«Κάτι που λέγεται ηθική»

Οταν με αφορμή την υπόθεση των χρυσών διαβατηρίων, προ τριετίας, αποκαλύφθηκε ότι η Κύπρος ήταν πλυντήριο ολιγαρχών και σκοτεινών τύπων, ο τότε Αρχιεπίσκοπος της νήσου είπε δημοσίως το εξής ανεπανάληπτο, εν είδει ηθικής προσταγής: «Να σταματήσουμε όλοι να κλέβουμε»! Τον έλεγαν Χρυσόστομο, ήταν αθυρόστομος και πολύ νευρικός, οπότε ουδείς τόλμησε να τον αντικρούσει. Το ξέσπασμα κουκουλώθηκε ως γραφικότητα ενός ευέξαπτου ηλικιωμένου, που ήταν και σοβαρά άρρωστος. Τα όσα παρουσίασε προχθές η έρευνα της διεθνούς δημοσιογραφικής κοινοπραξίας ICIJ, για το σύστημα εξυπηρέτησης του Πούτιν και του κύκλου του που είχε στηθεί στην Κύπρο, επιβεβαιώνουν πλήρως τη σοφία του αειμνήστου: το κράτος της Κύπρου είχε μεταβληθεί σε ένα τεράστιο πλυντήριο μαύρου χρήματος. Για τον λόγο αυτόν, άλλωστε, εδώ και μήνες έχει επιβληθεί καθεστώς ελέγχου στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών από βρετανούς και αμερικανούς ειδικούς, που βρίσκονται εγκατεστημένοι στην Κύπρο. Από αυτούς, κατά πάσα πιθανότητα, προέρχονται τα στοιχεία που αποκάλυψε το ICIJ.

Η κυβέρνηση του προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη, όπως είναι φυσικό, αντιμετωπίζει τον διεθνή διασυρμό με εγκαρτέρηση, αφού δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Το υφίσταται, λοιπόν, προσπαθώντας όσο είναι δυνατόν να υποβαθμίσει τη σημασία των αποκαλύψεων, όπως φάνηκε στη συνέντευξη του Μάκη Κεραυνού. Να εξηγήσω εδώ σε εμάς τους Ελλαδίτες ότι ο κ. Κεραυνός δεν είναι αριστερό εξτρέμ σε ποδοσφαιρική ομάδα, αλλά ο υπουργός Οικονομικών της Κύπρου, δηλαδή αυτός που έχει το αγγλοαμερικανικό κλιμάκιο στον σβέρκο του. Το γενικό μοτίβο των δηλώσεών του ήταν ότι αυτά έγιναν στο παρελθόν, ότι είναι λίγο ή πολύ γνωστά και, τέλος πάντων, δεν εκπλήσσουν κανέναν, επειδή «αιωρούνταν στην ατμόσφαιρα». Με άλλα λόγια, βρέχει; Γιατί εγώ νιώθω σταγόνες;

Η βασική γραμμή άμυνας της κυβέρνησης στη Λευκωσία είναι ότι όσα καταγγέλλονται συνέβησαν πριν από την εφαρμογή κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας, λες και αυτό την απαλλάσσει από κάθε ευθύνη.

Είναι όμως και ανακριβής ο συγκεκριμένος ισχυρισμός, διότι η παραβίαση των κυρώσεων ήταν η σταγόνα που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει και έφερε τους ξένους ειδικούς στην Κύπρο. Προς αποφυγή του σκανδάλου, όμως, το θέμα της φιλορωσικής στάσης της Κύπρου τακτοποιήθηκε τελικά εξωδικαστικώς, ας το πούμε έτσι, με τη Δύση.

Ο κ. Κεραυνός, όμως, προσπάθησε – φιλότιμα, αλλά όχι πετυχημένα – να επιστρατεύσει και το ιδιότυπο χιούμορ του στην προσπάθεια υποβάθμισης των αποκαλύψεων. Είπε, λ.χ., ότι «ένα από τα πρώτα χαρακτηριστικά αυτής της κυβέρνησης είναι η διαφάνεια». (Και τότε γιατί δυσανασχετεί με τις αποκαλύψεις; Διαφάνεια είναι και αυτή…) Το κορυφαίο, όμως, ήταν το σκοτεινό ότι «πέραν από τη νομιμότητα και τις νομοθεσίες, υπάρχει και κάτι άλλο που λέγεται ηθική». Αδυνατώ να το ερμηνεύσω, ίσως κάποιος ειδικός στον Ηράκλειτο και τους Προσωκρατικούς θα μπορούσε να βοηθήσει. Το χρησιμότερο, πάντως, που μαθαίνουμε από αυτή την υπόθεση αφορά το Κυπριακό. Τώρα που ξεσκεπάζεται το σύστημα το οποίο εξυπηρετούσε τους Ρώσους, τώρα που αποκαλύπτεται η έκτασή του και το βάθος του, μπορούμε επιτέλους να καταλάβουμε γιατί επί τόσα χρόνια το κατεστημένο της Κύπρου και η ιθύνουσα πολιτική τάξη συνέπλεαν με τη Ρωσία στο Κυπριακό και απέκρουσαν τις προσπάθειες επίλυσης.

Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, βέβαια, όλα αυτά άλλαξαν. Η Κύπρος ζητά να ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις από εκεί που σταμάτησαν στο Κραν Μοντανά. Προκαλεί θλίψη να το ακούς, διότι είναι κάτι που δεν γίνεται, αν λάβουμε υπόψη τις δραματικές αλλαγές που επισυνέβησαν στο μεταξύ. Αλλά ακόμη και αν μπορούσε να συμβεί, υπό το φως των αποκαλύψεων για το κυπριακό πλυντήριο, ποιος από τους ισχυρούς παίκτες θα είχε τη διάθεση να σπαταλήσει πολύτιμο πολιτικό κεφάλαιο για την Κύπρο; Και μάλιστα όταν επικεφαλής της κυβέρνησης σήμερα είναι ο υπουργός Εξωτερικών που υπονόμευσε τη συμφωνία στο Κραν Μοντανά. Από την άλλη πλευρά, τι άλλο μπορεί να κάνει η κυβέρνηση στη Λευκωσία, να κατεβάσει εντελώς τα χέρια; Κάτι πρέπει να λέει για το «εθνικό θέμα». Επομένως, παραμένουμε σε φάση κανονικότητας στο Κυπριακό, δηλαδή ακινησίας. Ποιον συμφέρει και εξυπηρετεί είναι άλλη υπόθεση…