στη διάθεση των Αρχών και θα συνεργαστεί πλήρως μαζί τους. Ωστόσο, όπως πρόσθεσε, η βαρύτητα των κατηγοριών που συνοδεύουν την έρευνα εις βάρος του «δεν συνάδουν με την αξιοπρέπεια που πρέπει να συνοδεύει το αξίωμα του πρωθυπουργού» – προαναγγέλλοντας, παράλληλα, πως ο ίδιος δεν θα είναι υποψήφιος σε καμία από τις δύο περιπτώσεις, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Εκλεισε ένα κεφάλαιο στη ζωή μου».
Η εξόρυξη λιθίου
Οσο για την υπόθεση που οδήγησε στην παραίτηση του πρωθυπουργού και προκάλεσε πολιτική κρίση στην Πορτογαλία, οι πληροφορίες αναφέρουν πως έχει να κάνει με τα έργα εξόρυξης λιθίου και την κατασκευή μιας μεγάλης μονάδας παραγωγής πράσινου υδρογόνου. Ειδικά όσον αφορά τις εξορύξεις – που εντάσσονται στο πλαίσιο της πολιτικής της ΕΕ για τη διασφάλιση κρίσιμων πρώτων υλών για τη βιομηχανία της (στη συγκεκριμένη περίπτωση τις μπαταρίες) – οι επικριτές της κυβέρνησης Κόστα την έχουν κατηγορήσει πως προκαλεί τεράστιο περιβαλλοντικό κόστος, δυσανάλογο μάλιστα με την ποιότητα του μεταλλεύματος που εξορύσσεται.
Τα πέτρινα χρόνια
Υπενθυμίζεται ότι ο Κόστα ανέλαβε για πρώτη φορά την εξουσία μετά τις εκλογές του 2015, συγκροτώντας κυβέρνηση με τη βοήθεια δύο ακροαριστερών μορφωμάτων – του Μπλοκ της Αριστεράς και της συμμαχίας που είχε συγκροτήσει το ΚΚ Πορτογαλίας. Μέχρι δε να ξεσπάσει η πανδημία του COVID-19, είδε την πολιτική του να επιβραβεύεται, με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης στη χώρα, που έκανε αρκετούς να ξεχάσουν γρήγορα τα «πέτρινα χρόνια» του μνημονίου και της δημοσιονομικής προσαρμογής – κάτι που του έδωσε αυξημένο ποσοστό στην αναμέτρηση του 2019. Μάλιστα, δεν δίστασε να πάρει το ρίσκο της πρόωρης προσφυγής στις κάλπες τον Ιανουάριο του 2022, όντας αντιμέτωπος με έντονη κριτική τόσο από τα δεξιά όσο και από τα αριστερά – για να δικαιωθεί, κερδίζοντας την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή με 120 έδρες σε σύνολο 230.
Τα σημάδια πληθαίνουν
Εκτοτε, ωστόσο, τα σημάδια της κρίσης στο εσωτερικό της κυβέρνησης άρχισαν να πληθαίνουν. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι μέσα σε λιγότεροαπό δύο χρόνια υπέβαλαν την παραίτησή τους πάνω από 12 στελέχη της κυβέρνησής του, ενώ τα αλλεπάλληλα σκάνδαλα (ένα από αυτά αφορούσε και τον κρατικό αερομεταφορέα) έδιναν το έναυσμα στην αντιπολίτευση να ζητεί εδώ και καιρό την παραίτηση του πρωθυπουργού. Η εικόνα αποτυπωνόταν και στις δημοσκοπήσεις, που έδινε διαφορά μόλις 3 ποσοστιαίων μονάδων στους Σοσιαλιστές έναντι των κεντροδεξιών Σοσιαλδημοκρατών (32% έναντι 29%), με το ακροδεξιό Chega να έχει αναρριχηθεί στην τρίτη θέση με 13,7%.
Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι ο Κόστα έχει χαρακτηριστεί εδώ και καιρό ως ένα από τα φαβορί για τη θέση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, την οποία κατέχει σήμερα ο Σαρλ Μισέλ, μετά τις ευρωεκλογές που θα γίνουν τον ερχόμενο Ιούνιο. Αν δεν αλλάξει κάτι δραματικά, άλλωστε, η θέση θα καλυφθεί από την πολιτική ομάδα των Σοσιαλιστών, της οποίας ο Κόστα ήταν ένα από τα μεγαλύτερα «αστέρια». Τουλάχιστον μέχρι χθες.
