Το Politico τη συνέκρινε με το Tinder, τη διαδικτυακή εφαρμογή γνωριμιών. Αλλοι τη συγκρίνουν με το LinkedIn, τον ιστοχώρο επαγγελματικής κοινωνικής δικτύωσης. Είναι, όπως επεσήμανε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς, «η πρώτη πανευρωπαϊκή πλατφόρμα που θα συνδέει απευθείας εργοδότες στην ΕΕ με άτομα τα οποία αναζητούν εργασία όλων των επιπέδων δεξιοτήτων σε όλο τον κόσμο». Η EU Talent Pool, η Δεξαμενή Ταλέντων της ΕΕ, παρουσιάστηκε χθες από την Κομισιόν στο πλαίσιο μιας σειράς από νέες πρωτοβουλίες με στόχο να καταστεί η ΕΕ πιο ελκυστική σε πολίτες τρίτων χωρών με προσόντα και ταλέντα καθώς και να διευκολυνθεί η κινητικότητα στους κόλπους της. Την επέβαλαν δύο πραγματικότητες: αφενός οι ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό που παρατηρούνται στην ΕΕ σε διάφορους τομείς, όπως οι κατασκευές, η υγεία, η τεχνολογία και η μηχανική, αφετέρου η ελπίδα πως οι ευκαιρίες για νόμιμη μετανάστευση θα αποθαρρύνουν την παράτυπη μετανάστευση.

Τα κενά στην αγορά εργασίας της ΕΕ

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν ανακοινώσει δραστικά μέτρα για την ανάσχεση της παράτυπης μετανάστευσης καθώς οι ροές έχουν αυξηθεί.

Παράλληλα, ωστόσο, υπάρχουν κενά στην αγορά εργασίας που απειλούν να επηρεάσουν αρνητικά τη μελλοντική ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Η ΕΕ έκλεισε το 2022 με ένα ιστορικά χαμηλό ποσοστό ανεργίας, γύρω στο 6%. Ενα 3% των θέσεων εργασίας ωστόσο παρέμενε κενό, και το ποσοστό αυτό ήταν ακόμα υψηλότερο σε χώρες όπως η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Αυστρία και η Τσεχία. Οπως σημείωσε ο Μαργαρίτης Σχοινάς, «η προσπάθειά μας να καλύψουμε τα κενά της αγοράς εργασίας πρέπει να ξεκινήσει από το “σπίτι”, με ισχυρά μέτρα για τη στήριξη του εγχώριου εργατικού δυναμικού. Ομως η μετανάστευση εργατικού δυναμικού μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό συμπληρωματικό μέσο». Γιατί η δημογραφική αλλαγή, η γήρανση του πληθυσμού, αναμένεται να επιδεινώσει την κατάσταση: o οικονομικά ενεργός πληθυσμός της ΕΕ θα μειωθεί, από 265 εκατομμύρια το 2022 σε 258 εκατομμύρια το 2030. Αρκετά ευρωπαϊκά κράτη, όπως η Γερμανία, η Ιταλία καθώς και η Ελλάδα, έχουν ήδη πει πως θέλουν να διευκολύνουν τον ερχομό και την εργασία αλλοδαπών εργαζομένων στην επικράτειά τους. Η Δεξαμενή Ταλέντων που προτείνει η Κομισιόν φιλοδοξεί να καταστήσει τις προσλήψεις αυτές, που είναι επί του παρόντος περίπλοκες και κοστοβόρες τόσο για τους πολίτες τρίτων χωρών όσο και για τους ευρωπαίους εργοδότες, ευκολότερες και ταχύτερες.

Μια «win win situation»

Η Δεξαμενή Ταλέντων της ΕΕ θα επικεντρώνεται σε τομείς που έχουν περισσότερο ανάγκη από εργαζόμενους, όπως είναι οι βιομηχανίες που επηρεάζονται από την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Η Κομισιόν την παρουσιάζει ως μια «win win situation», μια κατάσταση από την οποία ωφελούνται όλες οι πλευρές: τα χρήματα που στέλνουν οι μετανάστες πίσω στις οικογένειές τους, επεσήμανε η ευρωπαία επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ιλβα Γιόχανσον, είναι μία από τις κύριες πηγές εισοδήματος για πολλές φτωχές χώρες.

Την παρουσιάζει επίσης ως μία απόδειξη ότι η Ευρώπη «δεν είναι φρούριο» και ότι η ίδια δείχνει τον δρόμο για «καλές λύσεις» που μπορούν να οδηγήσουν σε πιο «συνεκτικές κοινωνίες», σε πείσμα των δημαγωγών που κάνουν λόγο για «θαυματουργές λύσεις στο Μεταναστευτικό».

«Οσο πιο διάφανος και φιλικός προς τον χρήστη γίνεται ο τρόπος μας να προσελκύσουμε άτομα με τις κατάλληλες δεξιότητες», δήλωσε η Ιλβα Γιόχανσον, «τόσο περισσότερο δείχνουμε στους ανθρώπους πως ο κίνδυνος της προσπάθειας να διασχίσουν τη Μεσόγειο απλώς δεν αξίζει τον κόπο».

Για εκείνους που εγκαταλείπουν την πατρίδα τους εξαιτίας πολέμων ή διωγμών, ωστόσο, όπως και για τους φτωχούς και ανειδίκευτους εργάτες που απλώς αναζητούν μια καλύτερη ζωή, αυτός ο κίνδυνος θα παραμείνει.

Πώς ακριβώς θα λειτουργεί η πλατφόρμα EU Talent Pool;

Οι πολίτες τρίτων χωρών που αναζητούν εργασία θα μπορούν να καταχωρίζουν το προφίλ τους στην πλατφόρμα και να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τις δεξιότητες, τα προσόντα, την εργασιακή εμπειρία και τις γνώσεις τους σε ξένες γλώσσες.

Οι κενές θέσεις εργασίας των ευρωπαίων εργοδοτών θα καταχωρίζονται στη Δεξαμενή Ταλέντων της ΕΕ από τα Εθνικά Σημεία Επαφής που θα συσταθούν στα συμμετέχοντα κράτη – μέλη.

Η πλατφόρμα θα ενσωματώσει ειδικά εργαλεία ώστε να διευκολύνει όσους αναζητούν εργασία από τρίτες χώρες και τους ευρωπαίους εργοδότες να εντοπίζουν ο ένας τον άλλον και να διευκολύνουν το «ταίριασμά» τους. Η αναζήτηση θα γίνεται μέσω φίλτρων και το ταίριασμα μέσα από ένα ημιαυτόματο εργαλείο αντιστοίχισης που θα δημιουργεί έναν κατάλογο προτεινόμενων αντιστοιχιών.

Η πλατφόρμα θα παρέχει επίσης σαφείς πληροφορίες για τις διαδικασίες πρόσληψης και μετανάστευσης στα κράτη – μέλη, καθώς και για τις συνθήκες εργασίας και ζωής σε αυτά.

Θα είναι υποχρεωτική η συμμετοχή των ευρωπαϊκών κρατών στο πρόγραμμα;

Οχι βέβαια, η συμμετοχή θα είναι εθελοντική, αφού τα κράτη – μέλη έχουν τον τελικό λόγο όσον αφορά τη μετανάστευση στην επικράτειά τους. Και πριν καν γίνει πρόγραμμα, η πλατφόρμα, όπως και οι υπόλοιπες προτάσεις της Κομισιόν, θα πρέπει να περάσει από τον σκόπελο της διαπραγμάτευσης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Εφόσον εφαρμοστεί, σε κάθε περίπτωση, μόνο οι εργοδότες στα συμμετέχοντα κράτη θα μπορούν να αναρτούν τις κενές θέσεις εργασίας τους στην πλατφόρμα, και αυτό μόνον εφόσον αφορούν τομείς όπου υπάρχουν διαπιστωμένες ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό.

Τα συμμετέχοντα κράτη θα ενθαρρύνονται να επιταχύνουν την έκδοση βίζας εργασίας για τα άτομα που έχουν δεχθεί πρόταση εργασίας μέσω της πλατφόρμας, οι διαδικασίες έκδοσης βίζας ωστόσο καθορίζονται από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.

Η πλατφόρμα θα περιλαμβάνει, πάντως, ισχυρές διασφαλίσεις για δίκαιες συνθήκες πρόσληψης και εργασίας – όσοι εργοδότες δεν τις τηρούν, θα αποβάλλονται.

Και πώς ακριβώς θα γίνονται αφενός η πιστοποίηση, αφετέρου η αναγνώριση των προσόντων;

Σε ό,τι αφορά την πιστοποίηση, η EU Talent Pool θα υποστηρίξει την υλοποίηση Συμπράξεων Ταλέντου – εταιρικές σχέσεις με χώρες εκτός ΕΕ που παρέχουν κινητικότητα για εργασία ή κατάρτιση. Τα άτομα που αναζητούν εργασία και έχουν αναπτύξει τις δεξιότητές τους στο πλαίσιο μιας τέτοιας Σύμπραξης Ταλέντου θα λαμβάνουν μια σχετική κάρτα Talent Partnership, ορατή στους συμμετέχοντες εργοδότες, η οποία θα πιστοποιεί τα προσόντα τους.

Σε ό,τι αφορά την αναγνώριση και την επικύρωση των δεξιοτήτων και των προσόντων (πτυχία, πιστοποιητικά κ.λπ.) πολιτών τρίτων χωρών, η κατάσταση είναι σαφώς πιο περίπλοκη.

Η Κομισιόν δεν μπορεί εκ των πραγμάτων να κάνει τίποτε καλύτερο παρά να συστήσει μια σειρά μέτρων για την απλοποίηση και την επιτάχυνσή τους, ώστε να εκσυγχρονιστεί το υπάρχον σύστημα και να έρθει εγγύτερα στο σύστημα που ισχύει για τους ευρωπαίους πολίτες οι οποίοι μετακινούνται σε κάποιο άλλο κράτος – μέλος της ΕΕ.