Αναζήτηση
Το πρώτο κρούσμα ενός στελέχους του κοροναϊού των αιλουροειδών που έχει προκαλέσει το θάνατο σε χιλιάδες γάτες στην Κύπρο εντοπίστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Μάλιστα ένας από τους κορυφαίους εμπειρογνώμονες σχετικά με τον ιό, χαρακτήρισε τη συγκεκριμένη εξέλιξη «αρκετά τρομακτική».
Η καθηγήτρια Ντανιέλε Γκαν-Μουρ από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου που έχει περάσει περισσότερες από δύο δεκαετίες ερευνώντας την ασθένεια, μίλησε στο Sky News και δήλωσε πως είναι πιθανό το κρούσμα που εντόπισαν οι επιστήμονες να μην ήταν το πρώτο που έφτασε στη Βρετανία και σύμφωνα με την ίδια είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο ιός θα εμφανιστεί ξανά.
Τι συνέβη στην Κύπρο;
Ένας κοροναϊός των αιλουροειδών άρχισε να εξαπλώνεται στην Κύπρο, γνωστή ως το «νησί των γατών», τον Ιανουάριο. Η θανατηφόρα μετάλλαξη του ιού ονομάζεται λοιμώδης περιτονίτιδα των αιλουροειδών (FIP) και είναι γενικά θανατηφόρος, εκτός αν αντιμετωπιστεί.
Πάνω από 8.000 γάτες πέθαναν στο νησί. Μάλιστα ορισμένες αναφορές ανεβάζουν τον αριθμό αυτό στις 300.000.
Οι μολυσμένες γάτες άρχισαν να λαμβάνουν μια ανθρώπινη θεραπεία COVID-19 από τον Αύγουστο, η οποία, σύμφωνα με την καθηγήτρια Γκαν-Μουρ, ήταν αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της ασθένειας.
Σε τι διαφέρει το κυπριακό στέλεχος;
Το στέλεχος που προήλθε από την Κύπρο είναι ένας νέος συνδυασμός ενός κοροναϊού των αιλουροειδών και ενός κοροναϊού των σκύλων και ονομάζεται F-CoV-23.
Είναι «ιδιαίτερα δυσάρεστο», είπε η Γκαν-Μουρ, επειδή έχει πάρει την ακίδα από το παντροπικό στέλεχος του ιού του σκύλου, κάτι που σημαίνει ότι «εισέρχεται σε όλα τα κύτταρα» αντί να μένει σε ένα σημείο.
Για τις περισσότερες γάτες που προσβάλλονται από την τυπική έκδοση του κοροναϊού των αιλουροειδών, ο ιός θα παραμείνει στο έντερο και μπορεί να προκαλέσει κάποια διάρροια – αλλά κατά τα άλλα τα συμπτώματα είναι ήπια.
Περιστασιακά ο ιός θα ταξιδέψει σε άλλο μέρος του σώματος και θα μεταλλαχθεί, προκαλώντας την πιο σοβαρή FIP.
Με αυτή την «παραδοσιακή» εκδοχή της ασθένειας, η FIP προκύπτει από μια «μεμονωμένη μετάλλαξη σε μια μεμονωμένη γάτα», εξηγεί ακόμα η καθηγήτρια Γκαν-Μουρ. Μέχρι τη στιγμή που ο κοροναϊός έχει μεταλλαχθεί ώστε να μετατραπεί στην ασθένεια που προκαλεί την FIP, δεν μπορεί στη συνέχεια να αναπαραχθεί στο έντερο, πράγμα που σημαίνει ότι η πιο σοβαρή εκδοχή της ασθένειας δεν μεταδίδεται μέσω των κοπράνων της γάτας.
Γάτα
Σύμφωνα με την καθηγήτρια, αυτό που είναι «τρομακτικό» σχετικά με το κυπριακό στέλεχος είναι ότι οι γάτες αποβάλλουν τον ίδιο ιό – που σημαίνει ότι έχει μεταδοθεί απευθείας μεταξύ τους, αντί να χρειάζεται να μεταλλαχθεί ξεχωριστά σε κάθε ζώο.
Υπάρχει κάτι άλλο διαφορετικό στην Κύπρο;
Υπάρχει πιθανότητα η γενετική των γατών στην Κύπρο να έχει σχέση με το πόσο εύκολα εξαπλώνεται ο ιός. Η καθηγήτρια Γκαν-Μουρ δήλωσε ότι αυτό «θα ήταν πραγματικά, πραγματικά ελπιδοφόρο» να ισχύει, διότι αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι δεν θα εξαπλωνόταν τόσο «αποτελεσματικά» σε άλλες χώρες. Ωστόσο υπογράμμισε ότι προς το παρόν δεν υπάρχουν αποδείξεις με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
Τι γνωρίζουμε για το πρώτο γνωστό κρούσμα του F-CoV-23 στο Ηνωμένο Βασίλειο;
Η γάτα μεταφέρθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο από την Κύπρο και μεταφέρθηκε στον κτηνίατρο μετά την εμφάνιση συμπτωμάτων. Η συγκεκριμένη γάτα βρίσκεται σε καραντίνα ώστε να μην μπορεί να βγει έξω και τώρα λαμβάνει θεραπεία με υψηλή δόση αντι-ιικών φαρμάκων.
Πόσο πιθανό είναι να εξαπλωθεί το νέο στέλεχος στο Ηνωμένο Βασίλειο;
Η καθηγήτρια Γκαν-Μουρ εξέφρασε «μεγάλες ανησυχίες» για την εξάπλωση του ιού στο Ηνωμένο Βασίλειο. Όπως είπε «δεν μπορεί να πιστέψει» ότι αυτό είναι το πρώτο κρούσμα που υπάρχει στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Σύμφωνα με την ίδια οι γάτες περνάνε συχνά από την Κύπρο στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μάλιστα ορισμένα κέντρα διάσωσης εργάζονται πάνω σε ένα μοντέλο μεταφοράς ζώων από την Κύπρο για να τους βρουν ένα νέο σπίτι στη Βρετανία.
Υπάρχουν επίσης δύο βρετανικές στρατιωτικές βάσεις στην Κύπρο και οι άνθρωποι που σταθμεύουν εκεί μπορεί να μεταφέρουν τα κατοικίδιά τους μεταξύ των χωρών.
«Σίγουρα ξέρουμε ότι αρκετές γάτες διασώζονται από την Κύπρο αρκετά τακτικά, οπότε η πιθανότητα να ξανασυμβεί αυτό είναι μεγάλη».
Ποια συμπτώματα πρέπει να προσέχουν οι ιδιοκτήτες γατών;
Τα κλινικά συμπτώματα της FIP είναι τα ίδια είτε πρόκειται για το τυπικό στέλεχος είτε για τον F-CoV-23, αν και τα νευρολογικά συμπτώματα, όπως η αστάθεια και οι επιληπτικές κρίσεις, είναι πιο συχνά στον τελευταίο.
Τα γατάκια και οι πιο νέες γάτες είναι συνήθως πιο ευάλωτες στην FIP, αλλά στην Κύπρο ο ιός επηρέασε μια «πλειάδα ηλικιών», γεγονός που υποδηλώνει επίσης ότι η ανοσία σε προηγούμενη έξαρση του κοροναϊού των αιλουροειδών δεν προστάτευε από το νέο στέλεχος, υπογράμμισε η καθηγήτρια.
Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν μια φουσκωμένη κοιλιά, πιθανά αναπνευστικά προβλήματα αν η γάτα έχει υγρό γύρω από τους πνεύμονές της, κατάθλιψη καθώς και να μην τρώει το φαγητό της.
Πρέπει να ανησυχούν οι ιδιοκτήτες γατών;
Οι ιδιοκτήτες γατών πρέπει να επαγρυπνούν, ανέφερε η καθηγήτρια Γκαν-Μουρ, αλλά δεν χρειάζεται να αρχίσουν να κρατούν τα κατοικίδια μέσα στο σπίτι. Σύμφωνα με την ίδια όσοι έχουν φέρει φέτος μία γάτα από την Κύπρο ή ζουν κοντά σε χώρο φροντίδας για γάτες που έχουν διασωθεί από την Κύπρο, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί.
«Αν δείτε τη γάτα να γίνεται καταθλιπτική, να έχει πρησμένη κοιλιά, να έχει αστάθεια στο πίσω μέρος της, επιληπτικές κρίσεις ή οποιοδήποτε παρόμοιο σύμπτωμα (απλώς μια γάτα που δεν αισθάνεται καλά) να πάτε γρήγορα στον κτηνίατρό σας και να του πείτε ότι ανησυχείτε για τον F-CoV-23», είπε χαρακτηριστικά.
Γάτα
Εάν ο κτηνίατρος διαγνώσει FIP, θα πρέπει να έρθει σε επαφή με την ομάδα της Βασιλικής Σχολής Κτηνιατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, η οποία θα αναλύσει την αλληλουχία του ιού για να διαπιστώσει εάν πρόκειται για το τυπικό στέλεχος ή για τον F-CoV-23.
Ο ιός μεταδίδεται κυρίως μέσω των περιττωμάτων μιας μολυσμένης γάτας. Εάν η γάτα μπορεί να έρθει σε επαφή με μια γάτα που έχει σχέση με την Κύπρο -για παράδειγμα, με τη γάτα ενός γείτονα ή με άλλα ζώα σε ένα χώρο φροντίδας γατών- οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί.
Πώς αντιμετωπίζεται η FIP;
Υπάρχουν δύο αντι-ιικά φάρμακα COVID-19 που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της FIP και έχουν άδεια χρήσης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η καθηγήτρια Γκαν-Μουρ ανέφερε ότι παρόλο που είναι ακριβά, είναι αποτελεσματικά στη θεραπεία της ασθένειας και φαίνεται να λειτουργούν καλά στο νέο στέλεχος.
