Ο πόλεμος του Ισραήλ εναντίον της Χαμάς στη Γάζα έχει περάσει στην επόμενη φάση. Στόχος τα τούνελ της πυκνοκατοικημένης περιοχής στα οποία κρύβονται μέλη της ηγεσίας και οι μαχητές της παλαιστινιακής οργάνωσης, αλλά και οι πάνω από 200 όμηροι των αρχικών φονικών επιθέσεων στα κιμπούτζ και το υπαίθριο μουσικό φεστιβάλ της 7ης Οκτωβρίου.

Αυτή η υπόγεια μάχη θα είναι και η πιο δύσκολη, εκτιμά το Al Jazeera, αφού για να μπουν στα τούνελ της Χαμάς οι δυνάμεις του Ισραήλ θα πρέπει να επιστρατεύσουν στρατιωτικές πρακτικές προ πολλού ξεχασμένες.

Ο εντοπισμός των εισόδων

Για να αποκτήσει θέση μάχης στις σήραγγες, το Ισραήλ πρέπει να εντοπίσει όσο το δυνατόν περισσότερες εισόδους τους. Αν έχουν πραγματικά μήκος έως και 500 χιλιόμετρα, όπως πιστεύεται, ο αριθμός αυτών μπορεί να ανέρχεται σε δεκάδες χιλιάδες. Οι περισσότερες εξ αυτών είναι κρυμμένες, μέσα σε κτίρια κατοικιών, γκαράζ, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, αποθήκες, κάτω από χωματερές και, μετά από έναν μήνα βομβαρδισμών, κάτω από σωρούς ερειπίων.

Το Ισραήλ, ωστόσο, προετοιμάζεται για την αντιμετώπιση τους από την εισβολή στη Γάζα το 2014. Η αδιάκοπη επιτήρηση τους από μη επανδρωμένα αεροσκάφη, με τη χρήση εξελιγμένου λογισμικού που αναλύει τα μοτίβα κίνησης και μπορεί να αναγνωρίσει μεμονωμένα πρόσωπα και να τα αντιστοιχίσει με μια βάση δεδομένων γνωστών μελών της Χαμάς, έχει ήδη αποκαλύψει εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες εισόδους. Οι πληροφοριοδότες πιθανότατα έχουν αποκαλύψει τη θέση πολλών ακόμα, εκτιμά το Al Jazeera.

Ένα τανκ των ισραηλινών δυνάμεων κάνει μανούβρες στη Γάζα, όπως φαίνεται από το νότιο Ισραήλ

Η χαρτογράφηση

Η γνώση των εισόδων είναι χρήσιμη, αλλά ακόμη και αν όλες τους δέχονταν τα χτυπήματα των ισραηλινών δυνάμεων, δεν θα γίνονταν άχρηστες για τη Χαμάς. Οι περισσότερες εξ αυτών έχουν πολλές εισόδους σε κάθε άκρο τους, οπότε κάποιες θα παρέμεναν σίγουρα ανοιχτές. Η Χαμάς, από τη στιγμή που έχει κατασκευάσει τα τούνελ, έχει και το πλεονέκτημα. Το ισραηλινό λογισμικό μπορεί να προσφέρει υποδείξεις από τη σύνδεση των μοτίβων κίνησης για το που δυο σημεία τους πιθανότατα συνδέονται, δεν μπορεί όμως να αποκαλύψει τις υπόγειες διαδρομές, τις κατευθύνσεις ή τις διασταυρώσεις τους.

Για να χαρτογραφήσουν τις σήραγγες με οποιονδήποτε βαθμό ακρίβειας, οι κομάντος του Ισραήλ πρέπει να μπουν στο εσωτερικό τους, αντιμετωπίζοντας τεράστιους κινδύνους και μεγάλες δυσκολίες με βασικότερη όλων ότι κάτω από το έδαφος οι συσκευές εντοπισμού θέσης GPS είναι άχρηστες, καθώς τα δορυφορικά σήματα δεν μπορούν να διαπεράσουν το έδαφος. Η μόνη λύση είναι η χρήση συσκευών που συνδυάζουν μαγνητικούς αισθητήρες, που δεν επηρεάζονται από τις υπόγειες διαδρομές, και αισθητήρες κίνησης όπως αυτοί που χρησιμοποιούνται στους μετρητές βημάτων. Ένα ανακριβές σύστημα, που απλά είναι καλύτερο από το τίποτα.

Δύσκολη μετακίνηση

Μόλις μπουν μέσα, τα Samour, δηλαδή οι ομάδες για τον πόλεμο μέσα στα τούνελ, θα λειτουργήσουν πιθανότατα με γυαλιά νυχτερινής όρασης για να μην προδώσουν τις θέσεις τους. Επειδή δεν θα είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν ασυρμάτους για να επικοινωνήσουν με τις μονάδες πάνω στην επιφάνεια του εδάφους, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τηλέφωνα πεδίου, μια τεχνολογία που χρονολογείται πριν από 100 χρόνια. Οι στρατιώτες θα ξετυλίγουν καλώδια, τα οποία θα συνδέουν καθώς προχωρούν μέσα στα τούνελ, καθυστερώντας την προέλαση τους. Ακόμη και αν δεν πέσουν πάνω στη Χαμάς, θα πρέπει να σταματούν σε κάθε διασταύρωση για να εκτιμήσουν πού οδηγούν οι διακλαδώσεις του λαβύρινθου των τούνελ.

Σε κάθε περίπτωση μια μικρή δύναμη θα πρέπει να μείνει στις πλευρές μιας σήραγγας για να αντιμετωπίσει τις πιθανές αντεπιθέσεις. Κάθε φορά που θα εντοπίζουν ένα κάθετο φρεάτιο, το οποίο κατά κανόνα χρησιμοποιείται για εισόδους, θα πρέπει να σταματούν, να χαρτογραφούν τη θέση του και να την αναμεταδίδουν στις μονάδες στην επιφάνεια. Στη συνέχεια οι μονάδες αυτές θα πρέπει να βρουν το άνοιγμα και να το ασφαλίσουν. Αν αυτό βρίσκεται σε έδαφος που δεν ελέγχεται από τον ισραηλινό στρατό, θα πρέπει είτε να το καταλάβουν, είτε να πουν στις μονάδες υπογείως να σταματήσουν ή να το παρακάμψουν. Αυτό θα επαναληφθεί εκατοντάδες φορές, αφού τα ρομπότ της Samur που μπορούν να ανοίξουν σήραγγες και θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμα ως ανιχνευτές δεν μπορούν να ανέβουν σκάλες ή να περάσουν εμπόδια.

Παλαιστίνιοι εγκαταλείπουν τη βόρεια Γάζα και κινούνται νότιο προς το κέντρο της Λωρίδας της Γάζας

Η επιβίωση μέσα

Όσα γράφονται παραπάνω παίρνουν ως δεδομένο ότι οι ισραηλινοί κομάντος δεν συναντούν καμία αντίσταση στις σήραγγες. Αυτό δεν είναι ρεαλιστικό, καθώς οι μαχητές της Χαμάς προετοιμάζονταν καιρό γι’ αυτήν την υπόγεια μετωπική σύγκρουση. Οι περισσότερες σήραγγες είναι πιθανότατα παγιδευμένες με αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς (IEDs). Αυτοί μπορεί να έχουν συνδεθεί με τηλεχειριζόμενους πυροκροτητές, ή να ενεργοποιούνται από ειδικούς πυροκροτητές που αντιδρούν στο φως, στη δόνηση, στο θόρυβο, στην κίνηση, ακόμη και στην αυξημένη συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα από τη συγκέντρωση πολλών ανθρώπων. Επίσης οι σήραγγες είναι γεμάτες με καλώδια για το ηλεκτρικό ρεύμα, το διαδίκτυο κλπ και η Χαμάς  μπορεί να διαθέτει συσκευές παρατήρησης και ανίχνευσης που επιτρέπει στους μαχητές της να γνωρίζουν πού βρίσκονται οι Ισραηλινοί και να πυροδοτούν εξ αποστάσεως τα εκρηκτικά στο συγκεκριμένο σημείο.

Οι Ισραηλινοί δεν μπορούν απλά να κόψουν όλα τα καλώδια γιατί, όπως ακριβώς και στις ταινίες, κάποιοι πυροκροτητές μπορεί να ενεργοποιούνται με τη διακοπή της ηλεκτρική τους τροφοδοσίας. Να σημειωθεί ότι οι εκρήξεις σε κλειστές σήραγγες είναι πολύ πιο θανατηφόρες από ότι στην επιφάνεια, γιατί εξαπλώνονται περισσότερο και απορροφούν το οξυγόνο, με αποτέλεσμα με αποτέλεσμα όσοι επιβιώσουν από την αρχική έκρηξη να πεθάνουν από ασφυξία. Η Χαμάς μπορεί να έχει επίσης τη δυνατότητα να προκαλέσει τοξικούς καπνούς στο εσωτερικό των τούνελ που θα εκμηδενίσουν τον εχθρό και θα τα διατηρήσουν ανέπαφα. Παρότι δεν χωρά αμφιβολία ότι οι Samur θα έχουν μαζί τους αναπνευστικές συσκευές, η κατάσταση θα είναι πολύ δύσκολη για να δώσουν μια επιτυχημένη μάχη.

Εκδίωξη με κάθε τρόπο

Κάθε επικεφαλής δυνάμεων, και στις δύο πλευρές, σίγουρο στοίχημα είναι θα ήθελε να αποφύγει τη μάχη μέσα στις σήραγγες. Η Χαμάς πιθανότατα δεν μπορεί να εμποδίσει τους Ισραηλινούς να μπουν σε κάποιες από αυτές, αλλά ίσως μπορεί να τους στερήσει την ελευθερία κινήσεων να επιχειρούν μέσα τους. Η ισραηλινή διοίκηση γνωρίζει ότι το πλεονέκτημά της σε τεχνολογία και όπλα ισχύει για πάνω από το έδαφος, οπότε το πιθανότερο είναι ότι θα προσπαθήσει να βγάλει έξω τη Χαμάς με τη χρήση δακρυγόνων, ώστε να μπορέσει και να την νικήσει, γράφει το Al Jazeera.

Εξαιρετικά πιθανό θεωρείται η Χαμάς να μην έχει αρκετό προστατευτικό εξοπλισμό για τους μαχητές της μέσα στις σήραγγες, οπότε οποιοσδήποτε παράγοντας με βάση το αέριο θα μπορούσε να είναι αποτελεσματικός. Αν και το Ισραήλ δεν περιορίζεται από τις διεθνείς συμβάσεις, επειδή δεν θεωρεί τη Χαμάς νόμιμη δύναμη, το ίδιο κείμενο εκτιμά ότι δεν θα χρησιμοποιήσει θανατηφόρα αέρια που θα το φέρουν αντιμέτωπο στη συνέχεια με επιπλέον διεθνή κατακραυγή. Το νερό έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές στο παρελθόν για να πλημμυρίσουν οι σήραγγες και να εξαναγκαστούν οι ένοικοι τους να φύγουν, αλλά αυτή τη στιγμή αρκετό νερό στη Γάζα δεν υπάρχει.

Υλικό του ισραηλινού στρατού από τις επιχειρήσεις στη Γάζα

Μάχες πρόσωπο με πρόσωπο

Αν οι μάχες στις πόλεις είναι δύσκολες και αιματηρές, οι μάχες στις σήραγγες κρίνονται απείρως πιο δύσκολες. Όπως έχουν διαπιστώσει χρόνια τώρα οι ειδικοί των τούνελ, τα συνηθισμένα όπλα είναι πολύ μεγάλα και δυσκίνητα για να χρησιμοποιηθούν σε κλειστούς χώρους. Οι Αμερικανοί «αρουραίοι» στις σήραγγες του Βιετνάμ χρησιμοποιούσαν συχνά μόνο πιστόλια, αλλά όπως διαπίστωναν, όταν πυροβολούσαν, η λάμψη κατέστρεφε τη νυχτερινή τους όραση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ακόμη και όταν χρησιμοποιούσαν γυαλιά νυχτερινής όρασης το πρόβλημα ήταν ακόμη χειρότερο, οπότε πιθανότερο θεωρείται οι Ισραηλινοί να πάρουν μαζί τους όπλα μικρότερου διαμετρήματος με σιγαστήρες, όχι τόσο για να μειώσουν τον θόρυβο όσο για να ελαχιστοποιήσουν τις λάμψεις.

Με δεδομένη την υποχρεωτική περιορισμένη χρήση όπλων, ακόμα και οι χειροβομβίδες αναισθητοποίησης και οι χειροβομβίδες λάμψης, δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς να πλήξουν και τις δύο πλευρές, σίγουρο θεωρείται ότι οι Ισραηλινοί κομάντος θα επιστρέψουν στα παλιά και θα είναι εξοπλισμένοι με μαχαίρια για να τα βγάλουν πέρα στις μάχες σώμα με σώμα. Κι ενώ πολύς λόγος έχει γίνει για τα ισραηλινά σκυλιά επίθεσης σε σήραγγες, η ιδέα χρήσης τους έχει απορριφθεί, καθώς λόγω στρες, θορύβων και λάμψεων μπορούν να στραφούν και εναντίον των δικών τους ανθρώπων.

Η καταστροφή των τούνελ

Η Χαμάς χρειάζεται τις σήραγγες και μπορεί να θελήσει να μπλοκάρει κάποιες από αυτές από τακτικής άποψης,  με μικρές εκρήξεις που θα εμποδίσουν την είσοδο των Ισραηλινών, σε καμιά περίπτωση όμως να τις καταστρέψουν εντελώς. Το σκάψιμο υπό συνθήκες μάχης είναι ανέφικτο και καθιστά αυτούς που σκάβουν ευάλωτους τη στιγμή που το εμπόδιο απομακρύνεται, οπότε μια μπλοκαρισμένη σήραγγα είναι πιθανό να παραμείνει έτσι σε όλη τη διάρκεια της σύγκρουσης. Η «βόμβα σφουγγαριού» των Ισραηλινών που θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν ένα τρόπο τινά πώμα για το μπλοκάρισμα των τούνελ είχαν κάποιες αστοχίες που αποτρέπουν τη χρήση τους.

Το Ισραήλ όμως δεν θέλει απλά να μπλοκάρει τις σήραγγες, αλλά να τις καταστρέψει και αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την απλή τοποθέτηση εκρηκτικών. Για την ολοκληρωτική κατεδάφιση τους, θα πρέπει να ανοιχτούν μεγάλες τρύπες στους τοίχους και τις οροφές των τούνελ, που θα γεμιστούν με εκρηκτικά. Για να φτάσει σε αυτό το σημείο το Ισραήλ θα χρειαστεί χρόνο, ενώ θα πρέπει πρώτα να έχει κερδίσει τον υπόγειο πόλεμο, καταλήγει το Al Jazeera.