Η ομορφιά θα σώσει, τελικά, τον κόσμο; Διότι μεγάλες φωτιές μάς άναψε ο Ντοστογέφσκι όταν έβαλε αυτήν την εμβληματική, πλέον, φράση στο στόμα του πρίγκιπα Μίσκιν, στον «Ηλίθιο». Πρώτα απ’ όλα ποια ομορφιά; Και τι ακριβώς εννοεί ως ομορφιά ο κορυφαίος, κατά τη γνώμη μου, συγγραφέας όλων των εποχών; Περιγράφεται η ομορφιά ως συγκεκριμένο σχήμα; Και πώς θα σώσει τον κόσμο; Μεταμορφώνοντάς τον, όπως είναι η επικρατέστερη άποψη για την ερμηνεία του λόγου του Ντοστογέφσκι; Τέλος πάντων, κι αν δεν σώσει ακριβώς τον κόσμο, τον κάνει, τουλάχιστον, πιο ανεκτό.
Το συνειδητοποίησα, για άλλη μια φορά, αυτές τις ημέρες καθώς από τις οθόνες μου περνάει συνέχεια το πρόσωπο της Μόνικα Μπελούτσι. Η αφορμή είναι η παρουσία της στο φετινό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Τον ακριβή λόγο για τον οποίο η ιταλίδα σταρ μάς επισκέφθηκε, δυσκολεύτηκα κάπως να τον αλιεύσω μέσα από τα σχετικά δημοσιεύματα. Ολα σχεδόν αναφέρονταν περισσότερο στην εμφάνισή της, στα ρούχα της, στις εντυπώσεις που προκαλούσε. Μετά κατάλαβα ότι ήταν εκεί για την προβολή του φιλμ «Γράμματα και αναμνήσεις», έναν φόρο τιμής στη Μαρία Κάλλας που βασίζεται στην εμπειρία της Μπελούτσι από την τρίχρονη περιοδεία της ανά τον κόσμο, με τον μονόλογο για τη μεγάλη ντίβα της Οπερας.
Μωρέ και στο ριμέικ του «Οσα παίρνει ο άνεμος» να πρωταγωνιστούσε, υπήρχε περίπτωση να ασχολούνταν περισσότερο με την ερμηνεία της παρά με την εμφάνισή της; Αλλωστε ακόμη και οι δημοσιογράφοι που την περιτριγύριζαν έχω την εντύπωση ότι, αν ήταν στο χέρι τους, θα προτιμούσαν μια σέλφι μαζί της παρά μία δήλωσή της. Μία δήλωσή της που, όπως διαπίστωσα, πάλι με την εμφάνισή της είχε να κάνει. Οτι δεν τα βάζει με τον χρόνο διότι ξέρει ότι θα βγει χαμένη. Οτι δεν ξυπνάει το πρωί βαμμένη και με ψηλοτάκουνα. …Ετσι κάνουν οι όμορφες, ειδικά όταν είναι και διάσημες. Προσπαθούν να πάρουν αποστάσεις από το κάλλος τους για να παρηγορήσουν τα εκατομμύρια «κανονικές» γυναίκες που κυκλοφορούν εκεί έξω. Ισως και να αποδείξουν, όχι μόνο στους τρίτους αλλά κυρίως στον εαυτό τους, ότι δεν είναι μόνο όμορφες.
Είναι η ομορφιά ακαταμάχητη; Είναι, όπως έχει πει ο Καμί, το μέσον να παίρνεις την απάντηση «ναι» ακόμη κι αν δεν έχεις κάνει κάποια ξεκάθαρη ερώτηση; Είναι ηθική όπως υποστήριζε ο Φλωμπέρ; Πάρα πολλές οι απόπειρες ορισμού της. Εντελώς περιττού κατά τη γνώμη μου. Ας αφήσουμε και κάποια πράγματα έτσι αόριστα. Να υπάρχουν απλώς γύρω μας, να κυκλοφορούν και να «σώζουν», με τον δικό τους τρόπο τον κόσμο.
Μήπως είσαι sapiosexual και δεν το ξέρεις;
Ας ξαναγυρίσουμε όμως στη Μόνικα. Η οποία εδώ και κάποιους μήνες είναι ζευγάρι με τον Τιμ Μπάρτον. Εξαιρετικός σκηνοθέτης αλλά κάπως ασχημάντρας – η σύγκριση με τον τέως σύζυγό της Βενσάν Κασέλ είναι σαρωτική. Η δημοσιοποίηση του ειδυλλίου τους – που μοιάζει να είναι και παράφορο – συνέπεσε, σχεδόν, με την ανάδυση ενός νέου όρου που αφορά τη σεξουαλική συμπεριφορά. Sapiosexual τους λένε και η ελληνική απόδοση θα μπορούσε να είναι νοοσεξουαλικοί ή ευφυϊολάγνοι. Είναι οι άνθρωποι που γοητεύονται από τους «σοφούς». Που θεωρούν την ευφυΐα, την πνευματικότητα, τη γνώση τα πιο ισχυρά σεξουαλικά στοιχεία. Που διεγείρονται ερωτικά με φιλοσοφικές συζητήσεις.
Μωρέ τι ικανότητα έχουμε να βρίσκουμε νέες, μπουρδουκλωμένες λέξεις για να περιγράψουμε και να θεωριτικοποιήσουμε παλιές, παμπάλαιες συμπεριφορές. Βλέπω φωτογραφίες της Μπελούτσι με τον Μπάρτον και είναι σαν να διακρίνω από πίσω τους τη Μέριλιν Μονρόε και τον Αρθουρ Μίλερ. Σε εκείνη τη χαρακτηριστική φωτογραφία τους μπροστά στη σκάλα κάποιου αεροπλάνου, ο Μίλερ με την γκαμπαρντίνα του διανοούμενου και η Μέριλιν προβάλλοντας τα μυθικά οπίσθιά της – τότε που το Μεγάλο Αμερικάνικο Μυαλό συνάντησε το Μεγάλο Αμερικάνικο Κορμί. Και έτσι, όπως περνάνε από το μυαλό μου διάφορα ζευγάρια, ξένα και ελληνικά, διάσημα ή μη, διαπιστώνω ότι sapiosexual είναι κυρίως οι πολύ όμορφες γυναίκες. Δεν πάει ο νους μου σε κάποιον κούκλο sapiosexual – εδώ κάναμε ήρωα τον Πιρς Μπρόσναν επειδή είναι ακόμη με τη γυναίκα, μια καλλονή που, απλά, πάχυνε για λόγους υγείας. Ε, δεν είναι αυτό μια κατάφωρη αδικία εις βάρος των γυναικών;
